Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

Informatiepaneel nr. 1 - Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de provincie Zuid-Holland. Dit is zeker niet mijn eerste kennismaking met de Bollenstreek, ik kom hier sinds een aantal jaren regelmatig om in april de bollenvelden de fotograferen. Ook dit jaar ben ik van plan een paar keer naar de Bollenstreek af te reizen. Maar daarvoor is het nu te vroeg. Online zag ik een mooie fietsroute langs het Verborgen Verleden van historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk. Deze fietstocht gaat voor een deel langs voor mij bekende plekken. Fiets je mee?

 

Bollenstreek

De Bollenstreek is het gebied tussen Lisse, Noordwijkerhout en Hillegom. Hier liggen de mooiste bollenvelden van Nederland. Bekende plaatsen in de Bollenstreek zijn de bollendorpen Noordwijk-Binnen, Noordwijkerhout, Voorhout, Sassenheim, Lisse, Hillegom, De Zilk en Vogelenzang.

Het beste kun je de Bollenstreek wandelend en of per fiets verkennen. Houdt wel rekening met de drukte in april en mei. Zelf vind ik het niet handig om de Bollenstreek met de auto te verkennen. Dit omdat er geen parkeerplaatsen zijn aangelegd bij de bollenvelden. Ik zie het vaak gebeuren dat er auto’s rondrijden en als er bollenveld gesignaleerd wordt, dat er op de rem getrapt wordt en de auto op rare plekken geparkeerd wordt waardoor het overige verkeer gehinderd wordt. Dit geldt trouwens ook voor fietsers. Houdt rekening met andere weggebruikers en kijk uit, want iedereen wil genieten van de bollenvelden en zonder kleerscheuren thuis komen. De wegen in de Bollenstreek zijn smal. Ik heb deze fietstocht in februari gemaakt, de bollenvelden liggen er nog leeg bij en de toeristen voor de bollenvelden zijn er nog niet.

 

Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

De ‘Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk’ gaat langs een 20-tal historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk. De fietsroute is 27,3 kilometer lang. Bij de historische plekken staat informatiepanelen met informatie over het verdwenen verleden dat zo weer helemaal tot leven komt.

De Zilk en Noordwijkerhout liggen in de Bollenstreek. Beide plaatsen hebben een rijke geschiedenis. Er zijn resten van bewoning gevon­den die terugwijzen naar de bronstijd. Door de eeuwen heen heeft het gebied zich ontwikkeld. Hier wonen nu veel bollentelers en andere landbouwers. Pas onderweg op voor de landbouwvoertuigen want de wegen zijn smal en elkaar passeren op de smalle wegen is moeilijk. Het landschap was zeer aantrekkelijk voor adellijke families om buitenplaatsen of boerenhoeves te bezitten. In het landschap zijn hiervan resten terug te vinden.

Niet alle resten zijn herkenbaar, je moet een beetje fantasie gebruiken om je te kunnen voorstellen bijv. bij de De Voorzienigheid en Clemenshof een retraitehuis heeft gestaan. Nu is het een appartementencomplex. Het informatiepaneel hangt aan de buitenmuur. Andere plekken zijn heel herkenbaar, zoals de Witte Kerk en de Sint Victorkerk in Noordwijkerhout en Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk.

Deze fietsroute Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk is gemaakt om de herinnering meer levend te maken. Het is een fietsroute langs alle plekken waar eeuwen geleden andere mensen leefden in andere huizen en met andere gebruiken. De fietsroute staat op de website van de gemeente Noordwijk. Hier staan ook oude foto’s van de 20 historische plekken, zodat je een idee krijgt hoe het er vroeger uitgezien moet hebben. Op deze website staat dat de fietsroute 31,5 kilometer lang is. Op een andere website staat 27,3 kilometer. Ik heb meer kilometers gefietst omdat ik soms een iets andere route heb genomen, zoals bij de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Informatiepaneel nr. 17 - De Ruigenhoek tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk Informatiepaneel nr. 17 – De Ruigenhoek

 

Mijn Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

Ik fiets vanuit mijn woonplaats in buurgemeente Haarlemmermeer via Hillegom naar de Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk. Ik heb (gelukkig) de wind mee langs de Ringvaart en de voorspelling is dat de wind in de loop van de middag gaat liggen. Als dat niet het geval is, heb ik een probleem, want dan moet ik een heel eind tegen de wind in trappen (ik heb geen elektrische fiets). Maar de weersvoorspelling komt gelukkig uit en onderweg is de wind inderdaad gaan liggen van windkracht 4 naar 2-3.

Ik start deze fietsroute in De Zilk en niet bij het officiële startpunt: de Witte Kerk in Noordwijkerhout. De reden: De Zilk is voor mij een stuk dichterbij dan het centrum van Noordwijkerhout. En een fietsroute (en wandelroute) kun je overal oppakken. Ik begin wel vaker op een ander punt dan het officiële startpunt, puur omdat ik geen energie wil verspillen met eerst naar een ver punt te lopen/fietsen en dan langs een punt te rijden/lopen waar ik eerder/later op de reis van/naar huis ook langs kom. De Heilig Hart van Jezuskerk aan de Beeklaan in De Zilk is voor mij het start- en eindpunt.

