Burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Een burlend damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Het is oktober en dus bronstijd en burltijd voor de damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Een must voor fotografen en natuurliefhebbers. Vaste bezoekers van de Amsterdamse Waterleidingduinen weten waar de damherten te vinden zijn. Elk jaar probeer ik de Amsterdamse Waterleidingduinen tijdens de burltijd te bezoeken.

Als je mij volgt weet je dat ik regelmatig in de Amsterdamse Waterleidingduinen kom. Zo ook dit jaar. Maar ik denk dat ik iets te vroeg in het seizoen was, want veel activiteit was er nog niet. Op social media lees ik ook verschillende berichten en zie ik wel foto’s van de gevechten. Maar helaas, pas aan het eind van de middag, begon het burlen een beetje, maar gevechten heb ik niet gezien. Ik ga binnenkort nog wel een keer en zal dan deze blog (hoop ik) aanvullen met foto’s van een gevecht. De foto’s in deze blog zijn van verschillende wandelingen. Dit omdat ik, zoals gezegd al vaker, tijdens de burltijd in de Amsterdamse Waterleidingduinen heb gewandeld en toen ook foto’s van het burlen heb gemaakt.

 

Over de Amsterdamse Waterleidingduinen

De Amsterdamse Waterleidingduinen is 3.400 hectare groot, ongeveer 5 kilometer breed en 10 kilometer lang en ligt tussen Zandvoort, Aerdenhout, De Zilk en Noordwijk op de grens van Noord-Holland en Zuid-Holland.

De Amsterdamse Waterleidingduinen is het waterwinningsgebied voor Amsterdam.  Door grote buizen wordt water uit de rivier de Rijn naar de Amsterdamse Waterleidingduinen gevoerd. In de Amsterdamse Waterleidingduinen stroomt het water vervolgens in een verdeelvijver en zakt het langzaam in de duinbodem. Na 3 maanden is het water door het duin gezuiverd en vloeit het heldere water in de kanalen. Op het filterterrein van de Amsterdamse Waterleidingduinen wordt het water tot drinkwater gemaakt. Het infiltratiegebied bestaat uit 40 geulen van totaal 25 kilometer. Tweederde van Amsterdam wordt voorzien van drinkwater uit de Amsterdamse Waterleidingduinen. Al sinds 1853 vindt hier waterzuivering plaats. Daarmee is de Amsterdamse Waterleidingduinen het oudste waterwinningsgebied van Nederland.

De gemeente Amsterdam is de eigenaar van Amsterdamse Waterleidingduinen ondanks dat het gebied grotendeels in de gemeenten Zandvoort en Noordwijk en een deel in de gemeente Bloemendaal ligt. De beheerder van de Amsterdamse Waterleidingduinen is Waternet. Zij zuiveren hier ieder jaar ongeveer 700 miljoen kubieke meter water.

In de Amsterdamse Waterleidingduinen leven naast veel damherten ook vossen, vogels, insecten, kikkers, zandhagedissen en boomkikkers.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Op zoek naar burlende damherten

Ik begin mijn wandeling zoals bijna altijd bij Ingang Panneland. Ik heb lang zitten twijfelen om bij Ingang Oase/Oranjekom te beginnen met mijn wandeling, maar omdat het steeds vroeger donker is en ik een stuk door een donker bos zou moeten fietsen als ik laat zou zijn, besluit ik toch maar naar Ingang Panneland te fietsen en vandaar door te steken naar het begin van de Strandweg  en daar de oranje wandelroute van Ingang Oase/Oranjekom op te pikken. Zo kom ik ook bij het Vliegermonument en het Middenveld en kan ik via een snellere route terug naar het begin van de Strandweg.

Zo gezegd zo gedaan. Het is druk als ik begin oktober op mijn fiets aankom bij Ingang Panneland. Het duurt even voor ik de eerste herten zie, maar voor die tijd heb ik al de nodige paddenstoelen gezien. Direct bij de ingang liggen dorre boomstammen en daar groeien elk jaar paddenstoelen. Het is er vochtig en een mooi stukje om paddenstoelen te zien.

