Nederland | 8 oktober 2023 | Geen reacties
Herinneringscentrum Kamp Westerbork is een indrukwekkende plek in de bossen van het Drentse Hooghalen. Ik bracht een aangrijpend bezoek aan deze plek waar tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden en Roma en Sinti werden gedeporteerd en niet terugkeerden. Op het voormalige kampterrein zijn verschillende monumenten te zien, zoals het Nationaal Monument Westerbork, treinwagons en het monument van de 102.000 stenen. In het Herinneringscentrum is een tentoonstelling ingericht die het verhaal van de plek van Kamp Westerbork vertelt met als rode draad de persoonlijke verhalen van mensen die via Kamp Westerbork zijn weggevoerd, van bewakers, treinbestuurders, buren en mensen die Joden hielpen onderduiken of ontsnappen.
Twee plekken om stil van te worden en te beseffen dat we leven in vrijheid, iets dat niet vanzelfsprekend is, zeker niet met de oorlog in Oekraïne in het achterhoofd. We moeten deze vrijheid koesteren. In een tijd waarin alles gepolariseerd is moeten we op onze hoede zijn voor antisemitisme, fascisme, extremisme en discriminatie. Want wat er in Tweede Wereldoorlog is gebeurd, mag nooit meer plaatsvinden.
Inhoudsopgave
Kamp Westerbork is in 1939 gebouwd als vluchtelingenkamp en tot de afbraak in 1971 is het kamp bijna voortdurend in gebruik geweest.
Het vluchtelingenkamp werd gebouwd om de Duitse vluchtelingen die na het aan de macht komen van Hitler naar Nederland vluchtten. Arbeiders in de werkverschaffing begonnen in augustus 1939 met de bouw van de barakken. Op 9 oktober 1939 kwamen de eerste Joodse vluchtelingen in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork aan. Het kamp lag geïsoleerd in de bossen. Hierdoor waren de bewoners vooral op elkaar aangewezen. Eind april 1940 woonden er 749 vluchtelingen in het kamp.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werden de bewoners het kamp geëvacueerd. Dit plan mislukte door het opblazen van de IJsselbrug bij Zwolle en de afgesloten Afsluitdijk. Alle Joodse vluchtelingen werden daarna door de Nederlandse regering in Westerbork ondergebracht. Het regime in het kamp werd in het begin van de oorlog strenger. Men kon het kamp niet meer op en af. Twee keer per dag werd er appèl gehouden, de briefcensuur werd verscherpt en fietsen werd verboden.
De grootste bekendheid krijgt het kamp tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kamp Westerbork stond tijdens de Tweede Wereldoorlog bekend als ‘voorportaal van de hel’. Vanuit dit doorgangskamp werden de mensen naar concentratiekampen als Auschwitz en Sobibor gedeporteerd. Helaas overleefden weinigen van hen deze verschrikkingen.
Het begon in 1942 toen de nazi’s begonnen met de systematische uitroeiing van de Joden. Het kamp werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Het kamp werd aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. Een gereconstrueerde wachttoren staat nog op het kampterrein. SS-Obersturmführer Albert Konrad Gemmeker werd de kampcommandant. Zijn commandantwoning staat aan het begin van het kampterrein. De belangrijkste taak van Gemmeker was het voldoen aan het wekelijks te leveren aantal Joden. De organisatie liet hij over aan gevangenen. Voor de interne organisatie en bewaking was er een Joodse Ordedienst.
Het leven van alledag was zwaar in Kamp Westerbork. In de meeste barakken was nauwelijks ruimte. Niemand kon zich even terugtrekken, de hygiëne liet alles te wensen over en de bewoners leefden op elkaars lip.
Kampbewoners konden er cursussen volgen en men kon er sporten en winkelen. In de registratiebarak werden met grote regelmaat revuevoorstellingen en concerten gegeven en toneelstukken opgevoerd. De kinderen gingen ‘gewoon’ naar school. Kamp Westerbork stond bekend om het beste cabaret van Nederland. Dit kwam omdat kampcommandant Gemmeker in 1943–1944 allerlei ontspanningsmogelijkheden stimuleerde. Hij was gek op dit soort vermaak.
