Kunst in de Amsterdamse metro

Station Gaasperplas in Amsterdam

 

Mij is het nooit zo opgevallen dat er kunst in de Amsterdamse metro te zien is. Door een publicatie werd ik hierop attent gemaakt. Met uitzondering van Station Zuid hebben alle stations van de in 2018 geopende Noord-Zuid metrolijn kunst op het perron of in het station. Is het jou wel eens opgevallen dat er veel kunstwerken op de perrons en in de stations aanwezig zijn als je met de metro reist?  Ik heb ze voor je op een rijtje gezet. Ik heb de omgekeerde volgorde aangehouden omdat ik van Zuid naar Noord reisde en daarna via de andere metrolijnen terug reisde naar Station Zuid.
En niet alleen de stations van de Noord-Zuidlijn hebben kunstwerken, ook verschillende andere metrostations van lijn 53 en 54 hebben kunstwerken op of bij het perron. Ook deze heb ik in deze blog beschreven. Daarnaast vertel ik je wat over het metronetwerk van Amsterdam en de Noord-Zuidlijn in het algemeen. Lees en reis je mee?

 

Kunst in de Amsterdamse metro

Zoals ik al schreef heeft elk station van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam zijn eigen kunstwerk, het Centraal Station heeft zelfs twee kunstwerken. Ik neem je mee langs de kunstwerken, te beginnen bij Station Zuid en eindigend bij Station Noord. In het volgende deel vertel ik je ook nog over kunstwerken bij andere metrostations die geen deel uitmaken van de Noord-Zuidlijn.

 

#Zuid

Station Amsterdam Zuid is het enigste station van de Noord-Zuidlijn waar je (nog) geen kunst spot. Station Amsterdam Zuid is een spoorweg- en metrostation in aan de Zuidas, in stadsdeel Zuid. Het station ligt ingeklemd tussen de beide banen van de Ringweg A10 (Zuid). Uitbreiding van dit station is een moeilijke klus. Station Zuid ligt op het treintraject tussen Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht. Station Zuid is een halte van metrolijn 51 (tussen Centraal Station en Isolatorweg) en lijn 50 (tussen Isolatorweg en station Gein in Amsterdam-Zuidoost). Daarnaast is dit station ook een plek waar verschillende stadsbussen, streekbussen en trams hun haltes hebben.

De metro op Station Zuid in Amsterdam De metro op Station Zuid in Amsterdam

De route van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam van zuid naar noord De route van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam van zuid naar noord

 

#Europaplein

Het kunstwerk van station Europaplein staat gelijk aan de grootschaligheid van het RAI gebouw waar beurzen en congressen gehouden worden. Het kunstwerk is gemaakt door kunstenaar Gerald van der Kaap. Een zin uit een reiswoordenboekje vormde het uitgangspunt voor zijn ontwerp: ‘I want a permanent wave / Ik wil een permanente golf’. Het ritme van het ontwerp wordt gedicteerd door deze zin en een filmisch scenario. Op de perronwand richting Noord zie je een man, op de perronwand richting Zuid zie je een vrouw. In een Brief Encounter zijn ze even met elkaar verbonden. Het betreft een fotocollage, die over de gehele lengte van beide perronwanden is uitgevoerd in zwart-wit en knalroze. Wie zijn deze man en vrouw en wat is hun verhaal? Er ligt op het perron ergens een Griekse munt van 2 euro verankerd in de tegels. Deze zit er niet voor niets en daarom de vraag is dit heden of oudheid? Heb jij de munt gevonden? Ik heb hem niet gezien, maar eerlijk is eerlijk, ik heb er ook niet naar gezocht.

Bij de noordelijke uitgang is er een vluchtige ontmoeting maar of dat het einde of het begin van de film is, jij mag het zeggen. Vind je eigen antwoorden en maak je eigen en andere plotwending om alles weer opnieuw in beweging te brengen. Een ontmoeting op het station laat het verlangen zien naar permanente beweging, zo zegt de kunstenaar Gerald van der Kaap. Het werk bestaat uit verschillende lagen van het geharde glas en uitsparingen af te wisselen met dekkende delen. De achterzijde van de panelen bestaat uit een reflecterende coating. Op deze manier ontstaat diepte en beweging. Dit kunstwerk kun je niet missen, want het is zeer aanwezig op de perrons. De vraag is wel, wat zie jij in dit kunstwerk?

Dit station ligt voor de hoofdingang van de RAI. Het station heeft twee uitgangen: in het noorden ter hoogte van de Europahal en aan de zuidzijde, ter hoogte van de Hollandhal. Het station heeft twee perrons van 130 meter lang en 4,5 meter breed en aan bij de ingangen zijn deze 8 meter.