 

Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk

De Heilig Hart van Jezuskerk is een bekende plek, ik ben hier vaker voorbij gelopen en gefietst als ik de bollenvelden in de Bollenstreek bezoek. Het is de katholieke kerk van De Zilk. Het is geen oude kerk: de kerk is sinds 1920 in gebruik. Voor die tijd liepen de mensen naar de katholieke kerk van Vogelenzang om een mis bij te wonen. De eerste steen van de kerk wordt in augustus 1919 gelegd en een jaar later wordt de kerk gewijd. De kerk is gebouwd in neogotische stijl met de kenmerkende drie beuken. De kerktoren met ingangsportaal is later gebouwd, er moest eerst weer geld ingezameld worden. Naast de pastorie wordt ook een parochiehuis gebouwd. De Heilig Hart van Jezuskerk heeft prachtige gebrandschilderde ramen. De kerk is nog steeds in gebruik. Ik wil deze kerk nog een keer van binnen bewonderen maar daar heb ik nu geen tijd voor.

De Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Vanaf de kerk fiets ik via de Beeklaan naar de Regenvlietweg en de Wassenaarseweg naar de Zilkerduinweg.

 

Boerderij Wassenaar

Van boerderij Wassenaar herinneren alleen twee hekpalen met ornamenten nog aan de plek waar de boerderij heeft gestaan. De ornamenten staat recht tegenover de kruising met de Wassenaarseweg. Hier reden vroeger paard en wagen het erf op van boerderij Wassenaar. De naam boerderij Wassenaar verwijst waarschijnlijk naar de familie Van Wassenaer. Dit was het oudste adellijke geslacht uit het graafschap Holland. De boerderij gaat rond 1726 over in handen van lokale families uit De Zilk. De Heilig Hartparochie erft in 1939 per testament de landerijen en opstallen van de kinderloos gebleven telg van de laatste eigenaar, de familie Kerkvliet. De boerderij brandt in 1962 af en moet worden gesloopt. Alleen de hekpalen, een dienstwoning en een stalruimte blijven staan. Maar de bouw van de huidige woonwijk verdwijnen de laatste resten van de boerderij. De huidige hekpalen met ornamenten zijn in 2006 naar vroeger voorbeeld opgemetseld. Het zijn nu stille getuigen van het verleden.

Boerderij Wassenaar in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Op het grasveld naast de ornamenten van boerderij Wassenaar staat het kunstwerk Wind, zonlicht en transparantie.

 

Verdwenen erfgoed in herinnering

Noordwijkerhout en De Zilk hebben een rijke geschiedenis. Er zijn resten van bewoning gevonden die terugwijzen naar de bronstijd. Kunstenares Hester van Dapperen heeft de verhalen bij elkaar gebracht in een bijzonder kunstwerk. Ze heeft van roestvrij staal silhouetten uitgewerkt die de mensen van toen op hun locatie uitbeelden. De beelden roteren in de wind en glinsteren in het zonlicht, waarmee de verhalen van toen even opnieuw tot leven komen. De transparantie verwijst naar het ongrijpbare en vluchtige van de verhalen. Je ziet vijf verhalen in het kunstwerk Wind, zonlicht en transparantie:

  • De Boekhorst. Dit is een kasteel uit de tijd van Floris V en een thuis van veel adellijke families.
  • De Trekvaart. Dit is een belangrijke waterverbinding waardoor pleisterplaatsen langs het water ontstaan.
  • De Heilig Hart van Jezuskerk. Deze katholieke kerk is een voorbeeld van het florerende katholieke leven in de Bollenstreek.
  • De Hogeveense Poldermolen. Deze molen maakt de inpoldering voor land- en tuinbouw mogelijk.
  • Sixenburg. Dit is een buitenplaats van de invloedrijke Amsterdamse lakenverffamilie Six.

Het kunstwerk Wind, zonlicht en transparantie in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Vanaf boerderij Wassenaar en het kunstwerk fiets ik de Zilkerbinnenweg af. Al snel kom ik de volgende informatiepanelen (nr. 15 + 16) tegen.

 

Gedenkbord Lockheed

Informatiepaneel nr. 15 is het gedenkbord Lockheed. Ga niet zoeken naar een gedenksteen zoals ik wel gedaan heb, want die is er dus niet. Ik heb dit nagevraagd. Op 24 februari 1944 crasht een Lockheed P-38 Lightning ten noorden van De Zilk. Het is een Amerikaanse vliegtuig die wordt ingezet als begeleiding voor de Amerikaanse B17-bommenwerpers die vanuit Engeland naar Duitsland vliegen. Het vliegtuig komt terug van bestemming Schweinfurt, waar een kogellagerfabriek het doelwit was. Boven Woerden krijgt het toestel motorstoring. De bemanning wil met een grote boog terugkeren. Maar boven Haarlem ontstaat er een motorbrand. Om de ernst te kunnen beoordelen draait de piloot het rechter raampje open en er ontstaat een steekvlam. De Lockheed crasht ten noorden van De Zilk. De piloot weet het toestel te verlaten. Hij landt met zijn parachute in het duin. Hij wordt direct door de Duitse bezetter gevangen wordt genomen en overgebracht naar krijgsgevangenkamp Stalag Luft I bij Barth in Noord Duitsland. Hier blijft hij tot het einde van de oorlog gevangen.

