Nederland | 25 september 2022 | 2 reacties
Ik bezocht de Historische Tuin Aalsmeer. Deze historische tuin in het centrum van Aalsmeer is een botanische tuin en levend museum. Een leuk en leerzaam middagje uit. Je leert veel over de geschiedenis van het telen en kweken van bloemen, groenten en planten. Er zijn oude gebouwen (zoals kassen, mattenschuur, het flettehok, een schuilhut en een bijenstal), er is het veilinggebouw met een originele ‘Jugendstil’ veilingklok uit 1930 en buiten groeien en bloeien mooie bloemen, bomen en planten.
Inhoudsopgave
Om een aantal belangrijke facetten uit de rijke Aalsmeerse tuinbouwhistorie voor het nageslacht te bewaren werd in 1978 de Stichting Historische Tuin Aalsmeer opgericht. De Stichting zorgt en beheert de Historische Tuin. De Stichting zorgt voor het onderhoud aan de tuin, de opstallen, bescheiden en de materialen. De Historische Tuin werd in 1982 officieel geopend voor het publiek. De naam Historische Tuin verwijst naar het feit dat Aalsmeerse telers hun kwekerij vroeger ’tuin’ noemden.
Museum de Historische Tuin staat op de grond van een voormalige kwekerij in het dorpscentrum. Het is een ‘levend’ museum met de officiële status van botanische tuin. Het ‘levend tuinbouwmuseum’ geeft een overzicht van de Aalsmeerse tuinbouw vanaf 1700 tot 1960, teelten van fruit, bomen, aardbeien, vormculturen, sierheesters, rozen, trekheesters, buitenbloemen, perkgoed en de start van snij- en potplanten in bakken en kassen. De Historische Tuin vertelt het verhaal van de roemruchte tuinbouwgeschiedenis, maar is ook belangrijk als museum dat historische gewassen teelt en in stand houdt. Specialiteiten van de historische tuin zijn rozen, dahlia’s en seringen. Vaste planten, fruit- en vormbomen zijn ook een onderdeel van de collectie.
De Historische Tuin Aalsmeer is nu 13.000 m2 groot en naast de grote tuin met een wandelpad van 450 meter tot aan de Ringvaart (de grens tussen de gemeentes Aalsmeer en Haarlemmermeer) zie je hier verschillende kassen, een oude veilingklok en een expositieruimte. Het pad begint met planten en bloemen uit 1960 en gaat terug tot aan het jaar 1700.
De naam Aalsmeer is verbonden aan planten en bloemen. In Aalsmeer staat de grootste en bekendste bloemenveiling ter wereld. Historische Tuin Aalsmeer laat de geschiedenis zien vanaf de 17e eeuw. Toen legde men zich toe op het telen van fruitbomen en op de grond werden aardbeien geteeld.
Het telen van buitenbloemen begon aan het eind van de 19 eeuw en daarna legden de telers zich toe op het telen van bloemen in kassen.
In de Historische Tuin ga je terug in de tijd en zie je de rijke geschiedenis van Aalsmeer. Op de Historische Tuin worden nog veel bloemen en planten van vroeger geteeld. De oude rozenkassen worden nog verwarmd met een cokeskachel. Ruik ook eens aan de rozen. Ze ruiken heerlijk. Wist je dat in 1896 in Aalsmeer de eerste rozenkas werd gebouwd? En dat al in 1650 werd begonnen met het telen van appels en peren?
Buiten staan mooie buxushagen waar mooie figuren in gemaakt zijn in het kader van de vormbomenteelt. Ook zijn er veel seringenbomen, die toen ik er was, niet bloeiden.
De Historische Tuin houdt vroeger geteelde gewassen in stand en bewaart historische interessante opstallen en oude teeltwijzen. De Historische Tuin bewaart ook voorwerpen en materialen die van belang zijn geweest voor de tuinbouwgeschiedenis van Aalsmeer. De belangrijkste onderdelen zijn: de bloemisterij, fruit- en boomteelt, kassen en materialen, rozen, trekheesters en vormcultuur.
Buiten kun je een paar oude opstallen bekijken, zoals het fettehok, de kruipin en bakken die gebruikt worden voor de teelt van bloemen en planten.
Doelstelling van de Historische Tuin Aalsmeer is het in stand houden van vroeger geteelde gewassen en vroegere opstanden, het bewaren van oude teeltwijzen en het verzamelen van bescheiden, voorwerpen en materialen.
