Nederland, Wandelen | 18 juni 2023 | Geen reacties
Ik nam deel aan een gratis rondleiding over Buitenplaats Huis te Manpad in Heemstede. Deze gratis rondleiding wordt wekelijks op zaterdag gehouden en tot eind mei ook op dinsdagmiddag. Dit komt mij beter uit. Helaas zijn de gebouwen op de buitenplaats niet toegankelijk omdat ze bewoond worden. Ook tijdens speciale dagen als Openmonumentendag zijn de huizen niet toegankelijk. In deze blog lees je meer over Huis te Manpad in Heemstede en de rondleiding. Loop je mee?
Inhoudsopgave
Huis te Manpad is een buitenplaats aan de Hereweg in Heemstede. Huis te Manpad bestaat uit het huis, een voorterrein met links en rechts een paar gebouwen, een park en diverse losse gebouwen in het park achter het huis. Huis te Manpad is meer dan 200 jaar bewoond geweest door zes generaties van de familie van Lennep (David, Cornelis, David Jacob, Aernout, David Jacob en Cornelis). De buitenplaatsen in Kennemerland waren populair bij de rijke Amsterdammers in de 17e eeuw net als alle buitenplaatsen langs de Amstel en Vecht.
Huis te Manpad is een buitenplaats en geen landgoed. Het verschil is dat een landgoed het hele jaar door werd bewoond en een buitenplaats alleen in de zomer. De familie die het landhuis bewoonde, bracht de winter door in een grachtenpand ergens in de stad. De woning lag beschutter en was makkelijker te verwarmen. In het geval van Huis te Manpad (en ook Leyduin) was dat de familie Van Lennep die ook een huis bezat aan de Keizersgracht in Amsterdam.
Het Manpad dankt haar naam aan een zandpad dat van de verharde Herenweg naar de duinen leidde. Men noemde deze voet- of zandpaden een manpad. De Herenweg (genoemd naar een leger of heir) is eeuwenoud. In de late Middeleeuwen werden via deze weg militaire troepen in oorlogstijd of bij nood snel verplaatst. De weg loopt in deze periode van Den Haag tot ver voorbij Haarlem. De weg verbindt grote delen van de kuststreek met dit machtscentrum. Niet ver van de plek waar nu Huis te Manpad staat, stond ooit een hofstede. Deze boerderij heette toen Klein Manpad. Deze boerderij verdwijnt rond 1675.
Het hoofdgebouw Huis te Manpad dateert uit 1630. In 1675 kocht de Amsterdamse koopman Cornelis van Goor de buitenplaats. In 1708 werd het Huis te Manpad uitgebreid met een stuk land en het huis met de naam de Capel. Dit huis staat aan het eind van de Manpadslaan. ‘De Capel’ was volgens kenners een hoerhuijs annex illegale kroeg. Het huis ligt naast de trekvaart tussen Leiden en Haarlem.
In 1721 werd het huis opgevijzeld en in- en uitwendig verbouwd De onderste verdieping werd bijgebouwd. De souterrain was de keuken.
De achterkant van Huis te Manpad
Huis te Manpad was tussen 1767 tot 1954 in het bezit van de familie van Lennep. David van Lennep liet na de aankoop in 1767 het huis opnieuw uitbreiden. Het verschil tussen het originele huis en de aanbouw is goed te zien als je achter het huis staat. Een aantal vertrekken werd gedecoreerd met beschilderd behang met arcadische voorstellingen van de hand van de behangschilder Jurriaen Andriessen. In de eetkamer zijn nog een aantal van deze werken te zien.
In 1817 werd op de kruising van de Manpadslaan en de Herenweg het monument De Naald geplaatst als nagedachtenis aan de Slagen bij Manpad, die hier in 1304 en 1573 zou hebben plaatsgevonden. Dit is een fabeltje. De Naald werd hier door David Jacob van Lennep geplaatst.