Informatiepaneel nr. 15 - Gedenkbord Lockheed in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Zilkerduinweg

Direct naast het informatiepaneel ‘Gedenkbord Lockheed’ staat het informatiepaneel Zilkerduinweg, de weg waaraan dit bord staat. De Zilkerduinweg verbindt Noordwijkerhout (Ruigenhoek) met Bloemendaal (Vogelenzang). De hoge ligging van de weg komt doordat tussen 1920 en 1930 een flinke hoeveelheid duin is afgegraven. Het zand is gebruikt voor uitbreidingsplannen van de grote steden. Het afgegraven gebied blijkt prima geschikt voor de hyacintenteelt. Langs deze weg zijn mooie huizen gebouwd. Bijvoorbeeld aan de Zilkerduinweg 371 en nr. 360-362. Voor beide huisnummers moet je een eind terugfietsen richting Vogelenzang want ik sta nu voor huisnummer 102. Ik ben niet teruggefietst. Het huis aan de Zilkerduinweg 360-362 is een voormalige boerderij en onderdeel van het vrijstaande complex Vaartwel. Het woonhuis heeft een rietgedekte kap, een kaaskelder en een karnmolen in de tuin staan. Het woonhuis heeft kenmerken uit de 17e eeuw waardoor het huis grote cultuurhistorische waarde heeft voor De Zilk.

Informatiepaneel nr. 16 - Zilkerduinweg in De Zilk tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets de Zilkerduinweg naar Ruigenhoek.

 

De Ruigenhoek

Net voor de rotonde staat café De Ruigenhoek. Ruigenhoek is een kleine gemeenschap rondom het kruispunt Delfweg-Herenweg-Zilkerduinweg. Op het kruispunt is een café ingericht. Herberg De Ruigenhoek wordt in 1902 gebouwd en heet oorspronkelijk Duinzicht. Jaap Geerlings Gzn. baat de herberg uit en zijn broer Arie hanteert in de gelagkamer op zaterdagavonden het scheermes. De familie Geerlings is nog steeds eigenaar van het café.

Onderweg fiets je voorbij de Zilkerduinweg 36/38. Dit is boerderij Catharijne Hoeve. Deze oude boerderij hoort al sinds de 18e eeuw bij het hofje ‘In den Groenen Tuin’ in Haarlem. Het bestaat uit een erf met huis en schuur en ruim 20 hectare land, hoofdzakelijk weiland. De boerderij en het omliggend weiland worden door de regenten van het hofje verpacht. Boerderij Catharijne Hoeve is nog steeds in bedrijf als melkveehouderij, de enige in De Zilk.

Café De Ruigenhoek tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets een kwart van de rotonde. Op de rotonde staat het beeld van de ‘Bollenzifter’. Via de Ruigenhoekerweg en de Vogelaardreef fiets ik recht op een onofficiële ingang van de Amsterdamse Waterleidingduinen af. Het is de ingang bij het zweefvliegveld, Halfwegseslag. Ik rijd het fietspad langs het hek van mijn favoriete wandelgebied, de Amsterdamse Waterleidingduinen, op en ga niet via de saaie Vogelaardreef. Onderweg zie ik op verschillende plekken zowel achter als voor het hek damherten liggen en lopen.

Een damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Aan het eind van het fietspad kom ik uit op de Langevelderslag, die overgaat in de Wilgendam. Op de Wilgendam staat een beschilderde reuzenbol van kunstenares Nicoline Heemskerk. Een leuk project is dit en ik wil hier in de toekomst nog een blog aan wijden, maar eerst moeten er meer reuzenbollen geplaatst zijn. Er zijn nu 18 bollen geplaatst en 69 beschilderd. De reuzenbollen (of Giant Tulip Bulbs) is een kunstproject van de Stichting Gildemeesters Bollenstreek. Zij zijn in 2018 gestart met dit kunstproject. De reuzenbollen zijn manshoge kunstwerken in de vorm van een tulpenbol en worden door verschillende kunstenaars uit de Bollenstreek beschilderd. Het is de bedoeling om 80! reuzenbollen te plaatsen, die allemaal een eigen verhaal vertellen. Deze reuzenbollen worden geadopteerd door stichtingen, bedrijven, gemeenten etc. uit Bollenstreek en omgeving, want ik heb begrepen dat er ook in de Haarlemmermeer reuzenbollen geplaatst worden. In Galerie De Zwarte Tulp op de Kanaalstraat 33 in Lisse worden de Reuzenbollen beschilderd. Je kunt hier iedere donderdag, vrijdag en zaterdag de kunstenaars aan het werk zien.

