Nederland | 11 april 2021 | Geen reacties
Ik liep de bunkerroute in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Een route die ik pas recent ontdekte op de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen. De Amsterdamse Waterleidingduinen is voor mij bekend terrein. Ik kom hier zeer regelmatig. De Amsterdamse Waterleidingduinen liggen fietsafstand van mijn huis. Ingang Panneland is voor mij de dichtstbijzijnde ingang.
Maar dit keer fiets ik door naar ingang Oase/Oranjekom, een paar kilometer verderop. Ik loop vanaf deze ingang naar een punt waar ik de bunkerroute ga lopen. In deze blog neem ik je mee op mijn wandelroute langs de vele bunkers en over de mooie duintoppen die ik onderweg beklom.
Inhoudsopgave
In de Amsterdamse Waterleidingduinen liggen ongeveer 400 bunkers.
De bunkerroute loopt langs verschillende bunkers. De bunkers zijn soms moeilijk te vinden omdat ze goed verborgen liggen. Ze zijn veelal niet meer toegankelijk, maar er zijn een aantal die wel toegankelijk zijn. In sommige bunkers wonen nu vleermuizen.
De bunkers dateren uit de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn door Duitsland gebouwd en waren een onderdeel van de Atlantikwall, een verdedigingslinie van Noorwegen tot aan de Pyreneeën. Deze Atlantikwall was aangelegd om een geallieerde invasie te voorkomen. De Atlantikwall was 2600 kilometer lang. In de duinen bij Zandvoort werden ook lanceerplaatsen voor V1-raketten aangelegd. Deze raketten werden op Engeland afgevuurd. Zandvoort was onderdeel van de verdedigingsgordel. In die tijd heette deze plek ‘Stützpunktgrüppe Zandvoort’ (steunpuntgroep Zandvoort). Het gebied was aan landzijde omsloten met een hoge betonnen muur en zodoende beveiligd tegen aanvallen van de geallieerden. In de omgeving van Zandvoort zijn overal nog de resten hiervan te zien.
Bunker nr. 51
Tijdens deze bunkerroute zie je niet alleen veel bunkers, maar beklim je ook hoge toppen van de Tonneblink, Appelenberg en Rozenberg en heb je mooie vergezichten. Een leuke route ook voor kinderen want tussen de bunkers en tussen de duinen lopen overal damherten.
De routebeschrijving van de bunkerroute is voor € 1,– te koop in het bezoekerscentrum bij ingang Oase. Of je loopt de route met behulp van GPS. Op de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen kun je het GPX-bestand downloaden en openen in een GPX-viewer op je telefoon. Ik heb een Android telefoon en heb de app GPX Viewer gedownload. Heb je een iPhone dan kun je de app Topo GPS downloaden. Je moet wel de locatievoorziening op je telefoon aanzetten. Op deze manier volg je de bunkerroute. Je hebt of GPS of een goede kaart met de beschrijving van de website nodig, want de bunkerroute is niet voorzien van paaltjes.
Lees ook: Alles over GPX-bestanden en GPS-wandelen
In 2015 bezocht ik de Amsterdamse Waterleidingduinen voor het eerst. Ik zocht tijdens een heftige periode op mijn werk en de daarop volgende burnout de nodige ontspanning. In de jaren die volgden kwam en kom ik er zeer regelmatig. Om te ontspannen tijdens de wandelingen, maar ook om damherten en vooral vossen te spotten en te fotograferen. In totaal heb ik inmiddels meer dan 30 keer wandelingen in de Amsterdamse Waterleidingduinen gemaakt. Vervelen doet het nooit. Meestal fiets ik naar ingang Panneland en soms naar ingang Oase of De Zilk. Ik ben nog nooit vanaf ingang Zandvoort begonnen met een wandeling. Ook dit keer begin ik niet in Zandvoort. De route van deze wandeling heb ik opgepikt vanaf de ingang Oase.
De Amsterdamse Waterleidingduinen is het waterwinningsgebied voor Amsterdam. De Amsterdamse Waterleidingduinen is het oudste waterwinningsgebied van Nederland. De Amsterdamse Waterleidingduinen is 3.400 hectare groot, ongeveer 5 kilometer breed en 10 kilometer lang en ligt tussen Zandvoort, Aerdenhout, De Zilk en Noordwijk op de grens van Noord-Holland en Zuid-Holland.