De eerste gevangenen, 2.030 Joden, onder wie een aantal weeskinderen, werden op 15 en 16 juli 1942 naar Auschwitz gedeporteerd. Dit was het begin van een lange rij slachtoffers. In de eerste maanden vertrok de trein op maandag en vrijdag. In 1943 was meestal dinsdag de dag van het transport. Voorafgaand aan elk transport werden de gevangenen geselecteerd die mee moesten. De aantallen werden door Adolf Eichmann vanuit Berlijn bepaald. Hij gaf de SD (Sicherheitsdienst) in Den Haag opdracht om uit Nederland het gewenste aantal Joden te deporteren. Kampcommandant Gemmeker was bij elk transport aanwezig. Er zijn filmopnamen (de film Westerborkfilm’, gemaakt door kampgevangene Rudolf Breslauer) waarin de transporten zijn vastgelegd. Op 13 september 1944 vertrok de laatste grote trein met 279 personen naar Bergen-Belsen, waaronder 77 kinderen. In totaal zijn bijna 107.000 Joden, 247 Sinti en Roma en enkele tientallen verzetsstrijders naar ‘het Oosten’ gedeporteerd, grotendeels via Westerbork. De meeste treinen reden naar Auschwitz. Maar er gingen ook transporten naar Sobibor, Theresienstadt en Bergen-Belsen, Buchenwald en Ravensbrück. In totaal keerden slechts 5.000 mensen terug.
De meeste gevangenen bleven kort in Westerbork. Maar er zijn ook bewoners die hier enkele maanden of zelfs jaren hebben gewoond. Wekelijks vertrok op dinsdag een trein naar één van de vernietigingskampen.
Op 12 april 1945 werd Kamp Westerbork bevrijd door de Canadezen. Er woonden toen nog ruim 850 Joodse gevangenen in het kamp.
Een paar bekende namen die gevangen hebben gezeten in Kamp Westerbork en de Tweede Wereldoorlog niet hebben overleefd zijn Anne Frank, haar zusje Margot en moeder Edith (vader Otto Frank heeft Auschwitz overleefd), Settela Steinbach, het Sinti meisje die bekend doordat ze gefilmd werd in de wagonopening in Westerbork voor het transport naar Auschwitz en Etty Hillesum die net als Anne Frank bekend werd vanwege haar dagboek. Ook voormalig burgemeester van Amsterdam Ed van Thijn zat gevangen in Kamp Westerbork. Hij heeft de oorlog overleefd.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het het kamp gebruikt als gevangenis voor NSB’ers en collaborateurs. In 1949 werd het een militair kamp en vanaf 1951 diende het als repatriëringskamp voor Indische Nederlanders. Het kamp kreeg kort daarna een nieuwe bestemming als woonoord Schattenberg voor oud KNIL-militairen van Zuid-Molukse afkomst en hun families. Dit duurde tot 1971. In 1971 werden de laatste barakken gesloopt of aan boeren verkocht.
Het terrein werd toen de radiosterrenwacht. De 14 radiotelescopen staan er nu nog steeds, aan de rand van het herinneringsterrein. Ik vind het een gekke combinatie. Veertien megagrote telescopen aan de rand van een gebied waar tijdens de Tweede Wereldoorlog zoveel is gebeurd.
Het Nationaal Monument werd 1970 door koningin Juliana onthuld. In 1983 opende koningin Beatrix Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
De tentoonstelling in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertelt het verhaal van de plek van Kamp Westerbork. Rode draad zijn de persoonlijke verhalen. Van mensen die via Kamp Westerbork zijn weggevoerd, maar ook van bewakers, treinbestuurders, buren en mensen die Joden hielpen onderduiken of ontsnappen.