Een reuzenbol onderweg tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik rijd verder tot ik bij Bungalowpark Sollasi uitkom. Ik zie geen andere mogelijkheid dan een stukje voetpad te nemen om aan de oever van het Oosterduinse Meer (in de volksmond het Comomeer) te komen. Het voetpad loopt naast horecagelegenheid ‘Mama’. Ik maak een fotostop om een paar aalscholvers en scholeksters te fotograferen.

Het Oosterduinse Meer tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

Een aalscholver in het Oosterduinse Meer tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Daarna fiets ik verder naar de volgende horecagelegenheid aan het meer: Como & Co. Hier verlaat de fietsroute langs het meer en ga verder naar de Boekhorsterweg. Ik steek de grote weg over en rijd rechtdoor. Ik sla per ongeluk linksaf, de Langevelderweg op en zie hier informatiepaneel nr. 20 staan. Dat scheelt straks weer want ik had deze plek later in de route opgenomen.

 

Huis te Boekhorst

Van Huis te Boekhorst is niets meer over. Het huis is al in 1743 gesloopt. Alleen een paar resten van een muur, een kelder en één van de poorten stonden nog overeind. De poort is in 1903 gesloopt. Huis te Boekhorst was een groot en massief kasteel, dat midden in een vijver stond. Het kasteel was te bereiken via een dubbele ophaalbrug. Het kasteel had een grote centrale ruimte en verschillende zalen en vertrekken. Het kasteel was inclusief de kelders vier verdiepingen hoog met binnen- en buitenmuren, voorzien van een borstwering met schietgaten voor 16 stuks geschut.

Informatiepaneel nr. 20 - Huis te Boekhorst tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets terug naar de kruising waar ik eerder verkeerd gefietst ben en rijd daar de andere kant van de Langevelderweg op. Dit is een stukje fietsen. Op de hoek van de Langevelderweg en de Pauluslaan is het volgende informatiepaneel: Sancta Maria.

 

Sancta Maria

Sancta Maria bood begin vorige eeuw een rustgevende woonplek in het groen voor honderden vrouwen. Dit was vroeger een psychiatrisch ziekenhuis voor katholieke vrouwen. De inrichting was bijna geheel zelfvoorzienend, met een eigen moestuin, boerderij, slagerij en bakkerij. Overblijfselen van acht paviljoens, een hoofdgebouw en een kapel zijn nog te zien als je het terrein over fietst. De 32 hectare duingrond maakte ooit deel uit van het kasteel Boekhorst. In 1991 fuseert Sancta Maria met de mannenkliniek Sint Bavo tot de psychiatrische instelling Langeveld. In 2006 wordt Sancta Maria gesloten. De gebouwen staan tien jaar lang leeg. Het terrein wordt daarna omgevormd tot Landgoed Sancta Maria. Nu is het een groene woonwijk, waar je doorheen kunt wandelen en fietsen. Dit kan alleen overdag, want na zonsondergang sluit het toegangshek.

Sancta Maria tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets het terrein van Sancta Maria over. Wat een mooie plek om te wonen. Onderweg op de Kraaierslaan gaat mijn route ter hoogte van Camping De Carlton naar links. Echter ik mis deze afslag. Daar kom ik pas achter als ik al voor Duinpark De Witte Raaf sta. Na een blik op mijn telefoon met onderstaande kaart besluit ik om hier links af te gaan en via de Schulpweg en de Zeestraat kom ik alsnog op het punt waar ik wil zijn, alleen ik kom van de andere kant. Alle wegen leiden naar Rome zullen we maar zeggen.

Via de Zeestraat fiets ik eerst naar Sint Bavo aan de Langevelderweg.

 

Sint Bavo

Als ik hier aankom, denk ik direct aan de KoepelKathedraal in Haarlem. De KoepelKathedraal in Haarlem wordt ook wel de Nieuwe Bavo en Kathedrale basiliek Sint Bavo genoemd. Er zijn in deze streek meer kerken die de naam Bavo dragen. Lekker verwarrend. Ook dit gebouw heeft een mooie koepel. Dit was vroeger een psychiatrische inrichting voor katholieke mannen. De architecten zijn actief in het bisdom Haarlem en ontwerpen het gesticht. Waarschijnlijk lijkt het daarom zo op de Koepelkathedraal. Centraal staat een kloostergebouw met aan de achterzijde een kruisvormige kapel. Er worden acht paviljoens om het kloostergebouw gebouwd. Het eerder bezochte Sancta Maria en Sint Bavo fuseren in 1991 tot algemeen psychiatrisch ziekenhuis Langeveld. Het terrein krijgt een andere bestemming. Als ik hier ben, staan er grote hekken om de Sint Bavo en aan de achterkant staan grote bouwmachines. Geen idee wat hier gebouwd wordt. Maar ik hoop dat dit gebouw blijft staan.

Sint Bavo in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets via de Langevelderweg naar het centrum van Noordwijkerhout. Hier staat op het centrale plein de Witte Kerk, het officiële startpunt van deze Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk.