Station Europaplein in Amsterdam Station Europaplein in Amsterdam

 

#De Pijp

De kunst in dit station vond ik ontzettend tegenvallen. Het is wel een rustig kunstwerk in een druk gebied. Het kunstwerk heeft Sipping Colors en heeft vooral pastelkleuren. Het kunstwerk is van de Argentijnse Amalia Pica. Zij heeft tijdens haar studie aan de Rijksacademie in Amsterdam in De Pijp gewoond. Vrolijkheid vind je een abstracte vorm terug in de twee bovengrondse entreegebieden van station De Pijp. De kleuren lopen naar de ondergrondse metrohal. Het schijnt de moeite waard te zijn om de kunst ook van héél dichtbij te bekijken. Ik heb het niet gedaan, misschien dat ik dat toch eens moet doen. Het werk is gescand, op folie gedrukt en achter glas geplaatst met in de kleine verfverdichtingen, vlekjes en spatjes het authentieke handwerk van de aquarel. De kunstenares Amalia Pica heeft feestvlaggetjes in de Hema gekocht en deze nat gemaakt waardoor de kleuren uitliepen op een wit vel. Wat hieruit is ontstaan is op de muur geprint en zijn de kleuren die uit de vlaggetjes zijn gelekt. Zo simpel kan kunst maken zijn. Je moet maar op het idee komen.

Station De Pijp ligt onder de Ferdinand Bolstraat, vlakbij de Albert Cuypmarkt. Dit station heeft een nauwe ruimte tussen de funderingen van de aanpalende panden. Dit is de reden dat het station twee verdiepingen heeft. Elke verdieping heeft een perron. Het bovenste perron ligt op 16,5 meter onder NAP en het onderste perron ligt op 26,5 meter onder NAP. Dit station is het diepst gelegen station van de Noord-Zuidlijn en het diepst gelegen station van Nederland. Het perron is alleen per lift en via smalle roltrappen bereikbaar. De perrons zijn 125 meter lang en 5,5 meter breed.

Station De Pijp in Amsterdam Station De Pijp in Amsterdam

 

#Vijzelgracht

Het kunstwerk in station Vijzelgracht is een ode aan acteur en chansonnier Ramses Shaffy. Hij heeft lange tijd van zijn leven in deze buurt gewoond. Het is ook een eerbetoon aan iedereen die in de loop van het leven kleur geeft aan de straat, aan de buurt, aan de stad. Het Ramses Shaffy Art Project zorgde ervoor dat de zanger hier is vereeuwigd. Het kunstwerk is geïntegreerd in een glazen wand van 24 bij 13 meter en hangt boven de langste roltrap van de Benelux. Je hebt alle tijd om goed te kijken. Het is een kunstwerk van  Marjan Laaper. Je ziet het leven van Ramses Shaffy in een vorm die sterk doet denken aan een metrokaart. Het laat zien hoe toevallige ontmoetingen, intensieve vriendschappen en langdurige verbindingen je levensloop bepalen. In dit werk zijn de levenslijnen te zien van 28 mensen met wie Shaffy in zijn leven te maken heeft gehad. Het kunstwerk bevat LED-lijnen die in willekeurige volgorde, snelheid en helderheid oplichten en het portret stapsgewijs tot stand brengen. Door de ‘random’ programmering nemen de lijnen steeds een andere wending. Net als het leven zelf.

Het perron van station Vijzelgracht 125 meter lang en 9 meter breed. Het station heeft twee toegangen: voor het Maison Descartes en ten noorden van het Weteringcircuit. Deze laatste toegang heeft twee uitgangen: zuidwestzijde van de Vijzelgracht en Weteringschans. Hier stoppen verschillende trams die je verder de stad in brengen. Station Vijzelgracht ligt 26 meter onder NAP. Het perron is alleen met de lift en roltrappen bereikbaar.

Station Vijzelgracht in Amsterdam Station Vijzelgracht in Amsterdam

#Rokin

Langs de perronwanden van station Rokin zie je alledaagse voorwerpen uit het heden te zien. Hier heeft het kunstenaarsduo Daniel Dewar en Grégory Giquel dagelijkse voorwerpen sterk uitvergroot en als mozaïek op de muren weergegeven.

Als je station Rokin binnenrijdt of wandelt over het perron, zie je heel veel beelden. De verbinding tussen de dagelijkse voorwerpen van toen en van nu vormde zijn de rode draad in dit kunstwerk. Het zijn mooie voorwerpen, zoals dobbelstenen, een vlinder, een hond, een badmintonracket, een theepot, een eend, een waaier, vis, een schoen en een synthesizer. Sommige beelden staan op de kop, zoals de eend en de schoen. De betekenis is door te trekken naar vandaag de dag, nl. ons dagelijkse internetgebruik waar we  een onophoudelijke stroom beelden en informatie verwerken. Soms blijft er maar één beeld hangen. En dat er een beeld van station Rokin blijft hangen, is de wens van de kunstenaars. Alle afbeeldingen van de voorwerpen zijn uitgevoerd in natuursteen, in Frankrijk geselecteerd en samengesteld door de kunstenaars.