In 1954 kocht Jan Visser Huis te Manpad. Jan Visser was chef protocol Buitenlandse Zaken en ambassadeur in Zweden. Het huis werd in 1978 ondergebracht in de Stichting ‘Huis te Manpad’. De rondleidingen worden door deze stichting verzorgd. Jan Visser overlijdt in 1984. Zijn weduwe overlijdt in 2005. Zij liggen begraven in de vroegere ijskelder aan de zijkant van het huis. Na een verbouwing is het huis sinds mei 2006 opnieuw particulier bewoond. Tussen 2006 en 2011 zijn de tuin en het park gerestaureerd en grotendeels in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Ook nu zijn er volop werkzaamheden. Het pand heeft een nieuwe huurder en bijv. de keuken en badkamer zijn vernieuwd. In het park zijn oude lindebomen op het voorplein vervangen, de overtuin aan de overkant van de Herenweg is aangekocht, er is een nieuwe werkschuur gebouwd en de eiken aan de eikenlaan zijn gekapt en vervangen door jonge eikenbomen.
Links en rechts op het voorplein staan twee gespiegelde gebouwen tegenover elkaar. Vanaf de Herenweg staat links het koetshuis en rechts de tuinmanswoning. De gebouwen hebben dezelfde stijl. De gebouwen dateren uit de 18e eeuw. Voor het koetshuis staat het zandstenen beeld van de godin Diana en het beeld van de god Apollo staat voor tuinmanswoning.
Beeld van de god Apollo
Het hoofdinrijhek dateert ook de 18e eeuw. Het is nog het originele hek dat er nu staat.
Het park is ontworpen in de Engelse landschapsstijl, met doorkijkjes, tussen bomen of de weerspiegeling in het water. De restanten van de Franse landschapsstijl zijn nog zichtbaar, zoals de symmetrie op het voorplein en de zichtas over de wildbaan achter het huis.
De zichtlijn (zie je de ree?)
In de boomgaard staan veel hoog- en halfstamfruitbomen. Ook staat hier een druivenkas met een wijnrank (Frankenthaler) van meer dan 125 jaar oud. De grote bessenkooi (met o.a. aalbessen, Japanse wijnbes en aardbeien), zorgt ervoor dat de vogels en reeën de bessen niet opeten.
Huis te Manpad is particulier bewoond. De restanten van de Franse landschapsstijl zijn nog te zien aan de symmetrie op het voorplein en de zichtas over de wildbaan aan de achterzijde van het huis.
In het voorjaar bloeien er vele stinsenplanten in het park. Om de boomgaard en bloementuin loopt een slangenmuur van 200 meter. Dit is de langste van West-Europa. De slangenmuur is gebouwd tussen 1720 en 1740. Tegen de muur staan hele oude fruitboomrassen. De bomen zijn in leivorm gesnoeid.
Slangenmuur
Huis te Manpad en het park zijn alleen tijdens gratis rondleidingen te bezichtigen.
Buitenplaats Huis te Manpad is alleen toegankelijk als je deelneemt aan de gratis rondleidingen op zaterdagochtend om 10.00 uur en in het voorjaar ook op dinsdagmiddag om 14.00 uur.
Ik neem deel aan rondleiding op dinsdagmiddag. Op mijn fiets reis ik af naar Heemstede. Voor mij een bekende route want als ik een wandeling maak in Wandelbos Groenendaal in Heemstede, op Buitenplaats Leyduin in Vogelenzang, op de Buitenplaatsen De Overplaats & De Hartekamp in Heemstede, in de Amsterdamse Waterleidingduinen (ingang Oase/Oranjekom) en op Buitenplaats Elswout in Overveen fiets ik voor Huis te Manpad langs.
Toegang tot Huis te Manpad
Mijn fiets zet ik op aanraden van de gids naast het linkerkoetshuis neer. Hier is een speciaal fietsenrek.
Er zijn nog 3 dames die deelnemen aan deze rondleiding. Alfons is de gids. We beginnen het rondje met uitleg over het huis zelf. Op het moment wordt hier door de nieuwe huurders druk verbouwd, dat is jammer voor de foto’s want er staan bouwcontainers voor de deur. Het later onder gebouwde souterrain waar de keuken was gevestigd, is goed te zien.