In de tentoonstellingskas, in het entreegebouw, krijg je een overzicht van vijf eeuwen tuinbouwgeschiedenis. Hier staan gereedschappen, andere voorwerpen en foto’s die je een beeld geven van de wijze van werken aan het begin van de 20e eeuw in de kwekerijen in Aalsmeer. De historie van Aalsmeer wordt verteld. De tentoonstelling begint met het turfsteken in de 15e eeuw tot aan de teelt van potplanten en snijbloemen in de zeventiger jaren. Deze tentoonstelling is een mooie inleiding van een bezoek aan het ‘levende museum’ in de buitenlucht.
In de veilingruimte van de Historische Tuin Aalsmeer staat een originele ‘Jugendstil’ veilingklok uit 1930. Deze klok stond vroeger op de Aalsmeerse veiling Bloemenlust. De tribune en de loge van de veilingmeester zijn een replica. In de veilingruimte vindt tussen april en oktober elke laatste zaterdagmiddag van de maand om 15.00 uur een veiling plaats. Iedereen kan deze veiling bezoeken en bij afslag een bos bloemen, vers fruit of kamer- of tuinplanten kopen. Je neemt plaats op de kopers tribune. De veilingmeester legt uit hoe het veilsysteem werkt en vertelt interessante anekdotes. Het is natuurlijk de kunst om zo voordelig mogelijk te kopen.
Als er geen veilingen gehouden worden, wordt in de veilingruimte een film over de geschiedenis van de Historische Tuin en de geschiedenis van het telen van bloemen en planten vertoond. Een interessante film. De film geeft ook een goed beeld van de Historische Tuin in alle jaargetijden. Deze film duurt ongeveer 25 minuten. Ik heb niet de hele film gezien, vond het een beetje zonde van mijn tijd want ik kom voor de planten.
Je hoeft voor de veiling geen apart entreekaartje te kopen. Je entreekaartje geeft toegang tot de veiling.
In de bloemisterijkassen staan o.a. moerplanten die niet te koop zijn. Met deze moerplanten van o.a. geraniums en fuchsia’s wordt gestekt.
In de chrysantenkas worden in de zomer chrysanten gekweekt. Vroeger was een chrysant een plant dat verkrijgbaar was van juli tot eind december maar tegenwoordig kun je het hele jaar door chrysanten kopen. De chrysantenteelt is een jaarrondcultuur geworden door belichting en verduistering.
De trekkassen zijn specifiek ingericht om seringen, prunus en sneeuwballen te forceren. De dubbele deuren zijn speciaal gemaakt om de kassen over het water te kunnen transporteren.
De zogenoemde stijlenkassen hebben 3 stijlen in het midden. Ze werden vroeger veel gebouwd in Aalsmeer, vooral omdat ze goedkoop waren. Omdat de stijlen in de weg stonden toen men overging op telen vanaf verhoogde tafels, ging men over op spantenkassen. De kassen op de Historische Tuin Aalsmeer dateren uit ongeveer 1935. In de kassen werden cyclamen geteeld.
In de kassen bloeien en groeien ook tomaten, clematis, anjers en kasrozen.
Er zijn een aantal oude opstallen (bouwwerken) in de Historische Tuin. Deze kun je nog altijd bezoeken, zoals snijbloemen- en potplantenkassen, bakken met ketelhuis en put, plank (draaibrug), de helling met vaartuigen en botenhuis, het cokeshok, het ramenhok (Barnum), de mattenschuur, het flettehok, de schuilhut en de bijenstal.
De bloemenschuur is een grote schuur met aarden vloer. In de bloemenschuur worden bloemen en planten gesorteerd voor verzending, verspenen en oppotten. Het is ook een bergplaats voor gereedschappen. De zolder wordt gebruikt als bergplaats. Hier worden rietmatten, stokken en andere materialen bewaard en ook spullen die men niet het hele jaar door nodig heeft, zoals windhekken, sleden en baggergereedschap. De schuur is in 1980 in oorspronkelijke stijl opgebouwd.
Het ketelhuisje werd gebruikt om maximaal 3 dubbele bakken met jonge potplanten te verwarmen met ketels die in een put stonden. Nu zijn er circulatiepompen maar tot de dertiger jaren in de vorige eeuw nog niet.
Een kruipin of lessenaar was een kweekkasje met een zeer laag aflopend dak. Deze kas werd gebruikt voor stekgoed van fuchsia’s en geraniums. De werkruimte werd door een verhoogde bak die gevuld was met turfmolm en het zeer laag aflopende dak beperkt.
In het water rond de plank liggen een paar pramen in water, waaronder een luikenpraam. Een luikenpraam is speciaal gebouwd met kistvormige houten opbouw en is afgedekt met afneembare luiken. Deze pramen zijn speciaal gebouwd door het transport van potplanten. In de praam konden met losse planken diverse ‘verdiepingen’ gemaakt worden. De luikenpraam werd als hij leeg en schoongemaakt was, ook wel als vakantieboot of weekendboot gebruikt.