In de tentoonstelling volg je het verhaal van de vervolgde mannen, vrouwen en kinderen. Dit gebeurt vanaf het moment dat zij van huis werden gehaald. Sommigen verbleven maar kort in Westerbork, anderen bleven maanden of zelfs jaren in het kamp. Op 15 juli 1942 vertrok de eerste deportatietrein, daarna volgden tot september 1944 nog 96 transporten. In totaal werden ruim 107.000 mensen vanuit Westerbork weggevoerd: slechts 5.000 keerden terug. Indrukwekkend zijn ook de geluidsfragmenten die ik overal hoor, tussendoor hoor je namen van de omgekomen gevangenen. Er zijn voorwerpen te zien die hier achtergebleven zijn.
De tentoonstelling ‘De Herinnering aan kamp Westerbork’ gaat over de vele betekenissen die in de afgelopen 77 jaar aan de historische plek zijn gegeven.
In de filmzaal wordt een indrukwekkende film getoond.
Direct naast ingang van het Herinneringscentrum staat sinds kort het knopenmonument met maar liefst 1,5 miljoen ingezamelde knopen. Elke knoop staat voor een kind dat tijdens de Holocaust is vermoord. De knopen voor het monument zijn ingezameld door leerlingen van een school in Hardenberg. Het monument is vormgegeven door middel van transparante kubussen met daarin de 1,5 miljoen knopen. Een kleine kubus met een enkel knoopje staat centraal voor ‘het vergeten kind’.
Ook wordt er kort aandacht besteed aan de functie van het kamp na de oorlog. Slechts enkele weken na de bevrijding werd het kamp in gebruik genomen als interneringskamp voor van collaboratie verdachte Nederlanders. Dat duurde tot oktober 1948. Na die tijd verbleven hier militairen, in 1950 werd het opvangkamp voor gerepatrieerde Indische Nederlanders en van 1951 tot 1971 bood kamp Westerbork als Woonoord Schattenberg plaats aan Molukkers.
Je kunt met de fiets, gratis pendelbus of benenwagen naar het Kampterrein. Ik ben er lopend naar toe gegaan en met de pendelbus ben ik teruggegaan naar het Herinneringscentrum.
De laatste barakken van kamp Westerbork werden in 1971 afgebroken. Men zag op dat moment niet de noodzaak en de historie van deze plek. Begin jaren negentig vond de herinrichting plaats. Nu zie je taluds en reconstructies die de oorspronkelijke grootte en plaats van een aantal barakken aan geeft. De oude paden en wegen zijn opnieuw aangelegd. En er zijn verschillende monumenten te bekijken. Het is een indrukwekkende plek die al begint voor de slagboom.
‘Tekens in Westerbork’ zijn hier geplaatst ter herinnering aan de concentratie- en vernietigingskampen Sobibor, Mauthausen, Bergen-Belsen, Auschwitz en Theresienstadt. Bekend zijn de treinen die vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz vertrokken maar ook naar Sobibor, Mauthausen, Bergen-Belsen en Theresienstadt vertrokken treinen. Het initiatief tot de plaatsing kwam van de ‘Tekens van Westerbork’ kwam van Jules Schelvis, één van de achttien Nederlandse overlevenden van het vernietigingskamp Sobibor. Voor elke bestemming, Sobibor, Mauthausen, Bergen-Belsen, Auschwitz en Theresienstadt, is een teken opgericht met daarop de aantallen gedeporteerden en slachtoffers. De aantallen zijn indrukwekkend:
Dit is de woning van kampcommandant Gemmeker. Om het pand te beschermen is een glazen overkapping geplaatst. De woning werd in 1939 gebouwd voor de directeur van het vluchtelingenkamp. In 1943 nam kampcommandant Gemmeker de woning in gebruik. Na de bevrijding was het de woning van de commandant van het interingskamp. Tot 2007 werd de woning particulier bewoond. Dat is de reden dat deze woning is gespaard bij de afbraak van het kamp. De overkapping wordt ook gebruikt voor presentaties.