 

De Witte Kerk

De Witte Kerk is de blikvanger van Noordwijkerhout. Sinds de 11e eeuw stond op deze plek een houten kerkje met er omheen andere gebouwen, zoals een herberg en een aantal kleine boerderijen. Nu zijn het winkels en een paar horecagelegenheden. In de eerste helft van de 13e eeuw wordt een stenen kerk met een romaans koor gebouwd. De kerk is aan de apostelen Petrus en Paulus gewijd. De kerk wordt te klein. Het romaans koor wordt in 1508 vervangen door een groter gotisch exemplaar. De kerk en de kerktoren verhoogd. De toren krijgt een rankere spits. In 1573, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, brandt af. In 1618 is er voldoende geld om de toren en het schip te herbouwen. In 1987 krijgt de kerk zijn gotische aanbouw terug. Aan de zijkant van de kerk is een half ronde stenen muur. Dit hoorde vroeger nog bij de kerk en was onderdeel van het romaanse koor. Dit is een mooie kerk maar moeilijk te fotograferen door de krappe ruimte op het plein. Het is moeilijk om de kerk helemaal goed op gevoelige plaat te krijgen.

De Witte Kerk in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Vanaf de Witte Kerk fiets ik langs de Hema naar de Victoriberg. Aan de overkant van de straat staat informatiepaneel nr. 2: Corenmolen.

 

Corenmolen

Van de Corenolen is helemaal niets meer over. Al in 1806 is de molen door brand verwoest. Ik vermoed dat wat nu een speelveldje is dat daar de korenmolen vroeger stond.

Informatiepaneel nr. 2 - Corenmolen in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets terug via de Zeestraat naar de hoek van de Schulpweg. Hier steek ik schuin over, de Westeinde op. De Westeinde is een lang stuk tot aan het Gedenkbord Halifax. Je moet dus steeds de Westeinde volgen en aan de achterkant van Hotel NH Noordwijk langs.

 

Gedenkbord Halifax

Net als bij het gedenkbord in De Zilk hoef je hier niet te zoeken naar een steen o.i.d. Het is alleen een informatiepaneel over de op 2 oktober 1942 neergestorte Halifax. Deze bommenwerper van de geallieerden stort neer op boerderij Vredebest van de familie Hogervorst. De bommenwerper is geraakt door Duits afweergeschut. Alle zeven bemanningsleden komen om het leven. Maar ook bij de familie Hogervorst zijn doden te betreuren. Twee kinderen overlijden en moeder en een dochter raken zwaar gewond. De boerderij is verloren. De eigenaar is zwaar getroffen. Hij overlijdt in 1945.
De bemanningsleden van het vliegtuig liggen allemaal begraven op Gemeentelijke Begraafplaats aan de Oude Zeeweg in Noordwijk. De overleden bewoners van de boerderij liggen begraven op de St. Victor begraafplaats in Noordwijkerhout.

Informatiepaneel nr. 3 - Gedenkbord Halifax tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets de Westeinde verder af tot aan de kruising met de Hoogweg.

 

Dijkenburg

Op deze kruising staat aan de rechterkant het witte landhuis Dijkenburg. Waar ik ook zoek, informatiepaneel nr. 4 zie ik nergens. Bij navraag blijkt dat deze inderdaad om onduidelijke reden mist.

Dijkenburg is een buitenplaats waar rijke stadsbewoners ’s zomers te genieten van het buitenleven. In de prachtig aangelegde tuinen kunnen ze wandelen, spelevaren en thee drinken. En op het landgoed jagen en vissen. In 1805 is Dijkenburg een landgoed van bijna honderd hectare. De naam wordt veranderd naar Landgoed Nieuw Leeuwenhorst. De tuin wordt opnieuw ingericht volgens de Engelse landschapsstijl, met slingerende lanen en een grote vijver die het huis weerspiegelt. In de 19e eeuw wordt Nieuw Leeuwenhorst opgesplitst in verschillende buitenplaatsen. Het huidige witte landhuis Dijkenburg is in 1926 gebouwd. Het oude huis Dijkenburg is volledig afgebrand bij de aanleg van centrale verwarming. Vanaf 1945 is Dijkenburg is een pension en hotel. Tussen 2001 tot 2006 is het huis geheel gerestaureerd. Volgens mij is het nu geen hotel meer. Er staan gesloten hekken om het landhuis en volgens Google maps is er een vastgoedbedrijf gevestigd.

Landhuis Dijkenburg tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets de Hoogweg op tot aan het eind. De route gaat langs het wandelgebied Nieuw Leeuwenhorst. Aan het eind van de Hoogweg steek ik de drukke Gooweg over en sla linksaf het fietspad naast de Gooweg. Bij een parkeerplaats voor wandelgebied Nieuw Leeuwenhorst staat informatiepaneel 5 over Huize/Kasteel Leeuwenhorst.