Een praam is een plat vaartuig voor het transport en baggerwerk. De praam was het meest gebruikte transportmiddel in Aalsmeer. Soms werden pramen voorzien van een mast en een zeil.
De plank is een draaibrug voor het huiserf om het huis met de weg te verbinden. Er zijn helaas nog maar weinig planken over die vroeger in Aalsmeer gebruikt werden. De planken draaiden licht en werden door passerende vaartuigen opengevaren. Het voorsteven van de vaartuigen en de planken waren daarom voorzien van stevig ijzerbeslag.
Het cokeshok is de bergplaats van cokes. De grootte van het hok was gebaseerd op de voorraad brandstof die een bedrijf voor de verwarming van de kassen nodig had bij een normale winter. De cokes werden per boot aangevoerd. Het cokeshok ligt daarom ook altijd naast een sloot. De cokes werden met manden of per kruiwagen naar de kachels in de kas en de er naast staande kleine cokeshokken gebracht.
Een mattenschuur is een uit hout opgetrokken schuur met pannendak. De kieren laten de wind door om de matten, hekken en stokken sneller te laten drogen.
Een flettehok is een primitieve overwinteringsruimte voor vorstgevoelige gewassen zoals violen (fletten). Het hok werd door de kweker zelf gebouwd van materiaal dat aanwezig was, zoals essenstammen, wilgentenen en riet. De voorkant is open en gericht op het zuidoosten. In de winter wordt de open voorkant dichtgemaakt met rietmatten. Op het dak wordt een laagje grond aangebracht. Het laatste flettehok in Aalsmeer is in 1918 gesloopt. Kassen en schuren maakten deze ruimtes overbodig.
De schuilhut was een schuilgelegenheid en schaftlokaal op de akkers. Hier werden veel notities over het weer en de werkzaamheden gevonden. De schuilhut van de Historische Tuin stond op een akker in de Westeinderplas.
Het ramenhok/barnum is een noodkas die gebouwd is bakramen uit Aalsmeer. Een ramenhok werd gebruikt om chrysanten in de herfst in bloei te trekken en om getrokken seringenstruiken te laten overwinteren. Een ramenrok of of barnum is genoemd naar het circus Barnum en Bailey dat met oude tenten rondtrok. Het is zo genoemd vanwege het snel opbouwen en afbreken.
De helling werd gebruikt om vaartuigen op te knappen en te teren. De schoeiing steekt net boven het water uit. Er werden lange planken, losse rondhouten rollen en een lier gebruikt. De grond achter de schoeiing was verstevigd met potscherven.
Naast de kassen met rozen en andere bloemen vond ik vooral het buitengedeelte interessant. Toen ik er was stonden de dahlia’s in bloei. Ik vind dat mooie bloemen omdat ze, net als tulpen, in zo veel verschillende kleuren en vormen groeien. Ik heb me hier prima vermaakt, en me uit kunnen leven met fotograferen van de mooie bloemen en planten. Als het regent (zoals tijdens mijn bezoek) kun je tijdens de bui schuilen in een van de kassen. Geen straf want in elke kas is wel iets te zien. Ik heb geschuild in de rozenkassen. Daar ruikt het heerlijk. En wat een soorten rozen in allerlei kleuren en groottes zijn er.
Andere planten en bloemen die je (naar gelang het seizoen) ziet zijn coniferen, groenen (bonen en koolsoorten), fruit (aardbeien, appels en peren), heesters, klim- slinger- en leiplanten, laanbomen, perkgoed, rozen, seringen, vaste planten en vormbomen zoals buxus en taxus.
Aan het hoofdpad ligt de bijenstal van de Historische Tuin. De verzorging van de bijen wordt gedaan door een imker. Je kunt 2x per jaar een workshop honing slingeren volgen. Tijdens het honing slingeren wordt de oogst van het bijenvolk binnengehaald. De verse honing wordt ter plekke afgetapt en kun je kopen in de museumwinkel. De honing is te koop in verschillende groottes potten.
Hoe verder je de tuin oploopt, des te verder ga je terug in de tijd. De kassen dateren uit 1960 en aan het einde van tuin bij de Ringvaart ben je in het begin van de 17e eeuw toen er veel handel was in bomen en vormbomen.
Er wordt op de Historische Tuin geprobeerd om zoveel mogelijk oude groentegewassen raszuiver te bewaren. In Aalsmeer-Oost werd begin 1900 veel soorten groenten gekweekt, zoals Stiense bonen, augurken en tomaten.
Hoe verder richting de Ringvaart hoe minder bloemen, maar meer struiken en bomen je ziet. Ik vind dat zelf minder interessant. Leuk is wel het deel met de fruitbomen en de buxussen die in allerlei vormen zijn geknipt.