Boven de deur zijn de wapens van de familie van Lennep (met de leeuw) en van Willy van Pol te zien.
Links en rechts staat de koetshuizen. Deze zijn rond 1700 gebouwd. In eerste instantie zijn ze recht gebouwd maar in 1730 zijn ze omgebogen. Deze bouwstijl is uniek. Links is het koetshuis, dat nu deels verhuurd wordt als woning en verkoopruimte voor vintage koffers is, rechts was de paardenstal. Dit gebouw staat nu ook in de steigers. De beelden zijn rechts Apollo en links Diana, de godin van de jacht. Op het voorplein staan jonge lindes in een rechte lijn. De oude lindes zijn gekapt. De lindes die er nu staan zijn stekken van de oude lindes. Ze zijn ook in de gaten van de oude lindes geplant.
Het koetshuis
Rond 1800 is de Franse tuin omgebouwd naar een Engelse landschaptuin.
Aan de overkant van de Herenweg ligt een bollenveld, nu bloeien er alliums, waarvan de oogst bijna klaar is. Veel staat er niet meer. Op de overplaats mogen alleen edele gewassen geteeld worden, zoals allium. Dit veld is ook onderdeel van Buitenplaats Huis te Manpad.
Het hek is nog origineel. Het hek aan de overkant is op het moment in restauratie.
Het hek
We gaan lopen langs het koetshuis en door een mooie laan. Halverwege zijn twee grafstenen, het zijn de grafstenen van de jachthonden van de familie Van Lennep. Af en toe zien we nog een stinzenplant, maar het is te laat in het seizoen om nog bloeiende daslook te zien. Wel zien we Haarlems klokkenspel, een zeldzame plant.
Haarlems klokkenspel
We gaan door een hek naar de boomgaard. Deze boomgaard is ommuurd door een slangenmuur van meer dan 200 meter. Alleen in Frankrijk staat nog een langere slangenmuur, wordt ons verteld. Nu groeien hier historische perenbomen van verschillende rassen. De peren zijn al ietsjes te zien. Na de zomer kunnen ze geoogst worden. Het zijn zachte perenrassen die hier groeien. Door de ronding in de slangenmuur zijn er geen steunberen nodig. De perenbomen worden met behulp van wilgentenen aan de muur vastgebonden.
Perenboom
In het veld groeien appelbomen.
De boomgaard
Verder is hier nog een druivenkas met de Frankenthaler druif en een groentetuin die volledig met gaas is afgeschermd voor vogels en reeën. Er komen reeën voor op deze buitenplaats.
We lopen via een eikenlaan waar nieuwe eikenbomen staan naar de werkschuur. Een leuk laantje. De oude 150 jaar oude bomen zijn gekapt. Er staat nog één oude eik. Onderweg zien we een ree wegduiken.
De eikenlaan
In dit deel groeien orchideeën, duidelijk te zien, omdat bij elke orchidee een bamboestok is geplaatst om degenen die het park onderhouden er op te attenderen dat hier voorzichtig gemaaid moet worden.
Orchidee
De achterkant van Buitenplaats Huis te Manpad is de Leidsevaart, een trekvaart tussen Haarlem en Leiden. Na het passeren van een bruggetje komen we uit bij een zichtlijn met linden naar de achterkant van het huis. Er staat een ree aan de zijkant maar die is snel weer weg. Hier is rond de vaas op sokkel duidelijk te zien dat hier in eerste instantie geen zichtlijn zou komen maar een vijver want rond de vaas wordt het in ene ruimer en ook rond. Deze vijver is nooit aangelegd. De sokkel is dateert uit de 19e eeuw. De vaas is ouder. De vaas heeft twee kanten: de zeekant en de landkant.
De vaas
We lopen verder richting het water en dus richting het huis. Hier staan ook weer links en rechts twee beelden: links is Ariadne en rechts Bachus. Het huis wordt weerspiegelt in de vijver.