 

Huize/Kasteel Leeuwenhorst

In 1880 wordt op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst Kasteel Leeuwenhorst gebouwd, een groot landhuis, van waaruit de adel jachtpartijen houdt. In 1939 wordt het huis gevorderd voor de mobilisatie van de Nederlandse veldartillerie. Daarna wordt het korte tijd bewoond door paters Jezuïeten en hun leerlingen. In 1943 moet Huize Leeuwenhorst wijken voor een tankval van de Duitsers. Als onderdeel van de Atlantikwall loopt een betonnen muur vanaf strandpaal 80 door het duin. Van de voet van het duin tot aan de Leidsevaart wordt een tankval gegraven. Een controlepost met mijnenvelden, mitrailleurposten en een kanon komt vlakbij het landhuis. Het landhuis wordt om een vrije schootsbaan te creëren door de Duitsers gesloopt. De tankval is in 1950 omgebouwd tot een vijver. Het koetshuis van Huize Leeuwenhorst is wel blijven staan.
Aan de overkant van Huize Leeuwenhorst is in 1858 een woonhuis, ‘Klein Leeuwenhorst’, gebouwd. Dit is het oudste huis dat op het terrein Leeuwenhorst dat nog bestaat.

Informatiepaneel nr. 5 - Huize/Kasteel Leeuwenhorst tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets een stukje terug want ik zou hier ergens naar rechts moeten. Maar ik zie nergens een pad dat ik per fiets zou kunnen passeren, alleen een pad dat volgens mij niet voor fietsers toegankelijk is. Toch neem ik dit pad. Het is nu net of ik aan het mountainbiken ben. Gelukkig kom ik geen wandelaars tegen want ik weet niet of ik hier wel mag fietsen. Het modderpad met stenen ligt er goed bij en zonder kleerscheuren bereik ik het eind van dit pad. En ik heb gelijk want na een tunneltje zie ik aan de kant van de weg informatiepaneel nr. 6: Abdij Leeuwenhorst.

 

Abdij Leeuwenhorst

Niets wijst op de aanwezigheid van een abdij. Wat ik zie zijn lege velden, die waarschijnlijk over een paar maanden in bloei staan met tulpen of hyacinten en  stenen pijlers. Deze hekpijlers horen bij Huize Leeuwenhorst. Het was de toegang tot de voormalige Abdij Leeuwenhorst. Hier stond vroeger een Cisterciënzer klooster waar dertig nonnen uit vooraanstaande families in de abdij woonden. Personeel zorgt voor de boerderij, de huishoudelijke dienst en de keukens. De vele landerijen in de regio zorgen via pachters voor inkomsten en voedsel voor de nonnen en de dorpelingen. Hier was in 1502 ook de eerste meisjesschool van Holland te vinden. In 1573, tijdens het Beleg van Leiden, wordt de abdij grotendeels vernietigd. De nonnen zijn dan al naar Leiden gevlucht. Na het vertrek van de Spanjaarden eisen de Staten van Holland de bezittingen van de Abdij op en verhuren het gebied tot 1795 als buitenplaats.

Abdij Leeuwenhorst tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets de hele Leeweg af tot aan de rotonde. Hier steek ik rechtover, de Kerkstraat in. Ik ben terug in Noordwijkerhout.

 

De Voorzienigheid en Clemenshof

In de Kerkstraat hangt aan het appartementencomplex Clemenshof informatiepaneel nr. 7. Hier stond vroeger ‘De Voorzienigheid’, een school met een bewaar-, leer- en naaischool. De rooms-katholieke parochie Petrus en Paulus en Victor heeft rond 1860 behoefte aan eigen onderwijs. Tijdens een bezoek aan Rome krijgt Pastoor de Poorter advies van paus Pius IV om contact op te nemen met ‘De arme zusters van ’t Goddelijk Kind’, ook bekend als de Congregatie De Voorzienigheid. De school startte in 1864. Tussen 1864 en 1953 wonen hier meisjes intern. Aan de overkant van de straat, wordt op verzoek van het Bisdom Haarlem grond gekocht. Hierop wordt het in 1911 het Sint Clemens Retraitehuis geopend. Het huis is genoemd naar Clemens Hofbauer, de stichter van de redemptoristen congregatie. Er worden retraites gehouden voor bijvoorbeeld jonge vrouwen, politieagenten, land- en tuinbouw jongeren en Sint Jozef gezellen. In de Tweede Wereldoorlog wordt het gebouw vanaf 1942 gesloten voor retraites. Er is van De Voorzienigheid en Clemenshof helemaal niets meer over. Ook aan de overkant staan huizen.

Informatiepaneel nr. 7 - De Voorzienigheid en Clemenshof in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets een klein stukje terug tot aan de Sint Victorlaan.

 

Sint Victorkerk

In de Sint Victorlaan staat de de Sint Victorkerk. Dit was vroeger tot aan 1897 de Petrus en Pauluskerk. De kerk werd in 1851 gebouwd en in 1897 vergroot. De kerk is in neogotische stijl gebouwd. In 1938 krijgt de kerk een nieuwe toren. De invloed van de kerk en het geloof drukken een stempel op de omringende wijk. Met de nalatenschap van weduwe Maris wordt onder andere een school ‘De Voorzienigheid’ gefinancierd. In 1976 wordt aan de Pilarenlaan een nieuwe Victorschool gebouwd. De oude ‘Voorzienigheid’ wordt afgebroken. Op die plek worden huizen gebouwd.