Langs de roltrappen zie je vitrines met een selectie van de archeologische vondsten die hier in de vroegere rivierbodem zijn gevonden. Je ziet twee vitrines, één van 10 meter lang en één van 14 meter lang en beide 3,5 meter breed. De bodem van de vitrines vormt een helling waarop ongeveer 8.000 van de 700.000 gevonden voorwerpen uitgestald liggen. De vondsten zijn op thema geplaatst.

Het perron van station Rokin is 125 meter lang en 11,8 meter breed. Er zijn twee uitgangen: de noordzijde van het Rokin ten zuiden van de Dam en ten noorden van het Spui. Het station ligt op een diepte van 21,5 meter onder NAP.

Station Rokin in Amsterdam Station Rokin in Amsterdam

De roltrap van station Rokin De roltrap van station Rokin

 

#Centraal Station

In het Centraal Station zie je twee kunstwerken: ‘Weather engine’ van de Vlaamse videokunstenaar David Claerbout en op niveau -1 zijn twee tekeningen van Jennifer Tee te zien. Deze laatste twee tekeningen zijn tekeningen die zijn samengesteld uit gedroogde tulpenblaadjes in verschillende kleuren. De film van David Claerbout is een een continu veranderende digitale film die je op een groot videoscherm ziet. Ik moest even zoeken waar ik deze film kon bekijken.

Dit videoscherm ligt op 15 meter onder NAP. Door de enorme hoogte, het bijzondere plafond en de enorme zuilen heeft de stationshal de bijnaam ‘de kathedraal’ gekregen. Je ziet op een langgerekt videoscherm van ruim 23 meter een typisch Noord-Hollands landschap met een vaart, een strook gras, een rij bomen en de lucht. Het landschap gaat mee met de seizoenen. Een bewoner is alle seizoenen acties, zoals in de herfst  met het harken van de blaadjes, in de zomer kampeert en zont hij en als het regent probeert hij een overstroming tegen te gaan.

Het is grappig om te zien dat het ritme van deze persoon zich aanpast zich aan het ritme van de metroreizigers aan. ’s Ochtends werkt hij en aan het eind van de dag is het werk gedaan en de rest van dag leeft hij door te niet veel te doen. Dat is volgens de kunstenaar de methode om je staande te houden in een wereld vol prikkels. Wat een heerlijkheid lijkt me dat.  Weather Engine ontleent zijn naam aan het weerbericht want op basis van internetvoorspellingen laat het scherm precies zien wat voor weer je morgen om deze tijd kunt verwachten. Dat laatste heb ik niet gezien, maar je moet tijdens nemen van de roltrappen ook overal op letten.

Het tweede kunstwerk in het Centraal Station is, de Tulpen Palepai, is van kunstenaar Jennifer Tee. Dit werk is vormgegeven met behulp van 100.000 tulpenblaadjes. Ik moet denk ik volgende keer even beter kijken, want dat het tulpenblaadjes zijn heb ik niet gezien. Ik vond het wel een mooi kunstwerk.
Palepai zijn ceremoniële kleden die op Sumatra/Indonesië werden gemaakt. Dit ter gelegenheid geboorte, huwelijk en dood. Het kunstwerk is 37 meter lang. Het is de ingescande print van de Tulpen Palepai die je hier ziet. De echte tulpenblaadjes verliezen te veel kleur.

Vanaf Centraal Station, de naam zegt het al, kan je alle kanten op. Neem ook eens de pont naar Noord om daar een wandeling door Amsterdam Noord te maken of ga verder met lijn 52 naar de volgende halte: Noorderpark aan de andere kant van het IJ. Je reist met de metro onder het IJ door.

Centraal Station in Amsterdam

Centraal Station in Amsterdam Centraal Station in Amsterdam

 

#Noorderpark

Bij dit station kom je weer boven de grond na een ritje onder het IJ door en het eerste dat je ziet is het kunstwerk De zeven poorten. Deze buurt rondom station Noorderpark bestond vroeger uit zware industrie en traditionele arbeiderswijken uit het begin van de 20e eeuw. Dit was een bloeiperiode van de Amsterdamse School en dat zie je nu terug in dit kunstwerk. Bakstenen gevels, poortjes, mozaïeken en ornamenten bepalen het beeld. De kunstenaars zijn Persijn Broersen en Margit Lukács.

Het kunstwerk bij Station Noorderpark bestaat uit 7 poorten in verschillende stadia. Ze zijn achter elkaar opgesteld in een tijdsverloop van het verleden naar de toekomst. Het benadrukt de eeuwige cyclus van groei, ontwikkeling en teruggang. De poorten vormen een grensovergang om naar een andere wereld te gaan, de wereld van het Avondland Amsterdam naar de toekomst, het Ochtendland in Noord. De contour van de middelste poort legt een verbinding met de stadspoort van het Centraal Station aan de overkant van het IJ. De overwoekering, waar elk bouwwerk mee te maken krijgt is bij de Poorten van Noord, vanaf het begin zichtbaar. Dit komt door de betonnen polygonen, veelzijdige, kristalachtige vormen uit de wereld van het computerdesign, die bezit nemen van de bakstenen poorten. De Poorten van Noord verwijzen naar het verleden én naar de toekomst. Net als Amsterdam Noord een oud stadsdeel is dat enthousiast bouwt aan de toekomst.