Meestal loop ik, als ik op zoek ga naar burlende herten, via de verharde naar het begin van de Strandweg, maar dit jaar sla ik op de kruising waar de rode en blauwe route links afslaan, rechtsaf en loop onverhard door de duinen naar hetzelfde punt. Onderweg zie ik dit jaar van alles, zoals damherten (en daar kom ik dit keer voor), veel libellen die nog heel actief zijn en een mooie natuur dat zich in herfstkleuren tooit. De damherten die ik hier zie burlen (nog) niet. Het zijn zowel mannetjes als vrouwtjes die hier rondlopen. Ze zijn schuw.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Als ik de duinen uitkom steek ik door naar de oranje wandelroute die begint bij Ingang Oase/Oranjekom, maar zo dichtbij Ingang Panneland langs loopt dat ik de wandelroute hier oppik. Ik loop door een bos waar ik in het begin geen herten zie liggen of lopen. In het verleden kwam ik hier ook al damherten tegen. Onderweg kom ik meer wandelaars en fotografen tegen.

De route komt langs het Middenveld, een savanneachtig deel waar in de verte de herten lopen. Maar geen gevechten en geburl. Dit deel doet me altijd denken aan de savanne in Afrika en in mijn gedachten denk ik dan de impala’s, giraffen en olifanten erbij.

Na dit deel kom ik weer uit in een bosrijk gebied, waar je de herfst ruikt maar ik ruik ook de aanwezigheid van herten. Het stinkt er in ene ontzettend. En ja ik spot een damhert in zijn kuil een eindje van de weg af. Hij blijft rustig liggen tot ik een stap te veel zet en schijnbaar te dichtbij kom.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Damherten blijven, ondanks dat ik er tijdens mijn vele bezoeken aan de Amsterdamse Waterleidingduinen al veel gespot heb, altijd leuk. Helemaal als de damherten prachtige geweien hebben. Verderop spot ik nog meer damherten in de struiken. Ze liggen een eindje van het pad, maar met een omtrekkende beweging kom ik in de buurt van de herten. Ze zien mij, maar ik blijf uit de buurt. Zodra ik ook maar een stap te dichtbij kom, staan ze op en lopen rustig weg.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Op het bankje bij het Vliegermonument wacht ik een tijdje of hier nog activiteiten waar te nemen zijn. Blijkt dat er achter mij op een heuveltje een hert ligt. Die staat op een gegeven moment op en gaat met zijn gewei de boomtakken molesteren. En als hij moe gaat hij er maar weer bij liggen.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Later komen er nog een aantal hindes in de buurt maar daar trekt hij zich verder niets van aan. Ik loop een stukje door, maar behalve een paar uitrustende damherten zie ik hier geen beweging. Zo rond vijven begint in de verte het geburl en dat geluid komt steeds dichterbij maar het damhert dat dit geluid maakt, zie ik niet. Andere damherten trekken zich niets van het geluid aan en gaan rustig verder met rusten en grazen.

Ik loop vanaf het Vliegermonument terug naar de Strandweg en vanaf daar terug naar ingang Panneland. Onderweg zie en hoor ik geen burlende en vechtende damherten meer, wel deze mooie hinde in de avondzon.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Wat is burlen

De burltijd/bronstijd voor damherten begint in september t/m oktober en duurt een paar weken. Burlen is het bronstig loeien, de lokroep van mannetjes in paartijd. De mannetjes proberen proberen de hindes te imponeren door zo hard mogelijk burlen (het is net of ze aan het boeren zijn nadat ze te veel cola hebben gedronken). Het kan op een gevecht uitlopen met een ander mannelijk damhert. Soms zie je wel dat ze de beweging maken met de kop in dikke nek en de bek open maar dan komt er (nog) geen geluid uit.