De Expositie Steengoed is te zien in het Historisch Centrum in de voormalige stal van boerderij Dahlia Maarse. Het gebouw staat los achter het entreegebouw. Hier zie je een overzicht van overzicht van opgravingen uit de nederzetting Calslagen in het huidige Kudelstaart. De tentoonstelling is ingericht door de Stichting Oud Aalsmeer. Je ziet er vondsten in vitrines en op grote foto’s die in 1986 naar boven kwamen bij opgravingen van Jan van Doesburg en de archeologiewerkgroep van Oud Aalsmeer. De voorwerpen dateren uit de 17e en 18e eeuw en geven een beeld van het dagelijks leven in die tijd.
Museum Historische Tuin Aalsmeer is geopend van april t/m oktober op dinsdag t/m zondag van 10.00-16.30 uur.
Van november t/m maart is de Historische Tuin Aalsmeer gesloten maar kun je er wel terecht om bloemen, planten of fruit gekweekt op de Historische Tuin te kopen.
Historische Tuin Aalsmeer is geopend van april t/m oktober op dinsdag t/m zondag van 10.00-16.30 uur. In de wintermaanden is de Historische Tuin Aalsmeer gesloten.
Volwassenen: € 6,– per persoon.
Kinderen 0-12 jaar: gratis.
Museumkaarthouders: gratis.
(Prijzen zijn van 2022).
Auto:
De Historische Tuin Aalsmeer ligt naast het parkeerterrein van het Praamplein in het centrum Aalsmeer. Je kunt je auto hier gratis parkeren. Je moet wel gebruik maken van de blauwe schijf (parkeerkaart). Op het Praamplein mag je in de blauwe zone maximaal 2 uur parkeren. Direct naast het Praamplein loop je via de ophaalbrug naar de Historische Tuin Aalsmeer.
Openbaar vervoer:
Aalsmeer Centrum en de Historische Tuin Aalsmeer zijn bereikbaar met Connexxion bussen 180, 181 en 340. Kom je met buslijn 340 vanuit Haarlem/Hoofddorp of Uithoorn dan moet je uitstappen bij de halte Aalsmeer West/Centrum. Vandaar loop je via de Van Cleefkade en de Uiterweg via de Grundelweg naar het Praamplein en Historische Tuin Aalsmeer. Cirkellijn 181 rijdt vanaf luchthaven Schiphol. Je stapt uit bij de bushalte Knooppunt Schiphol Zuid en kunt daar overstappen op buslijn 340.
In de kas bij de entree kun je een kop koffie/thee kopen.
Op het terrein van de Historische Tuin Aalsmeer bevindt zich Restaurant Het Tuinhuis. Hier kun je genieten van kop koffie/thee, een drankje, high tea of lunch. Het Tuinhuis werkt veelal met streekproducten en producten uit eigen tuin. Dit kan binnen of buiten op het terras. Voor Restaurant Het Tuinhuis heb je geen toegangsbewijs voor de Historische Tuin Aalsmeer nodig. De Historische Tuin Aalsmeer is niet bereikbaar als je alleen Restaurant Het Tuinhuis bezoekt, andersom wel. Restaurant Het Tuinhuis is bereikbaar via het ophaalbruggetje aan het Praamplein. Het Tuinhuis is op dinsdag t/m zaterdag geopend van 09.30 uur-17.30 uur.
In het centrum van Aalsmeer ligt Hotel Restaurant de Jonge Heertjes. Dit hotel ligt op 5 minuten loopafstand van de Historische Tuin. Iets verder weg aan de Kleine Poel, aan het water liggen Bright and Comfortable Houseboat, The Boathouse with boat, Camping Recreatiepark Aalsmeer en een vakantiehuis aan het water. Wil je ergens anders verblijven kijk dan naar andere verblijven in Aalsmeer of omgeving op Booking.com.
In Aalsmeer ligt op een eilandje een vakantiehuisje dat alleen via het water bereikt kan worden. Je kunt het boeken op Natuurhuisje.nl. Wil je liever een ander vakantiehuisje in de natuur dat kan ook, kijk dan eens op de website van Natuurhuisje.nl.
Historische Tuin Aalsmeer
Praamplein
1431 CV Aalsmeer
Heb jij de Historische Tuin Aalsmeer al eens bezocht? Zo ja, wat zijn jouw ervaringen?
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravelBlog en ook achter JTravel. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem je mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef je reisinspiratie en handige reistips. Ga je mee op pad?
2 reacties
Jarengeleden ben ik in de historische tuin geweest. Heel leuk om dit alles weer terug te lezen.
Dankjewel