Naast de commandantwoning staan informatieborden met de achtereenvolgende kampcommandanten. Het ongelooflijk om te lezen dat bijv. Gemmeker in 1949 tot een gevangenisstraf van slechts 10 jaar werd veroordeeld maar al weer in 1951 vrijgelaten werd. De mensen verscholen zich achter het bekende riedeltje ‘Ich habe es nicht gewusst’. Zij waren alleen verantwoordelijk voor de opvang van de gedetineerden en een snel en efficiënt transport. Wat er daarna gebeurde, was niet hun zaak. Zo ook bij Gemmeker, hij heeft in het verleden aangegeven dat de oorlog hem niet meer bezighield en dat het verleden tijd was en dat hij er geen behoefte aan had om met de oorlog bezig te zijn.
Via de slagboom, die dateert uit de periode van woonoord Schattenberg kom je op het kampterrein.
Helaas is er weinig bewaard gebleven. Op sommige stukken zijn taluds (verhogingen in het de grond) te zien, dit zijn plekken waar bijv. de keuken of barakken hebben gestaan. Overal in het veld staan foto’s en hoor je de stem van Dieuwertje Blok met verhalen over het leven in het kamp. Tussendoor hoor ik ook weer het omroepen van de namen. Het zijn de namen van 107.000 uit Nederland gedeporteerde Joden en 245 Roma en Sinti die op 19 mei 1944 op transport werden gesteld. Hun namen klinken, 365 dagen per jaar, over het terrein van kamp Westerbork. De namen hoor je vanuit een gerestaureerde wagon in de buurt van de plek in het kamp waar de treinen naar het Oosten vertrokken.
De treinwagon is het symbool van de Jodenvervolging. Midden op het terrein staan twee treinwagons. Vanuit de wagons klinken dus de namen en leeftijden van de 107.000 gedeporteerde mannen, vrouwen en kinderen. Hun namen worden per transportlijst gelezen. Op het scherm naast de wagons staan de datum en bestemming van het betreffende transport. De treinwagons zijn niet authentiek, de houten opbouw is een reconstructie, het onderstel dateert uit de jaren twintig. Het huisje aan de achterkant is het rammershuisje. Ik denk aan al die mensen die mensen die hier door kampcommandant Gemmeker en zijn companen op transport zijn gezet de dood tegemoet. Wat een drama’s zullen zich in die wagons hebben afgespeeld. De Joden werden als vee getransporteerd.
De 102.000 stenen zijn op initiatief van een aantal oud-gevangenen op de voormalige appèlplaats zijn geplaatst. Vanuit het doorgangskamp Westerbork werden meer dan honderdduizend mensen gedeporteerd. Van hen keerden 102.000 niet terug. De stenen zijn willekeurig in hoogte geplaatst om het individu te benadrukken. Het verschil in hoogte verwijst naar een uitspraak van Abel Herzberg: ‘Er zijn geen 6 miljoen Joden vermoord, er is 6 miljoen keer één Jood vermoord’. Ieder mens heeft het recht om individueel herdacht te worden. De stenen zijn geplaatst binnen de kaart van Nederland. Want de gevangenen die vanaf Westerbork gedeporteerd werden, kwamen uit alle windstreken van Nederland. Op de kop van de stenen is een davidster aangebracht. Er zijn ook 213 stenen met een vlam. Dit is voor de groep Sinti en Roma die op 19 mei 1944 vanuit kamp Westerbork gedeporteerd en vermoord werden in Auschwitz. Honderd stenen hebben geen symbool en staan voor de verzetsstrijders die in kamp Westerbork gevangen zaten om weggevoerd te worden.
Barak 56 was een woonbarak maar heeft ook dienst gedaan industriebarak en opslagplaats voor geroofde goederen. Na de oorlog maakte deze barak onderdeel uit van het Molukse woonoord. In 1965 werd barak 56 verkocht om dienst te doen als landbouwschuur. In 2010 schonk de eigenaar de barakdelen aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Helaas is slechts een deel van de originele barak bewaard gebleven. De stalen constructie en fundamenten zijn nieuw.