Het schijnt heel mooi te zijn om in het donker met de metro langs dit kunstwerk ‘De 7 Poorten’ te rijden. De belichting zorgt voor een extra dimensie. Ik was hier gewoon overdag. Dit kunstwerk was weer heel anders dan de kunstwerken in de overdekte ruimtes van de vorige stations.

Het Noorderparkstation ligt in Amsterdam-Noord, pal naast het Noordhollandsch Kanaal. Het station heeft één uitgang aan de noordzijde van het perron. Het perron is 125 meter lang en 10 meter breed. Bij de toegang is het perron 14 meter.

Station Noorderpark in Amsterdam

Station Noorderpark in Amsterdam Station Noorderpark in Amsterdam

 

#Noord

Het laatste station op mijn route van de Noord-Zuidlijn (of in mijn geval de Zuid-Noordlijn) is het begin-/eindpunt Station Noord. Kijk eens naar de vloer. Omdat je vaak gefocust bent op de drukte op het perron of op je telefoon zie je niets meer om je heen, maar de vloer hier is schitterend. Harmen Liemburg heeft hier een groot aantal vogels afgebeeld. Er is een systeem in de volgorde van de tekeningen. Als je vanaf de noordkant van het perron kijkt die je dat de ganzen naar het zuiden vliegen, in het midden zie je bijv. de kleine karekiet in het riet, watervogels in de polder en een gruttokuiken in het natte weiland en aan de zuidkant van het perron zie je nestelende en broedende vogels die daarna naar warmere oorden vertrekken.

De tekeningen zijn aangebracht door de getekende vormen uit te snijden in donkergrijze en lichtgrijze tegels en de contrasterende elementen handmatig in de perronvloer te leggen. Deze tekening is gebaseerd op oude landkaarten en je ziet de verschillende vogels die in en rond Amsterdam leven. Zie jij de gierzwaluw, de blauwe reiger en de fuut ook de wc-eend en de badeend?

Let ook eens op de schitterende overkapping van dit station. Door al het glas heeft het station een lichte uitstraling.

Het station heeft twee uitgangen (midden en noordkant). Het eilandperron heeft een lengte van 132 meter en een breedte 22 meter breed.

Station Noord in Amsterdam

Station Noord in Amsterdam Station Noord in Amsterdam

 

Kunst op de andere stations van de Amsterdamse metro

Zoals gezegd hebben niet alleen de stations van de Noord-Zuidlijn kunst op of rond het perron. Er zijn ook een aantal andere stations de Oostlijn (Lijn 53 en 54) waar je mooie kunstwerken ziet. Een aantal is in mijn ogen niet de moeite waard, maar ik heb ze er wel bij geplaatst om het verhaal compleet te maken.

 

#Nieuwmarkt

De kunst op dit metro station sprak me aan helemaal als je de achtergronden van dit kunstwerk leest.

De Nieuwmarkt heeft een bewogen geschiedenis. Het plein was tijdens de Tweede Wereldoorlog één van de verzamelplaatsen van de deportaties van Joodse Amsterdammers. In 1975 besloot de toenmalige gemeenteraad dat deze buurt met vervallen en leeggeroofde huizen plaats moest maken voor wegen, kantoorpanden en de metro. Er ontstonden rellen, maar de metro kwam er.

Vijf kunstenaars kregen later de opdracht om het metrostation van kunst te voorzien. De kunstenaars kozen voor een collectief kunstwerk om de geschiedenis van deze buurt uit te drukken.

Je ziet hier 5 kunstwerken:

Het eerste werk is Wortels van de stad van Louis van Gasteren die je tegen de palen waarop Amsterdam gebouwd is (de wortels) laat aankijken. De  kwetsbaarheid van deze palen wordt versterkt door de ondersteuning met stalen balken. De ‘wortels’ zijn het ondergrondse bewijs van wat er bovengronds niet meer is: de huizen en het bestaan van de mensen.

Het tweede kunstwerk is Slopersbal van Jan Sierhuis. Dit is slopersbal aan een ketting, een bakstenen muur die op het punt staat te bezwijken en een zwart-witfoto die associaties wekt met beroemde schilderijen uit de Romantiek.

Het derde kunstwerk is Scheuren en gaten in de wanden van Bert Griepink. Hier zijn rafelige wanden te zien met  beelden van het verzet tegen de sloop en teksten als WIJ BLIJVEN HIER WONEN. Er is een dichtregel van verzetsheld H.M. van Randwijk: Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht…!

Het vierde kunstwerk is Groeten uit de Nieuwmarkt. Hier worden het verleden (met onder meer schilderijen van Rembrandt, beelden uit de Tweede Wereldoorlog en een oprukkend ME‑peloton) tegenover een aantal gebroken spiegels – een onheilspellend beeld van heden en toekomst geplaatst.