Beeld van de godin Ariadne
Beeld van de god Bachus
Via een smal pad lopen we naar de theekoepel. Links en rechts zijn volières, het midden was bedoeld voor de dames, zodat ze genietend van het mooie uitzicht over de tuin wel van het mooie weer konden genieten maar niet bruin werden.
Het theehuis
Voor de theekoepel zit een rare vorm in het water, dit is indertijd gemaakt om de trekschuiten te kunnen laten keren, terug naar de Leidsevaart.
Aan de zijkant van het huis is de ijskelder, zoals ik die al op meerdere buitenplaatsen gezien heb. Deze ijskelder is nu in gebruik als grafkelder voor het echtpaar Visser, de laatste eigenaren van Huis te Manpad. Hij was de oprichter van de Stichting ‘Huis te Manpad’.
De ijskelder
We lopen door naar de orangerie dat nu in gebruik is als woonhuis en kantoor. Veel is er daar niet te zien. De rondleiding eindigt als we aan de zijkant bij de orangerie op de Manspadlaan uitkomen.
De orangerie
Op de hoek met de Hereweg staat de Naald. Er staat tekst op de plaquette. Het monument is een herinnering aan de Slagen bij Manpad uit 1304 en 1573. De Naald werd hier door David Jacob van Lennep geplaatst. Nog elk jaar rond 8 juli vind hier een herdenking plaats.
De Naald naast Huis te Manpad (foto is al eerder gemaakt)
Met de gids lopen we terug naar de ingang van de Buitenplaats. Ik bedank hem voor zijn uitleg en haal mijn fiets op. De rondleiding heeft uiteindelijk bijna 2 uur geduurd. Het was een leuke rondleiding over een buitenplaats die anders niet toegankelijk is, helaas. Jammer ook dat het huis bijv. tijdens Open Monumentendagen niet voor publiek toegankelijk is. Al is het maar voor 1 dag per jaar. Ik zou graag een kijkje binnen willen nemen.
Buitenplaats Huis te Manpad is alleen tijdens de rondleiding toegankelijk.
Huis te Manpad is alleen tijdens een rondleiding te bezoeken.
De rondleiding vertrekt vanaf de toegangspoort aan de Herenweg. Bij de poort staat een gids klaar die je meeneemt voor een boeiende wandeling. Een rondleiding duurt ongeveer 1,5-2 uur. De rondleiding is gratis. Je hoeft je niet aan te melden. Tijdens de rondleiding door het park krijg je informatie over de geschiedenis en het huidige gebruik van de buitenplaats en over de natuur.
Huis te Manpad
Buitenplaats Huis te Manpad is goed bereikbaar per fiets, openbaar vervoer en auto.
Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in Heemstede, Vogelenzang en Bennebroek. Je kunt vanuit deze plaatsen bijv. ook een mooie wandeling maken in de Amsterdamse Waterleidingduinen of de omliggende steden Leiden, Haarlem of Amsterdam bezoeken. Je vergelijkt hotels en de prijzen via Booking.com.
Je kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb. Boek je voor de eerste keer via Airbnb? Met deze link krijg je korting op je eerste boeking.
Huis te Manpad
Herenweg 7-11
2105 MB Heemstede
Via Bol.com is een leuk boek over Huis te Manpad te koop.
Heb jij wel eens een wandeling over een buitenplaats gemaakt? Zo ja, welke buitenplaatswandeling kan je aanraden?
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Vind je mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat jij kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites.
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravelBlog en ook achter JTravel. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem je mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef je reisinspiratie en handige reistips. Ga je mee op pad?
Geen reacties
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.
Mijn foto’s zijn vanaf nu te koop op allerlei materialen in mijn shop bij WerkaandeMuur.nl of op Mijn foto’s bij Werkaandemuur.nl.
PS: Omdat ik sinds het najaar van 2021 werk met de Sony RX10IV en deze camera helaas niet voldoet aan de technische eisen van Werk aan de Muur kan ik geen nieuw werk in mijn webshop laden.
Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?
Geef een reactie