In Westerbork stonden zeven van deze wachttorens. Dit is een reconstructie. Er zijn ongeveer 700 vluchtpogingen ondernomen, waarvan er meer dan 300 succesvol waren.
Nationaal Monument Westerbork is ontworpen door kampoverlevende Ralph Prins. Het monument is vol symboliek. De omhoog gekrulde rails drukken de wanhoop uit, ze zijn bewerkt alsof er op geschoten is. De spoorbielzen laten de vernietiging zien. Hoe dichter bij het eind, hoe meer ze versplinterd zijn. De rails rust op 93 bielzen die verwijzen naar het aantal transporten dat vanuit kamp Westerbork vertrok. Vier bielzen die los liggen van de rails symboliseren vier transporten die van elders naar Oost-Europa vertrokken. De muur van Drentse zwerfkeien lijkt van een afstand op een stapel schedels. Deze muur sluit het monument als het ware voor het oog af. Het stootblok staat vlakbij de plaats waar in de oorlog het eindpunt de spoorlijn van Hooghalen naar Kamp Westerbork was. Op de twee marmeren platen staat de Bijbeltekst Klaagliederen 4:18. Dit is ook de plek waar elk jaar op 4 mei (Dodenherdenking) de herdenkingsbijeenkomst op Kamp Westerbork wordt gehouden.
Naast het Nationaal Monument Westerbork ligt de aardappelkelder. Hier werd vanaf 1942 de hoofdmaaltijd van de gevangenen opgeslagen. In de kelder kond ongeveer 400.000 kilo aardappelen en groente opgeslagen worden. De boeren uit de omgeving zorgden voor deze groente en aardappelen. Nu leven er vleermuizen.
Via een pad loop ik langs de plekken waar (straf)barakken hebben gestaan. Het zijn nu taluds. In de strafbarakken werden Joden opgesloten die in de ogen van de Duitsers een overtreding op de anti-Joodse wetgeving hadden begaan, zoals onderduiken of het niet dragen van de Jodenster. De strafgevangenen droegen een blauwe overall met rode schouderstukken met de letter S op de bovenarm. Strafgevangenen werden met het eerstvolgende transport gedeporteerd.
De woonbarakken waren ongeveer 80 meter lang, 10 meter breed en gebouwd van hout. Het kon zijn dat als het kamp vol was dat er meer dan 1000 mensen in een barak woonden. Zij sliepen op stapelbedden van driehoog.
Barak 9 was synagoge, filmzaal en café in één. Hier werden ook de revues opgevoerd. Ook was barak 9 de registratieplaats bij binnenkomst waar ze werden geregistreerd, bevraagd, gefotografeerd en ontdaan werden van hun bezittingen.
In het ziekenhuis werkten artsen en verpleegkundigen die zelf ook gevangenen waren. Er zijn periodes geweest dat hier meer dan 1.000 zieken lagen. Zij werden tijdens hun behandeling vrijgesteld van transport. Als ze uit het ziekenhuis ontslagen werden, wachtte alsnog deportatie.
In het weeshuis werden honderden kinderen zonder ouders opgevangen. Veel van deze kinderen zijn tijdens hun onderduik opgepakt. Ook verbleven hier kinderen waarvan de ouders in de strafbarakken verbleven. Bijna alle kinderen zijn op transport gezet.
In de centrale keuken werd het dagelijkse menu bereid door gevangenen. Soms moesten meer dan kampgevangenen en bewakers vanuit de centrale keuken van eten en drinken worden voorzien.
Aan een zijpad staat het de markering Schattenberg dat bestaat uit de voormalige keukendelen van een barak, die in de Molukse periodes aan sommige barakken werden geplaatst en een replica van de kist van dominee Metiarij. Hij was in de jaren vijftig kampleider van Schattenberg. Het herinnert aan het woonoord Schattenberg. De markering werd in 2011 onthuld. Het is een erkenning van de overheid voor het gebrekkig rechtsherstel en de koele naoorlogse opvang van de Indische en Molukse gemeenschap.