Het vijfde kunstwerk is van Tine Hofman. Dit zijn tegels in de perronvloer met een tekst. Weet jij de tekst? Loop over de  middenlijn van het perron en kijk afwisselend links en rechts naast je en dan lees je ‘Wonen is geen gunst maar een recht’.

Station Nieuwmarkt in Amsterdam Station Nieuwmarkt in Amsterdam

 

#Waterlooplein

Het Waterlooplein is een station is een station waar ik, als ik de Hermitage bezoek, uitstap. De schildering op de muren valt me altijd op. Voor mij was het meer een aanduiding dat ik op station Waterlooplein ben. Maar ik heb me er verder nooit in verdiept maar het zijn typografische muurschilderingen met een opvallend lettertype. De letters zijn opgebouwd uit geometrische figuren; cirkels, rechthoeken, driehoeken en trapezia. De ontwerper is Willem Sandberg. Hij was van 1945 tot 1963 directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Het tweede kunstwerk in het station, ‘Sporen van verlichte voetstappen’, is van Dirk Müller. De voetstappen lichten één voor één op. Ze zijn bedoeld om nieuwsgierigheid op te wekken. Als je de sporen zie je dat één van de twee oplichtende paden plotseling tegen de muur omhoog loopt.

Station Waterlooplein in Amsterdam

Station Waterlooplein in Amsterdam Station Waterlooplein in Amsterdam

 

#Weesperplein

Het kunstwerk ‘Luchtspiegelingen’ op metrostation Weesperplein is van Mattijs van Dam. Het zijn twaalf imaginaire kijkgaten in het plafond. Deze panelen hingen jarenlang boven de perrons het metrostation. Boven ieder perron hingen 6 van deze panelen.

Het kunstwerk stelt het onderaanzicht van het verkeer op het Weesperplein boven je hoofd voor. Je zag ook de onderkant van de wegen, de trambaan, het zebrapad en daarboven zag je de wolken en de blauwe lucht.

In 2010 is het kunstwerk van de perrons verwijderd en nu hangen ze in het plafond van de hal van het metrostation Weesperplein. Als je recht onder een van de panelen staat, zie je de diepte in het werk.

Op dit station werd ik er door een GVB medewerker op gewezen dat ik niet zou mogen fotograferen op de metrostations. Ik heb nergens borden gezien dat het niet mag, ik heb meer mensen zien fotograferen en zelfs GVB medewerkers die ik eerder deze dag tegenkwam hebben mij geen strobreed in de weggelegd. Beste meneer, misschien lees je deze blog, ik denk dat je een beetje overijverig was en misschien om een praatje verlegen zat. Als ik niet mag fotograferen in een metrostation, hang dan ergens borden op met verboden te fotograferen. Ik was de hele dag al foto’s aan het maken en ben door niemand aangesproken dat dit niet mag. Overal hangen camera’s, als er andere mensen van het GVB waren die mij op de vele stations hebben zien fotografen, hadden ze dat eerder moeten vertellen en niet aan het einde van de dag op het voor mij één na laatste station.  Ik ben ook gewoon verder gegaan met mijn project en zie hier het resultaat.

Station Weesperplein in Amsterdam Station Weesperplein in Amsterdam

#Wibautstraat

Dit was ook een kunstwerk wat me aansprak. De Wibautstraat is de plek waar vroeger de Volkskrant, het Parool en Trouw gevestigd waren. De kunst is van Opland. Hij stond ook bekend om zijn politieke spotprenten. Het is een vijfdelig kunstwerk dat het hele verhaal van de krant vertelt.

Je ziet op de perronwand letters, Deze aan de krant ontsnapte letters zijn geschilderd in vrolijke en warme kleuren.

Boven de trappen van de noordelijke hal zie je een straat in De Pijp. Het is een herkenbare, 19e eeuwse straat.

Velen lopen aan het witte huisje midden op het perron voorbij. Ik sprak met iemand die hier dagelijks kwam en zij had geen idee dat ze langs een kunstwerk liep, laat staan dat ze een reliëf in het gebouwtje zag met koppen van voorpagina’s van kranten. Door mij werd ze hierop geattendeerd.

Net als ze zich al eerder afvroeg wat ik toch zag in een paar roosters. Dit zijn brandveiligheidsroosters met daarachter twee wandschilderingen in cartoonstijl die het drukproces van de krant laten zien. Ze zijn moeilijk te zien en al bijna niet te fotograferen.

Aan de zuidkant van het station zie je een knipselcollage met het nieuws van een willekeurige dag in 1977. Je gaat automatisch de koppen lezen en als je deze tijd hebt meegemaakt nadenken wat er toen is gebeurd. Let wel op de drukte op de trap.

Station Wibautstraat in Amsterdam Station Wibautstraat in Amsterdam

 

#Van der Madeweg

Hier kan ik heel kort over zijn: dit kunstwerk heb ik niet gevonden. Het was toen ik hier was heel druk op het perron, waardoor het ook moeilijk zoeken was. De drukte kwam door een sein- en wisselstoring waardoor er een tijdje geen metro’s hebben gereden. Ik kom hier wel vaker als ik met de metro van Station Zuid naar de Hermitage (station Waterlooplein) reis en zal de volgende keer hier een keer uitstappen en op zoek gaan naar het kunstwerk van Cornelius Rogge. Het schijnt om grillig gevormde gele plaatwerken, die tegen de perronoverkappingen zijn geplaatst, te gaan.