Wie het hardst en vaakst burlt trekt de hindes aan die hem willen paren. Het gewei van de mannetjes ziet er als ze volgroeid gewei zijn, indrukwekkend uit. Het is een wapen in de strijd met andere mannelijke damherten. Het komt voor dat de herten elkaar verwonden. Op de Veluwe heeft een bekend edelhert de burltijd niet overleefd doordat hij tijdens een gevecht een buikwond opliep en afgemaakt is. Soms overleeft het gewei de strijd niet. Het kost de bokken veel energie om de bronsttijd te overleven met hun geburl, de gevechten met andere mannetjes en het dekken van de hindes. Ze liggen overdag dan ook rustig in het gras tussen de bomen en struiken om uit te rusten en bij te tanken voor een gevecht aan het eind van de dag.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Tips voor het spotten van burlende damherten

In de Amsterdamse Waterleidingduinen leeft de grootste damhertenpopulatie van Nederland. Het zijn er zoveel, dat de kans groot is dat je ze tijdens je wandeling wel tegenkomt. Mij valt wel op dat het de laatste jaren wel minder zijn dan voorgaande jaren. Dit komt waarschijnlijk door het afschieten. Er kwamen te veel damherten in het gebied.

Burlende herten kun je overal tegenkomen in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Een bekende plek waar ze al jaren te horen en zien zijn, is rond het Vliegermonument. Dit Vliegermonument staat er ter herinnering aan het Halifax NA347 vliegtuig die hier aan het einde van de Tweede Wereldoorlog op 13 april 1945 neerstortte. De gehele bemanning, in totaal 6 personen, vonden hier de dood. Je loopt er langs als je de oranje wandelroute vanaf ingang Oase/Oranjekom volgt.

Het Vliegermonument in de Amsterdamse Waterleidingduinen Het Vliegermonument

 

Je komt dan ook langs het open Middenveld, een plek waar ook vaak burlende herten te zien en horen zijn. Kijk ook om je heen, want de mannetjes liggen in kuilen in de bossen uit te rusten en te wachten op de hindes.

Vanaf Ingang Panneland kun je de oranje route vanaf de hoek met de Strandweg oppakken.

Val niet teveel op onderweg. Trek donkere kleding aan, wees stil en spuit geen geuren op. Ik kom regelmatig luid pratende mensen tegen die dan tegen elkaar zeggen dat ze geen herten of andere dieren zien. Vind je het een wonder met je gepraat. Dieren schrikken van mensenstemmen. Wil je de herten naderen doe het voorzichtig, want ze zijn schuw, één stap te dichtbij en weg zijn ze. Houd gepaste afstand bij het fotograferen. Je kunt ze goed benaderen, maar kom niet te dichtbij want dan zijn ze weg. Lok de herten niet met eten en laat geen afval/kleding achter.

Trek goede wandelschoenen aan en ga van de paden af, het mag in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Als je op de verharde paden blijft lopen, zul je niet veel damherten zien.

Neem een goede camera met een zoomlens mee. Ik heb tot eind september altijd met een Nikon D3100 spiegelreflexcamera met een 300 mm lens gefotografeerd maar deze was af. Ik heb hem 9½ jaar intens gebruikt en ik merkte de laatste maanden dat de foto’s niet mooi meer waren. Vanaf eind september fotografeer ik met een Sony Cybershot DSC-RX10 IV, een compactcamera met een 600 mm zoomlens en hele goede recensies. Een camera die je tegenwoordig veel ziet bij bezoekers van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Geen lenswissels meer van macro naar 300 of meer mm en geen gesjouw met alle lenzen. Ik ben druk bezig met het me eigen maken van de vele mogelijkheden van deze fotocamera.

Tijdens de bronstijd worden er door de boswachters speciale Bronstexcursie georganiseerd. Deze excursies kun je boeken via de website van de AWD/Waternet.

 

Praktische informatie

Burltijd

Oktober is de beste tijd om burlende damherten te horen en te zien. Kom vroeg in de ochtend en laat in de middag want dan is het spektakel het grootst en kun je ook de gevechten tussen de mannetjes zien. Overdag moet je geluk hebben om vechtende damherten te zien. Ik heb ze de laatste keer niet gezien. Ik heb toen wel het geburl gehoord en gezien maar geen gevechten helaas.

Een burlend damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Ingangen

De Amsterdamse Waterleidingduinen heeft vier hoofdingangen.