De SD bunker werd in 1943-1944 gebouwd om explosieven en wapens van geallieerden op te slaan. Deze waren in handen van de nazi’s gevallen. De explosieven en wapens zijn tijdens zgn. wapendroppings boven Drenthe vanuit vliegtuigen gegooid om het verzet van wapens te voorzien. De bunker werd gecamoufleerd met aarde, bomen en planten. Vanuit de lucht leek het op een heuvel.
Hier zijn op 20 september 1943 10 verzetsstrijders, die op het Witterveld bij Assen gefusilleerd waren, gecremeerd. Hun stoffelijke resten werden achter het gebouw begraven. Na de oorlog zijn hier in 1949 de stoffelijke resten van 48 verzetsmensen en vier Joden gevonden. Zij waren tussen september 1943 en oktober 1944 bij het crematorium geëxecuteerd. Omdat ik de laatste pendelbus wilde halen heb ik deze afgelegen plek niet meer bezocht.
Kamp Westerbork is een indrukwekkende plek. Laten we de herinnering aan de 107.000 personen levend houden en beseffen dat wij in Nederland in vrijheid leven. Laat dat wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurd is nooit meer gebeuren. Eens te meer, door de oorlog in Oekraïne, op amper 1.000 kilometer afstand, beseffen we wat het is om in vrijheid te leven.
Ik bezocht Kamp Westerbork tijdens de 29e etappe van het Westerborkpad. Het Herinneringscentrum en het Kampterrein, een paar kilometer van het Herinneringscentrum, zijn het eindpunt van de lange afstandswandeling Westerborkpad. Het Westerborkpad is een lange-afstandswandeling van 342 kilometer. Het Westerborkpad bestaat uit 30 etappes. De route begint bij Amsterdam Centraal Station en eindigt bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork in Drenthe. De wandelroute loopt zoveel mogelijk in de buurt van het spoor, want dat was de deportatieroute die veel slachtoffers van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog moesten volgen. De ondertitel van deze route is: Wandelen in het spoor van de Jodenvervolging. Het Westerborkpad is slechts één kant op gemarkeerd. De reden is dat mensen na hun deportatie veelal niet meer terugkwamen. Het is een route langs historische sporen en gedenkplaatsen. De route van het Westerborkpad is gemarkeerd met wit-rode stickers (soms rood-blauwe, dit zijn de oude stickers), met daarin het logo van Kamp Westerbork.
Meer over het Westerborkpad lees je in de blogs die op deze website zijn verschenen.
Auto
Herinneringscentrum Kamp Westerbork is per auto bereikbaar via snelweg A28. Je neemt de afslag richting Westerbork en volgt de borden richting Hooghalen en Voormalig Kamp Westerbork.
Op parkeerterrein kun je je auto gratis parkeren. Hier is ook ruimte voor bussen en er zijn aparte plaatsen heeft voor minder validen.
Openbaar vervoer
Je kunt met de trein reizen naar Station Beilen of Station Assen. Vanaf deze stations neem je QBuzz lijn 22 die 1x per uur vanaf de stations via Hooghalen rijdt. Kijk voor oor de actuele reistijden op OV9292. De bushalte in Hooghalen heet ‘busstation Hooghalen’. Het ‘busstation’ bestaat uit een bushokje en twee palen met de borden.
Vanaf de bushalte in Hooghalen moet je nog ongeveer 2 kilometer lopen om het Herinneringscentrum te bereiken. Er is geen vervoersservice naar Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
Ik ben tijdens de 29e etappe van het Westerborkpad via de Hof van Halenweg door het bos langs vakantiepark Landgoed Het Grote Zand naar het Herinneringscentrum gelopen. Dit is volgens mijn een mooiere en rustiger deel dan langs de Oosthalen lopen, hier rijden nl. ook de auto’s.
Fiets
Herinneringscentrum Kamp Westerbork heeft een grote fietsenstalling. Ook bij Kamp Westerbork kun je je fietsen stallen.
Het Kampterrein ligt op 2,9 kilometer van het Herinneringscentrum. Er zijn verschillende wandelroutes uitgezet om door de bossen het kampterrein te bereiken. Je kunt de route van de pendelbus ook lopend afleggen.