 

#Gaasperplas

Dit was een kunstwerk wat mij als reiziger aanspreekt. ‘Achtergelaten bagage’, niet dat ik mijn bagage op een station wil achterlaten, maar de bagage is herkenbaar als je reist (en dat hoeft niet perse met de metro te zijn). Je hebt altijd wel een tas of koffer bij je. Laat hem maar niet staan!

Dit kunstwerk van zes tassen, twee koffers en een plunjezak van Antoine Mes staat al sinds 1977 op metrostation Gaasperplas. De bagage vertelt verhalen en prikkelen de fantasie. Ze roepen herinneringen op, maar ook vragen, zoals van wie is de aktetas? Wat zit er in die koffer? En waar gaat die plunjezak heen?

Dit kunstwerk van Amsterdams materiaal, bakstenen, herinnert ook weer aan de Amsterdamse school waarvan bakstenen gevels en ornamenten belangrijke kenmerken zijn. Nu nog steeds vind je in Amsterdam gebouwen, bruggen en kunstwerken uit de Amsterdamse School periode. De beelden van gele en rode baksteen op het perron van station Gaasperplas zijn zowel een eerbetoon als een voortzetting.

Dit werk is zo herkenbaar en een fotogenieke plek. Hier zijn denk ik veel gedachten ontstaan bij het zien van deze verlaten koffers en tassen. Wat zie jij in deze bagage?

Station Gaasperplas in Amsterdam Station Gaasperplas in Amsterdam

 

#Verrijn Stuartweg

Op het perron in zuidelijke richting van metro station Verrijn Stuartweg zie je het kunstwerk ‘Windmolen’ van Jos Wong Lun Hing. Dit kunstwerk staat op een betonnen voetstuk en stelt een uit aluminium buizen en gebogen platen opgetrokken windmolen voor. Dit kunstwerk spreekt me niet aan.

Station Verrijn Stuartweg in Amsterdam Station Verrijn Stuartweg in Amsterdam

 

 #Strandvliet

Dit kunstwerk van Rolf Adel heet ‘Kleurstructuur van gekleurd glas’. Je vindt deze kunstwerken bij beide uitgangen van het station boven de (rol)trappen. Aan de noordkant was, op het moment dat ik er was, niets van het kunstwerk te zien, hij was afgeschermd met een paar triplex platen. Aan de zuidkant waren de twee strepen met gekleurd glas wel te zien. Mij spreekt dit werk (helaas) niet aan.

Station Strandvliet in Amsterdam Station Strandvliet in Amsterdam

 

#Holendrecht

Voor dit kunstwerk moest ik echt zoeken waar ik die  kon vinden. En dat terwijl ik hier in het verleden zeer regelmatig kwam, want dit was het metrostation waar ik uit- en instapte om naar het AMC te gaan voor cognitieve gedragstherapie bij het NKCV. Een kunstwerk is mij toen nooit opgevallen. Ik moest dan ook eerst het internet raadplegen om het kunstwerk ‘Tension Pieces’ van Shlomo Korèn te vinden. Het schijnt in beide delen van het station te staan volgens een internetbeschrijving. Nu ik heb één deel gevonden aan de zuidelijke in-/uitgang en mij spreekt dit niet aan. Het zijn aan beide kanten van het perron 6 opgekrulde platen van Cortenstaal. Wat de achtergrond hiervan is weet ik niet. Spreekt jou dit aan?

Station Holendrecht in Amsterdam Station Holendrecht in Amsterdam

Het herkenningsbord van de metro (in dit geval bij Station Holendrecht) Het herkenningsbord van de metro (in dit geval bij Station Holendrecht)

Noord-Zuid lijn

De Noord-Zuidlijn loopt van Amsterdam-Noord onder het centrum van Amsterdam door naar station Zuid. Er zijn 8 haltes: Noord, Noorderpark, Centraal Station, Rokin, Vijzelgracht, De Pijp, Europaplein en Zuid.

Met de aanleg werd in april 2003 begonnen. De oorspronkelijke oplevertijd zou 2011 zijn maar die datum is dus ruimschoots overschreden want de Noord-Zuidlijn werd pas in juli 2018 officieel door de burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, geopend.

Er moest met de aanleg met zoveel rekening gehouden worden want de tunnels liepen onder de oude binnenstad door, onder het monumentale Centraal Station en onder het IJ naar Amsterdam Noord door. Het traject tussen Rokin, Vijzelgracht en De Pijp is zo gekozen dat de tunnelboormachines grotendeels het bestaande stratenpatroon volgen. Desondanks zijn er veel problemen met verzakkingen van huizen (zoals bij het Damrak en de Vijzelgracht) geweest. De meeste problemen ontstonden door lekken in damwanden en diepwanden. De kosten voor de gemeente Amsterdam waren uiteindelijk drie keer zo hoog als oorspronkelijk begroot, 900 miljoen euro in plaats van de begrote 300 miljoen euro. De totale kosten bedroegen 3,1 miljard euro.