Dennenbomen
Ik vind dit een heerlijk gebied voor een mooie wandeling. Het voordeel van de Amsterdamse Waterleidingduinen is dat je niet op de paden hoeft te blijven. Je mag overal struinen, tenzij er aangegeven staat dat het een rust- en infiltratiegebied is. Sommige delen zijn niet toegankelijk voor wandelaars. Dit staat ook duidelijk aangegeven. Houd je daar ook aan, de borden staan er niets voor niets. Het zijn rustgebieden voor bijv. de vossen die hier met de jongen in hun burchten bivakkeren. De boswachters schrijven direct een boete uit van € 90,– als je snappen in een verboden gebied.
Er is zoveel te zien in de Amsterdamse Waterleidingduinen, zoals een schitterende natuur met bos, stuifzand, moerassige en vochtige valleien en droge vlakten, wild zoals damherten en met een beetje geluk kom je misschien wel een vos tegen, vogels, insecten (zoals libellen) en reptielen zoals de boomkikker en zandhagedissen. Weet je dat er ook een heus kabouterdorp is. Het kabouterdorp is het best bereikbaar vanaf ingang De Zilk.
Een clown kabouter in Kabouterdorp De Zilk
Lees meer: Kabouterdorp De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen
De Amsterdamse Waterleidingduinen heeft vier hoofdingangen:
Elke ingang heeft twee eigen uitgezette en bewegwijzerde routepaaltjes met elk hun eigen kleur. Vanaf ingang Zandvoortselaan zijn dat de witte route van 4 kilometer en de groene route van 7 kilometer.
Een groen-wit routepaaltje vanaf ingang Zandvoortselaan
Ik heb nu elke ingang gezien en het valt me op dat de begroeiing vanaf de ingang Zandvoortselaan naar ingang De Zilk steeds minder wordt. Loop je bij de Zandvoortselaan en ingang Oase in Vogelenzang in een bosrijke omgeving, het terrein rond Panneland is al minder begroeid en bij ingang De Zilk is nog minder begroeiing.
Lees meer: Tips en informatie over de Amsterdamse Waterleidingduinen
De bunkerroute begint bij ingang Zandvoortselaan. Vanaf de toegangspoort bij de Zandvoortselaan is het ongeveer 300 meter naar de brug die over het Noordoosterkanaal ligt. Hier is het druk (te druk vind ik) en ik loop snel verder. Na de brug sla ik linksaf en loop via het langs het Noordoosterkanaal (niet langs de oever). Na ongeveer 400 meter zie ik aan de linkerkant, aan kant van het Noordoosterkanaal een waterpoel. Het is geen grote poel en er is op het moment dat ik er loop ook niets te beleven qua watervogels of andere dieren. De bezoekers zijn denk ik allemaal rechtdoor gelopen want ik zie hier bijna niemand meer lopen.
Het Noordoosterkanaal
Een poel langs het Noordoosterkanaal
De weg loopt iets omhoog en weer naar beneden. Ik zie hier, zoals ook in de routebeschrijving staan aangegeven aan mijn linkerhand een pad dat wordt gemarkeerd door twee boomstronken. Als je linksaf gaat kom je bij een bruggetje uit, maar ik ga rechtsaf. Het is een smal pad. Kijk hier eens achterom want achter je staat een grote vliegden met grote dennenappels. Gelukkig is er geen dennenappel naar beneden gevallen op het moment dat ik hier liep.
De route in dit deel van de wandeling is volgens mij iets aangepast want er zou aan mijn rechterhand een ‘boomhut’ (takken op de grond tegen een boom) moet staan, deze was volgens mij nu aan mijn linkerhand. Ik ga rechtsaf een struinpad in. Het pad loopt omhoog.