  • Ingang Panneland, Vogelenzangseduinenweg 2 in Vogelenzang
  • Ingang Oase, Eerste Leijweg 2 in Vogelenzang
  • Ingang Zandvoortselaan, Zandvoortselaan 130 in Zandvoort
  • Ingang De Zilk, Joppeweg 1 in De Zilk

Ik begin mijn wandelingen meestal vanuit ingang Panneland, dit omdat deze ingang voor mij het snelst en makkelijkst te bereiken is op mijn fiets.

 

Wandelroutes in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Elke ingang heeft twee eigen uitgezette en bewegwijzerde routepaaltjes met elk hun eigen kleur.

  • Ingang Panneland: rode route van 4 kilometer en de blauwe route van 8 kilometer.
  • Ingang Oase/Oranjekom: gele route van 4 kilometer en de oranje route van 7 kilometer.
  • Ingang Zandvoortselaan: witte route van 4 kilometer en de groene route van 7 kilometer.
  • Ingang De Zilk: paarse route van 5 kilometer en de zwarte route van 9 kilometer.

Een oranje routepaaltje van de wandelroute vanaf ingang Oase/Oranjekom in de Amsterdamse Waterleidingduinen Een oranje routepaaltje van de wandelroute vanaf ingang Oase/Oranjekom

 

Behalve de wandelroutes via de routepaaltjes zijn er nog veel meer wandelingen in de Amsterdamse Waterleidingduinen te maken, zoals de twee kinderroutes met opdrachten, de route ‘Roots 1’, de Bunkerroute, de route’ Routewerk’ de route ‘Het tientje van Waternet’ en sinds kort ook Duinverhalenwandelingen vanaf de ingangen Oase/Oranjekom, Zandvoortselaan en De Zilk. Ik heb deze wandelingen allemaal op mijn Bucketlist – Wandelingen staan. Zodra ik één van deze wandelingen gelopen heb, zal er een blog over verschijnen. De bunkerroute heb ik al gelopen. Daar is ook al een blog over verschenen.

Alle routes zijn te downloaden op je smartphone of je kunt de routes kopen in het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom. De routes hebben stuk voor stuk GPX-bestanden. Deze bestanden kun je downloaden op je telefoon zodat je nooit de weg kwijt bent. Want behalve de 8 uitgezette wandelingen hebben de andere wandelingen geen markeringen onderweg.

Overal in de Amsterdamse Waterleidingduinen staan paddenstoelen die je de weg naar de dichtstbijzijnde ingang wijzen. Via Google Maps kun je ook je route bepalen. Ben je niet zo handig met je telefoon, bij de ingangen (m.u.v. De Zilk) zijn plattegronden te koop en ook staan er plattegronden bij de ingangen.

Op de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn 17 wandelroutes te vinden.

De Amsterdamse Waterleidingduinen is een struingebied, dit betekent dat je niet verplicht bent om op de wandelpaden te lopen. Je kiest je eigen route.

Er zijn meer routes die door de Amsterdamse Waterleidingduinen lopen, zoals Trage Tocht Vogelenzang, Groene Wissel Vogelenzang en de 5e etappe van deel 2 van Lange-afstands-wandeling (LAW) Nederlands Kustpad. De Groene Wissel Vogelenzang heb ik inmiddels gelopen.

 

Openingstijden

De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang.

 

Entree Amsterdamse Waterleidingduinen

Voor een bezoek aan de Amsterdamse Waterleidingduinen heb je een toegangsbewijs nodig. Dit toegangsbewijs kost € 1,50 per persoon en is verplicht voor iedereen vanaf 18 jaar.

Mocht je de Amsterdamse Waterleidingduinen vaker bezoeken, is het goedkoper om voor € 10,– een persoonlijke jaarkaart aan te schaffen.

De entreekaarten zijn zowel online, als bij de ingangen van de Amsterdamse Waterleidingduinen te koop. Bij ingangen kun je alleen te betalen met je pinpas.

Kom je met de auto dan moet je een parkeerkaart voor € 2,– per dag aanschaffen. Kom je vaker in de Amsterdamse Waterleidingduinen en kom je met de auto, dan zijn ook zgn. jaarparkeerkaarten voor € 35,– per jaar te koop. Deze zijn online te koop of bij het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom.

 

Bereikbaarheid van de Amsterdamse Waterleidingduinen

De Amsterdamse Waterleidingduinen is per auto, fiets en openbaar vervoer goed bereikbaar.