De Sint Victorkerk in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Vanaf de Sint Victorkerk fiets ik terug via de Sint Victorlaan naar de Kerkstraat en sla rechtsaf de Kerkstraat in tot aan de hoek met de Pilarenlaan. Hier sla ik linksaf de Pilarenlaan in. In de bocht aan de overkant van de straat staat informatiepaneel nr. 9: Puijckendam.

 

Puijckendam

Puijckendam was vroeger een buurtschap met boerderijen en vlasbedrijven. Pieter Stalpaert van der Wiele, lid van een Haagse adellijke familie, koopt verschillende stukken land en bouwt rond 1675 de buitenplaats Puijckendam, met woonhuis, boerderij, koetshuis en wagenplaats en hooibergen. Het omliggende gebied bestaat uit weilanden en geestgronden, waar op grote schaal schapen worden gehouden. In 1850 wordt de grond in gebruik genomen als bollenveld. Hier stonden tot ver in de 20e eeuw boerderijen. Daar is nu niets meer van te zien. Nu is dit een woonwijk: de Victorwijk. In het testament van Pieter Stalpaert spreekt hij over een plan voor het oprichten van een hofje voor 26 gezinnen, die naast huurvrije bewoning ook wekelijks een schenking in voedsel of anderszins gaan ontvangen. Het gebied waar Puijckendam heeft gestaan, wordt een bejaardencomplex. Elke wooneenheid is vernoemd naar de monumentale boerderijen die hier vroeger stonden. De buitenplaats van Pieter Stalpaerts van der Wiele werd in de volksmond ‘huis met de pilaren’ genoemd. Dit verklaart de straatnaam Pilarenlaan.

Informatiepaneel nr. 9 - Puijckendam in Noordwijkerhout tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets verder de Pilarenlaan af en kom uit bij de Trekvaart. Hier sla ik linksaf. Recht voor de Pilarenlaan staat informatiepaneel nr. 10: Trekvaart Haarlem-Leiden.

 

Trekvaart Haarlem-Leiden

Op 1 november 1657 gaat de trekschuitdienst tussen Haarlem en Leiden van start. Dagelijks vertrekken negen trekschuiten, zowel vanuit Haarlem als vanuit Leiden. De trekschuiten vervoeren personen van Leiden naar Haarlem en volgens een vaste dienstregeling. Het wordt de intercity van de Gouden Eeuw genoemd. De schuiten worden getrokken door paarden, die over het jaagpad lopen. De schuit heeft een snelheid van 7 kilometer per uur. De Trekvaart Haarlem-Leiden is in anderhalf jaar tijd aangelegd. Voor een deel werd er gebruik gemaakt van bestaande waterwegen. Het graafwerk start in september 1656 en is in oktober 1657 klaar. De vaart is met de hand gegraven door 1100 tot 1500 arbeiders. De trekschuit raakt in 1839 uit de mode. Er komen treinen en in 1860 stopt de dienst. De trekvaart wordt vooral gebruikt voor scheepvaart met groenten, bloembollen en zand. De Trekvaart die tussen Leiden en Noordwijk Haarlemmertrekvaart heet en tussen Noordwijk en Haarlem Leidsevaart heeft in totaal een lengte van 28,4 kilometer.

De Trekvaart Haarlem-Leiden tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Dit is voor mij een bekende vaart want ik kruis regelmatig deze vaart of fiets er een stuk langs om bijv. de Bollenvelden te bezoeken of als ik naar de Amsterdamse Werleidingduinen fiets. Dit deel tot Halfweg ken ik niet. Het is een flink stuk dat ik moet fietsen. Halverwege maak ik een fotostop want aan de overkant van de Trekvaart staat de Lageveensemolen, een poldermolen uit 1890. Vorig jaar ben ik er langs gelopen tijdens de wandeling Trage Tocht Lisse.

Lageveensemolen tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Precies onder het bord Halfweg (nog voor een bruggetje) staat informatiepaneel 11: De Scheidingspaal van Halfweg.

 

De Scheidingspaal van Halfweg

Deze scheidingspaal (ook wel Halfscheidtpaal) staat precies halverwege de Trekvaart Haarlem-Leiden. De stenen paal vervangt in 1820 de eenvoudige elzenhouten paal, die de steden Haarlem en Leiden daar in 1657 plaatsten om hun eigendom af te bakenen. De naam HALFWEG is in hoofdletters in de paal ingehakt. De wapenschilden van de twee steden zijn op de zuid- (Leiden) en noordkant (Haarlem) terug te zien. Halfweg is een belangrijke aanlegplaats in de trekvaartroute. De trekpaarden werden hier gewisseld.