Een struinpad
Het schrikdraad waar in de routebeschrijving over gesproken wordt heb ik niet gezien, wel de paaltjes. Ik loop de duintop, Tonneblink, op. Vanaf deze duintop zie je Zandvoort liggen. Ook heb ik een schitterend uitzicht over de Amsterdamse Waterleidingduinen. Op de top ligt een bunker waar nu vleermuizen leven. Vroeger heeft hier een kanon gestaan die bereik had tot aan de sluizen van IJmuiden en de kuststrook van Zandvoort.
Op de top van de Tonneblink
Ik loop door over het beton van de bunker en ga via het pad schuin links naar beneden. Ik kom uit op een zandpad langs een dennenbos. Hier zou ik een zandpad van de witte wandelroute, een wandelbankje en een wildrooster moeten zien. Dit wildrooster heb ik niet gezien, maar uiteindelijk zie ik wel het wandelbankje. Om me heen zijn meerdere bunkers te zien. Damherten zie ik in dit deel (helaas) niet veel.
Na het wandelbankje sla ik linksaf, een zandvlakte op. Hier ligt een heel herkenbare bunker. In de volksmond wordt dit de keukenbunker genoemd. Deze bunker heeft drie schoorstenen. Maar het is geen keukenbunker maar een voorraadbunker. Aan de overkant staat een bunker waar je naar binnen kunt. Ik ben er niet naar binnen gegaan, want ik hoorde van anderen die de bunker wel ingelopen zijn dat het er donker was, en ik ben nachtblind, zal dus niets zien.
De bunkers in de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn genummerd. De bunker die toegankelijk is, is nr. 38.
De ingang van bunker 38
Ik loop het smalle pad omhoog. Dit is de Rozenberg. De Rozenberg is de hoogste duintop van het duin. De top ligt op 36 meter hoogte. Als je bijna boven bent zie je aan de linkerkant een ongenummerde bunker en op de top van de Rozenberg ligt bunker 45. De klim is steil en het zand mul.
Een bunker op de Rozenberg
Ik loop door het mulle zand weer naar beneden en direct weer naar boven, naar de volgende duintop. Dit is Appelenberg. Deze duintop heeft een hoogte van 35 meter.
De Appelenberg
De derde duintop is de Ezelenberg van 27 meter hoog. Deze top bereik ik door het zanderige pad richting het dennenbos te volgen en en dennenbos. Het dennenbos bevindt zich aan mijn linkerhand.
De Ezelenberg
Aan de andere kant van deze top loop ik naar beneden en zie ik een paar damherten lopen. Mijn route gaat verder door bosschages tot aan het verharde pad.
Het verharde pad vanaf de Ezelenberg
Hier sla ik rechtsaf en blijf het pad volgen. * Het is een deel van de groene paaltjesroute. Deze route volg ik tot aan het graspad vlak voor het Van der Vlietkanaal. Ik sla rechtsaf en volg het graspad. Links langs het water ligt de deksel van een diepe waterwinput. Deze put heeft nummer 6. Tijdens mijn tocht langs het Van der Vlietkanaal zie ik ook nr. 7 t/m 11.
Een waterwinput
Het graspad langs het Van der Vlietkanaal
Ik volg het graspad tot het verharde klinkerpad. Daar sla ik rechtsaf en en links omhoog.
Een struinpad
Het struinpad volg ik tot aan het hek. Ik kom uit op een grote open vlakte. Hier liggen veel bunkers, maar niet aan het begin van het pad.
Het gebied in de buurt van het Museumduin en de Pollenberg
Ik loop langs de bosrand langs omgevallen bomen. En dan zie ik heel veel bunkers. Zoals gezegd zijn alle bunkers genummerd. De bunkers zijn vaak begroeid of bedekt met zand. De nummers zijn niet altijd makkelijk te vinden en de nummers die ik volgens mijn route zou moeten hebben ook niet altijd, ik denk dat ik ook af en toe van de route ben afgeweken, want er loopt hier geen duidelijk pad, dus struin ik maar wat. Maar de nummers die ik volgens mijn routebeschrijving zou moeten zien, te weten 75, 66,65, 70 en 71 heb ik gevonden. Bunker 55 is weer heel herkenbaar, want die heeft een stenen muur.