Auto

Alle hoofdingangen hebben een uitgebreid parkeerterrein.
Een parkeerkaart kost € 2,– per dag.
Jaarparkeerkaarten kosten € 35,– per jaar. Deze zijn online te koop of bij het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom.

 

Openbaar vervoer

Met het openbaar vervoer is de Amsterdamse Waterleidingduinen goed bereikbaar.

  • Connexxion bus 9: 1x per uur tussen NS-station Heemstede-Aerdenhout en NS-station Hillegom. Je kunt uitstappen bij de ingangen Oase en Panneland in Vogelenzang. Let er wel op dat je voor de ingang Panneland nog een kilometer moet lopen.
  • Connexxion bus 80: 2x per uur tussen NS-station Heemstede-Aerdenhout en NS-station Zandvoort. Je kunt uitstappen bij de ingang Zandvoortselaan.
  • Arriva bus 157: 1x per uur tussen NS-station Hillegom en ingang De Zilk.

Voor de precieze bustijden, kijk op ov9292.nl.

 

Fiets

Bij alle vier hoofdingangen kun je je fiets stallen. Dit is gratis, er is geen toezicht. In de Amsterdamse Waterleidingduinen mag je NIET fietsen.

Het Middenveld in de Amsterdamse Waterleidingduinen Het Middenveld

 

Horeca

Bij de ingangen Panneland, Oase en Zandvoortselaan zijn horecagelegenheden.

De specialiteit van Boshut ’t Panneland bij ingang Pannenland zijn pannenkoeken. Natuurlijk kun je op het terras of binnen ook genieten van een glas drinken of iets lekkers, zoals broodjes, uitsmijters, soep en snacks. Boshut ’s Panneland is op dinsdag gesloten.

Bij ingang De Zilk is geen horecagelegenheid.

Binnen de hekken van de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn geen horecagelegenheden. Neem zelf voldoende te eten en te drinken mee. Pas wel op voor bijv. de vossen als je ergens iets gaat eten. Zij komen op de geur van eten af. Ik heb al een paar gezien dat ze er met een broodzak en ander voedsel dat niet voor hen bestemd is vandoor gaan. Je hoeft bij de vossen soms maar even je tas open te doen of ze komen nieuwsgierig kijken of je iets voor ze te eten hebt.

 

Honden

Honden zijn in de Amsterdamse Waterleidingduinen NIET toegestaan.

 

Overnachten

Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in Zandvoort en Vogelenzang. Je vergelijkt hotels en de prijzen via Booking.com.

Wil je niet in een hotel verblijven dan zijn een huisje via Natuurhuisje of Roompot evt. mogelijkheden.

Je kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb. Boek je voor de eerste keer via Airbnb? Met deze link krijg je korting op je eerste boeking.

Vanuit Zandvoort kun je heel goed de omgeving verkennen en bijv. de Bollenstreek, Leiden, Haarlem of Amsterdam bezoeken.

 

Bekijk ook: Foto’s van mijn wandelingen in de Amsterdamse Waterleidingduinen

 

Heb jij wel eens burlende herten gehoord en gezien?

 

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.

 

Meer lezen

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest

Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel

Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel Oktober is de maand om de burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen te spotten, een geweldig spektakel met veel lawaai en gevechten tussen de damherten om in het gevlei te komen bij de hindes. In deze blog lees je meer over de burltijd. Lees en geniet mee. #awd #amsterdamsewaterleidingduinen #damherten #burlen #jtravelblog #jtravel

Geen reacties

Geef een reactie

Over JTravelBlog

Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.Het gezicht achter JTravelBlog.

Zoeken

Abonneer je op de nieuwsbrieven van JTravelBlog

Voer je e-mailadres in om je in te schrijven voor de nieuwsbrieven van JTravelBlog. Je ontvangt een e-mail als er een nieuwe blog verschijnt.

Buy me a coffee

Aanbiedingen

Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?

Aanbiedingen van JTravelBlog.nl

Boek een vlucht

Skyscanner

Boek je hotel



Booking.com

Boek je Natuurhuisje

Boek hier je Natuurhuisje

Heb je nog iets nodig?

Bol.com