Deze lijn heeft een lengte van 9,7 kilometer, waarvan 7,1 kilometer ondergronds. De reistijd van station Noord naar station Zuid is 15 minuten, tussen Noord en Centraal Station 4 minuten en tussen Centraal Station en Zuid 11 minuten.

Er wordt sinds dit jaar gekeken om de Noord-Zuidlijn door te trekken van Station Zuid naar luchthaven Schiphol. Ik ben benieuwd wanneer dat een feit gaat worden.

De metro in station Europaplein in Amsterdam De metro van de Noord-Zuidlijn in station Europaplein in Amsterdam

 

Metronetwerk van Amsterdam

Amsterdam kent 5 metrolijnen die vooral door het zuiden en oosten van de stad rijden:

  • Lijn 50 gaat vanaf de Isolatorweg via Station Sloterdijk, Station Amsterdam Zuid en Station Bijlmer Arena naar eindstation Gein in Amsterdam Zuid-Oost v.v.
  • Lijn 51 gaat vanaf Centraal Station via Station Amsterdam Zuid en Station Sloterdijk naar de Isolatorweg v.v.
  • Lijn 52 gaat vanaf Amsterdam Noord via Centraal Station naar Station Amsterdam Zuid v.v. Dit is de in 2018 geopend Noord-Zuidlijn.
  • Lijn 53 gaat vanaf Centraal Station via de Van der Madeweg naar de Gaasperplas in Amsterdam Zuid-Oost v.v.
  • Lijn 54 gaat van Centraal Station via de Van der Madeweg en Station Bijlmer Arena naar eindstation Gein in Amsterdam Zuid-Oost v.v.

De metro naar Station Gein De metro naar Station Gein

 

Vanaf deze stations kan je overstappen op de bus en trams die door heel Amsterdam rijden.

Het GVB (Gemeentelijk Vervoersbedrijf) is de uitvoerder van de bus-, metro en tramverbindingen in Amsterdam. Kijk op de website van het GVB als je wilt weten wat voor jou de beste verbinding is.

Voor het gebruik van de metro heb je een geldig vervoersbewijs, zoals een OV-chipkaart of een abonnement, nodig. Alle haltes van de metro zijn met poortjes afgesloten. Vergeet niet in- en uit te checken als je overstapt naar een andere vervoerder dan het GVB.

Het GVB heeft ook eigen eigen reisproducten, zoals uurskaarten (een uurskaart kost € 3,20) en dagkaarten (vanaf € 8,– per persoon). Deze zijn alleen geldig bij het GVB en niet bij andere busmaatschappijen of de NS. Ik reisde met een (gratis) dagkaart van het GVB die vanaf de eerste check-in 24 uur geldig is.

Een 24-uurs ticket voor het openbaar vervoer van de GVB voor Amsterdam. Een 24-uurs ticket voor het openbaar vervoer van het GVB voor Amsterdam (dit ticket heb ik in 2018 gekregen, vandaar de prijs van € 7,50 van het ticket. In 2019 is de prijs van het ticket verhoogd naar € 8,–).

 

Heb je geen OV-chipkaart of abonnement en maak je heel veel gebruik van het openbaar vervoer van het GVB in Amsterdam, kun je via onderstaande link een 24-uurs of een ticket voor meerdere dagen voor het openbaar vervoer aanschaffen. De aanschafprijs is vanaf € 8,– voor een 24-uurs ticket.

 

Is het jou wel eens opgevallen dat er veel kunstwerken op de perrons en in de stations aanwezig zijn als je met de metro reist? Welke vind jij het mooist en waarom? Ik ben heel benieuwd.

 

Meer lezen over Amsterdam

 

Deze blog bevat een affiliate link. Als je via deze link iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest

Tijdens een dagje Amsterdam maakte ik vele tochtjes met de metro om de kunst op de perrons van de Noord-Zuidlijn en de lijnen 53 en 54 vast te leggen. Lees en kijk mee welke kunstwerken er op de perrons en in de stations te zien zijn. #metro #amsterdam #kunst #noordzuidlijn #jtravel #jtravelblog Tijdens een dagje Amsterdam maakte ik vele tochtjes met de metro om de kunst op de perrons van de Noord-Zuidlijn en de lijnen 53 en 54 vast te leggen. Lees en kijk mee welke kunstwerken er op de perrons en in de stations te zien zijn. #metro #amsterdam #kunst #noordzuidlijn #jtravel #jtravelblog

Meer over dit onderwerp

9 reacties

  • E. Dienske schreef:

    Wat leuk en zo herkenbaar. Vroeger gingen we vaak met de metro en ik keek als kind ook al naar al die kunstwerken. Toevallig ging ik gisteen met dezelfde lijn (Centraal naar Amstel) en herkende alles nog. Eén kunstwerk is ongenoemd, namelijk de lijnen en patronen op de tunnelmuren ondergronds. Als je je blik op één punt hield kwamen de lijnen en patronen tot leven. Tussen elk station was een ander patroon. Inmiddels zijn ze bijna volledig door graffiti bedekt maar af en toe kun je er nog stukjes van zien. Een feest der herkenning. Ik kan hier geen info over vinden, en vroeg me ook af wie dit gemaakt heeft (en of het onder de noemer kunst valt). Voor veel Amsterdammers ook heel herkenbaar, lijkt me.