Op de fiets is het kampterrein te bereiken via de geasfalteerde toegangsweg.
Er rijdt een gratis pendelbus tussen het kampterrein en het Herinneringscentrum. Als je een museumticket hebt, is dit ook het retourticket voor de pendelbus. Je kunt ook losse buskaartjes bij de receptie van het Herinneringscentrum kopen. Kijk hier voor de actuele bustijden.
Het is NIET toegestaan om met je eigen auto, bus of motor naar het kampterrein te rijden. In de buurt van het kampterrein heeft Astron, het Nederlands Instituut voor Radioastronomie, radiotelescopen in gebruik. Auto’s en bussen in de buurt verstoren de observatiewerkzaamheden van Astron. Bij overtreding van deze regel riskeer je een boete.
Na vakantiepark Landgoed Het Grote Zand (als je het bospad vanaf busstation Hooghalen naar het Herinneringscentrum loopt) staan om 50 meter paaltjes met de namen van een concentratiekamp, de datum en het aantal personen tot aan het Herinneringscentrum staan 93 van deze palen. Ook in het deel vanaf het Herinneringscentrum tot aan Kamp Westerbork staan dezelfde palen. Het zijn niet zomaar palen, het zijn spoorbielzen die de route markeren waar het spoor heeft gelegen. Waarom 93: dit zijn het aantal transporten vanuit Kamp Westerbork naar de verschillende concentratiekampen: Auschwitz, Sobibor, Mauthausen, Bergen Belsen en Theresienstadt. Het getal is het aantal personen dat tijdens dat specifieke transport weggevoerd zijn. In totaal zijn er 97 transporten vanuit Nederland naar de vernietigingskampen geweest: 93 vanuit Westerbork, 3 uit Kamp Vught en 1 uit Kamp Amersfoort. Indrukwekkend om vooral de aantallen te lezen. Het zijn er per transport zoveel.
Maandag t/m vrijdag: 10.00-17.00 uur.
Zaterdag en zondag: 11.00-17.00 uur.
Feestdagen: 11.00-17.00 uur.
4 mei (dodenherdenking): 10.00-19.00 uur.
Gesloten op: 25 december (1e kerstdag), 31 december (oudjaarsdag) en 1 januari (Nieuwjaarsdag).
Het kampterrein is altijd toegankelijk.
Volwassenen: € 13,– per persoon.
Kinderen 6 t/m 18 jaar: € 6,50 per persoon.
Kinderen t/m 6 jaar: gratis.
Museumkaarthouders: gratis.
(Prijzen zijn van 2023).
Het voormalig kampterrein is gratis te bezoeken. Het kampterrein ligt 2,9 kilometer van het Herinneringscentrum.
In Hooghalen en directe omgeving zijn een paar accommodaties waar je kunt overnachten.
Terwijl ik door de bossen naar het Herinneringscentrum loop, passeer ik Landgoed Het Grote Zand.
Onderweg zijn er ook genoeg natuurhuisjes in Hooghalen en omgeving te boeken waar je in de natuur kunt uitrusten van je wandeling.
Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Oosthalen 8
9414 TG Hooghalen
Facebook
Instagram
X, voorheen Twitter
Heb jij Kamp Westerbork al eens bezocht? Zo ja, wat zijn jouw ervaringen?
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Vind je mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat jij kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites.
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravelBlog en ook achter JTravel. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem je mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef je reisinspiratie en handige reistips. Ga je mee op pad?
Geen reacties
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.
Mijn foto’s zijn vanaf nu te koop op allerlei materialen in mijn shop bij WerkaandeMuur.nl of op Mijn foto’s bij Werkaandemuur.nl.
PS: Omdat ik sinds het najaar van 2021 werk met de Sony RX10IV en deze camera helaas niet voldoet aan de technische eisen van Werk aan de Muur kan ik geen nieuw werk in mijn webshop laden.
Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?
Geef een reactie