De Scheidingspaal van Halfweg tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets verder langs een paar bedrijven en woonboten en kom uit in het gehucht Halfweg. Dit is weer bekend, want ik bezoek hier elk jaar de bollenvelden rond Halfweg en een eindje verder op ligt horecagelegenheid Het Tussenstation Lisse en nog een stukje verderop de Keukenhof en Kasteel Keukenhof. Nu steek ik de drukke weg over en sla linksaf de Delfweg op tot aan de Zilkerbinnenweg. Op de hoek met de Tulip Experience staat informatiepaneel 12: Zilkerbinnenweg. Ook een bekende weg waar ik elk jaar minimaal 1x kom omdat hier altijd schitterende bollenvelden in bloei staan. Nu is er nog niets te zien. Maar in april is hier druk en mooi.

 

Zilkerbinnenweg

De Zilkerbinnenweg heeft veel bijnamen zoals ‘de kromme Zilk’ of ‘de kleine Zilk’. Oorspronkelijk was het een pad dat al slingerend langs de duinen loopt, als verbinding tussen de Beeklaan en de Delfweg. De duinen aan weerszijden van de weg zijn afgegraven om landbouw en veeteelt mogelijk te maken. Er stonden in het verleden vier grote boerderijen langs deze weg: Prinsenhof, In den Groene Tuin, Hoogendorp en Breeland. Nu rest alleen nog de boerderij aan de Zilkerbinnenweg 30. Boerderij ‘In den Groene Tuin’ is in 1902 als melkveehouderij van het Haarlemse hofje ‘In den Groenen Tuin’ in Haarlem gebouwd. In het hofje mochten alleen alleenstaande dames van boven de vijftig wonen. Ze moesten in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Vroeger liepen hier koeien in de weilanden. Nu worden er bollen geteeld.

Informatiepaneel nr. 12 - Zilkerbinnenweg tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk

 

Ik fiets de Zilkerbinnenweg af. Het is niet druk, in tegenstelling tot de bollentijd want dan is deze smalle kronkelige weg heel druk. Aan het eind van de Zilkerbinnenweg steek ik de Hoogduinweg over en fiets via de Beeklaan naar de Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk, de plek waar ik een paar uur eerder deze fietstocht ben begonnen.

 

Moe maar voldaan fiets ik via Hillegom en Beinsdorp langs de Ringvaart terug naar huis.

 

De route

 

Praktische informatie

 

Afstand

De ‘Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk’ heeft een lengte van ongeveer 30 kilometer.

 

Start- en eindpunt

De ‘Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk’ begint officieel bij de Witte Kerk in het centrum van Noordwijkerhout. Ik ben begonnen bij de Heilig Hart van Jezuskerk in De Zilk omdat dit de plek is die het dichtstbij mijn huis ligt. Vanaf dit punt heb ik de route zoals die op de website van de gemeente Noordwijk staat gefietst. Dit is punt 13 van de fietsroute.

 

Horeca

Tijdens deze ‘Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk’ passeer je verschillende horecamogelijkheden, zoals rond het Oosterduinse Meer, in Noordwijkerhout, in Ruigenhoek en ook in De Zilk. Ik ga ze hier niet noemen, het zijn er te veel. Een paar wil ik wel noemen:

  • Café De Ruigenhoek, Herenweg 444 in Noordwijkerhout
  • Mama, Duinschooten 12 in Noordwijkerhout
  • Como & Co, Boekhorsterweg 18 in Noordwijkerhout
  • verschillende horecagelegenheden in het centrum van Noordwijkerhout
  • Het Tussenstation Lisse, Stationsweg 59 in Lisse

Horecagelegenheid Como & Co tijdens de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk Horecagelegenheid Como & Co

 

Overnachten

Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in De Zilk en Noordwijkerhout en omgeving. Een paar voorbeelden zijn:

Je kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb. Boek je voor de eerste keer via Airbnb? Met deze link krijg je korting op je eerste boeking.

Vanuit De Zilk en Noordwijkerhout kun je heel goed de rest van Bollenstreek verkennen of bijv. de Amsterdamse Waterleidingduinen, Leiden, Haarlem of Amsterdam bezoeken.

 

Heb jij wel eens een fietstocht in de Bollenstreek gemaakt? Zo ja, waar was dat en kan je het aanbevelen?

 

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.

 

Meer lezen

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest

Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel

Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel Ik fietste de Verborgen Verleden fietsroute langs historische plekken in Noordwijkerhout en De Zilk in de Bollenstreek. Alles over deze route en de historische plekken lees je in deze blog. #bollenstreek #dezilk #noordwijkerhout #fietsen #verborgenverleden #bollenstreek #jtravelblog #jtravel

Geen reacties

Geef een reactie

Over JTravelBlog

Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de websites JTravelBlog en JTravel.Het gezicht achter JTravelBlog.

Zoeken

Abonneer je op de nieuwsbrieven van JTravelBlog

Voer je e-mailadres in om je in te schrijven voor de nieuwsbrieven van JTravelBlog. Je ontvangt een e-mail als er een nieuwe blog verschijnt.

Buy me a coffee

Aanbiedingen

Heb je de wekelijkse aanbiedingen van JTravelBlog al eens bekeken?

Aanbiedingen van JTravelBlog.nl

Boek een vlucht

Skyscanner

Boek je hotel



Booking.com

Boek je Natuurhuisje

Boek hier je Natuurhuisje

Heb je nog iets nodig?

Bol.com