Bunker nr. 66
Bunker nr. 65
Bunker nr. 55
Bij deze bunker loop ik tot het onverharde pad en sla hier linksaf tot aan de T-splitsing. Behalve de genoemde bunkernummers heb ik nog meer bunkers gevonden, zoals nummer 34. Vlakbij deze laatste bunker loopt een damhert heel dicht langs de kant van het pad. Hij is ook niet heel schuw want ik kan hem met mijn 55 mm lens fotograferen. Aan de andere kant van het pad liggen nog twee mannetjesherten te luieren. Maar zij staan op als ik te dichtbij kom.
Een damhert
Ik sla rechtsaf en ben gearriveerd bij de ingang Zandvoortselaan.
De route zoals ik hem hieronder beschrijf is de de route vanaf ingang Zandvoortselaan. Ik heb een iets ander wandelrondje gevolgd, nl. vanaf *.
De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang.
Voor een bezoek aan de Amsterdamse Waterleidingduinen heb je een toegangsbewijs nodig. Dit toegangsbewijs kost € 1,50 per persoon en is verplicht voor iedereen vanaf 18 jaar.
Mocht je de Amsterdamse Waterleidingduinen vaker bezoeken, is het goedkoper om voor € 10,– een persoonlijke jaarkaart aan te schaffen.
De entreekaarten zijn zowel online, als bij de ingangen van de Amsterdamse Waterleidingduinen te koop. Bij ingangen kun je alleen te betalen met je pinpas.
Kom je met de auto dan moet je een parkeerkaart voor € 2,– per dag aanschaffen. Kom je vaker in de Amsterdamse Waterleidingduinen en kom je met de auto, dan zijn ook zgn. jaarparkeerkaarten voor € 35,– per jaar te koop. Deze zijn online te koop of bij het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom.
De bunkerroute heeft een lengte van 5 kilometer.
De kaart bij ingang Zandvoortselaan
De bunkerroute is grotendeels onverhard met af en toe steile klimmen in de duinen.
De bunkerroute begint en eindigt bij de ingang Zandvoortselaan in de Amsterdamse Waterleidingduinen.
Ingang Zandvoortselaan van de Amsterdamse Waterleidingduinen is per auto, fiets en bus goed bereikbaar.
Bij de ingang Zandvoortselaan is een horecagelegenheid.
De specialiteit van Dune aan de Duinrand bij ingang Zandvoortselaan zijn pannenkoeken. Natuurlijk kun je op het terras of binnen ook genieten van een glas drinken of iets lekkers, zoals broodjes, uitsmijters, soep en snacks. Het restaurant is dagelijks geopend.
Binnen de hekken van de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn GEEN horecagelegenheden. Neem zelf voldoende te eten en te drinken mee. Pas wel op voor bijv. de vossen als je ergens iets gaat eten. Ze komen af op etensgeuren.
Honden zijn in de Amsterdamse Waterleidingduinen NIET toegestaan.
Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in Zandvoort. Je vergelijkt hotels en de prijzen via Booking.com.
Wil je niet in een hotel verblijven dan zijn een huisje via Centerparcs, Natuurhuisje of een heuse villa evt. mogelijkheden.
Vanuit Zandvoort kun je heel goed de omgeving verkennen en bijv. de Bollenstreek, Leiden, Haarlem of Amsterdam bezoeken.
Je kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb. Boek je voor de eerste keer via Airbnb? Met deze link krijg je korting op je eerste boeking.
Meer foto’s die ik tijdens deze wandeling maakte, zie je op mijn andere website JTravel.
Heb jij wel eens een bunkerwandeling gemaakt? Zo ja, waar was dat en kan je het aanbevelen?
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravelBlog en ook achter JTravel. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem je mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef je reisinspiratie en handige reistips. Ga je mee op pad?
Geen reacties
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.
Mijn foto’s zijn vanaf nu te koop op allerlei materialen in mijn shop bij WerkaandeMuur.nl of op Mijn foto’s bij Werkaandemuur.nl.
PS: Omdat ik sinds het najaar van 2021 werk met de Sony RX10IV en deze camera helaas niet voldoet aan de technische eisen van Werk aan de Muur kan ik geen nieuw werk in mijn webshop laden.
Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?
Geef een antwoord