    • Jaquelien schreef:

      Dank je voor je bericht. Altijd leuk dat mensen dat mensen de blog lezen. Het valt heel veel mensen niet eens op dat er kunst in de Amsterdamse metro te zien is. Toen ik aan het fotograferen was bij de Noord-Zuidlijn vroegen forensen mij wat ik aan het fotograferen was, het was hen nog nooit opgevallen dat er kunst te zien was. Die lijnen ken ik niet. Nu moet ik zeggen dat ik ook al een tijd niet met de metro geweest ben. Ik woon ook niet in Amsterdam. Zal er eens op letten als ik weer met de metro reis en er aan denk.

  • Aart-Wim Werkman schreef:

    Lynsey,
    Als je me een mailtje stuurt op a.werkman@amsterdam.nl, dan kan ik je een overzicht van de foto’s sturen die op Nieuwmarkt hingen.
    Met groet,
    Aart-Wim Werkman
    Adviseur Kunst Metro Oostlijn Gemeente Amsterdam

  • Lynsey schreef:

    Hallo allemaal, ik ben opzoek naar een foto die ook in de metro te vinden in was. Als ik het goed heb was het de opening van de nieuwmarkt er staan mensen op die wwn polonaise lopen. 2 van mijn overleden opoe’s staan erop. Na een verjaardag bij mijn oma in de montelbaan straat mocht ik alrijd mee om familie weg ge brengen naar de metro. Dan zag ik de foto hangen en bar zoveel jaar blijft het toch knagen dat ik ze graag nog een x wil zien

    • Jaquelien schreef:

      Hallo Lynsey,
      Ik kan je helaas niet helpen aan deze foto. Ik heb mijn foto’s van de kunst in de metro en Nieuwmarkt nagekeken, heb geen foto’s die wijzen op een polonaise. Succes verder.

  • Kimberly schreef:

    Ik heb 4 jaar lang in Amsterdam gewerkt en ging dagelijks met het openbaar vervoer. Het is me echt nooit opgevallen. Ik schaam mij wel een beetje.

    • Jaquelien schreef:

      Hallo Kimberly, Dank je voor je reactie. Ik hoor dat heel vaak. Mensen die al jaren op de metrostations komen en niet weten dat er kunst te zien is. Toen ik er fotografeerde ben ik ook verschillende keren door mensen aangesproken wat ik toch aan het doen was, en toen zagen ze dat er kunst in het metrostation te zien was. Je bent niet de enige die het niet zag/ziet. Het gaat je nu opvallen als je weer eens op een metrostation bent.

  • Aart-Wim Werkman schreef:

    Beste Jaquelien,

    Ik vond het leuk om je blog te lezen.
    Ik werk bij de gemeente Amsterdam aan het herstel van een aantal van de door jou beschreven kunstwerken op de Oostlijn.
    Wat het kunstwerk op Van der Madeweg betreft: die kon je niet vinden omdat het kunstwerk momenteel, na de renovatie van dit metrostation, in de opslag ligt. Er wordt een replica van gemaakt (met toestemming van de kunstenaar) en later dit jaar wordt dit kunstwerk op het eind van beide perrons teruggeplaatst.

    Met vriendelijke groet,

    Aart-Wim Werkman
    adviseur Kunst Oostlijn Amsterdam

    • Jaquelien schreef:

      Hallo Aart-Wim,
      Leuk dat iemand die bij de gemeente werkt en de kunstwerken kent, mijn blog leest. Het is dus geen wonder dat ik het kunstwerk aan de van der Madeweg niet kon vinden als hij er niet is. Ik kom er vanzelf een keer weer langs en dan maak ik een extra stop om dit kunstwerk alsnog te fotograferen.

  • Geef een reactie

    Over JTravelBlog

    Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.Het gezicht achter JTravelBlog.

    Zoeken

    Abonneer je op de nieuwsbrieven van JTravelBlog

    Voer je e-mailadres in om je in te schrijven voor de nieuwsbrieven van JTravelBlog. Je ontvangt een e-mail als er een nieuwe blog verschijnt.

    Buy me a coffee

    Aanbiedingen

    Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?

    Aanbiedingen van JTravelBlog.nl

    Boek een vlucht

    Skyscanner

    Boek je hotel



    Booking.com

    Boek je Natuurhuisje

    Boek hier je Natuurhuisje

    Heb je nog iets nodig?

    Bol.com