Ik neem je deze week mee langs één van de verhalenpalen in de Haarlemmermeer. Dit keer nr. 18 – GEUS / Spaarndammerdijk. Deze verhalenpaal vind je aan de Spaarndammerdijk in Halfweg in de bocht van de Spaarndammerdijk in de Verenigde Binnenpolder. In deze en 19 andere blogs neem ik je mee langs de 20 verhalenpalen in de gemeente Haarlemmermeer. Fiets je mee?
Verhalenpaal nr. 18 - GEUS / Spaarndammerdijk
Deze 18e verhalenpaal staat aan de Spaarndammerdijk in Halfweg, in de bocht van de Spaarndammerdijk in de Verenigde Binnenpolder.
De Spaarndammerdijk werd in de 13e eeuw aangelegd. Er werd hier veen afgegraven en afwateringssloten werden aangelegd. Dit was nodig om het poldergebied te beschermen voor de invloed van het IJ. Als er een dijkdoorbraak was, liep het land tot aan Leiden onder. De Spaarndammerdijk liep van Velsen tot aan de Amstel. De aanleg, het onderhoud en de zorg voor de omwonenden van de dijk waren de reden dat het Hoogheemraadschap van Rijnland werd opgericht. Het slotenpatroon dat je nu ziet is nog hetzelfde als na de ontginning. De Spaarndammerdijk is na 1508 de belangrijkste landverbinding tussen Haarlem en Amsterdam.
Op de plek waar deze verhalenpaal staat, vond in maart 1573 een overval plaats. Dit was tijdens de Tachtigjarige Oorlog. 125 Spaanse speerruiters trokken die avond langs de Spaarndammerdijk van Amsterdam naar Spaarndam. De Waterlandse boer en geus (vrijbuiters), Govert ’t Hoen, zag dit gebeuren toen hij met twee roeijachten over het IJ voer. Govert ’t Hoen versperde, samen met negen andere geuzen/vrijbuiters, de Spanjaarden de weg. Negen andere geuzen vielen de Spanjaarden van achteren aan. De geuzen doodden alle ruiters met de roeren en verrejagers (polsstokken met aan het eind een spits). De paarden van de Spanjaarden werden met de boten naar de overkant van het IJ gevaren. Deze gebeurtenis zorgde ervoor dat Govert ’t Hoen uitgenodigd werd bij de Spaanse bevelhebber De Liques in Haarlem. Hij nam geen geschenken aan maar vroeg wel om een gunst, mocht hij die nodig hebben. Nu die had hij nodig, want Govert ’t Hoen werd tijdens een mislukte aanval op de Diemerdijk gevangen genomen maar door bemiddeling van De Liques vrijgelaten. Uiteindelijk sneuvelde ’t Hoen op 31 mei 1574 bij de Spaanse overval op Ilpendam.
Locatie van verhalenpaal nr. 18 - GEUS / Spaarndammerdijk
Deze 18e verhalenpaal staat langs de Spaarndammerdijk in Halfweg, in de bocht van de Spaarndammerdijk in de Verenigde Binnenpolder.
Kaart
Wat is een verhalenpaal
Sinds 2018 zijn door de hele gemeente Haarlemmermeer 25 verhalenpalen geplaatst. Deze verhalenpalen vormen een ‘buitenmuseum’ in de polder. Deze verhalenpalen beschrijven het erfgoed van de polder. De verhalenpalen en de bijbehorende fietsroutes zijn een project van het Haarlemmermeermuseum De Cruquius.
In 2018 zijn de eerste 15 verhalenpalen geplaatst. In juni 2018 werd de paal GEZAG (nr. 4) door de toenmalige burgemeester, Onno Hoes, geopend. In het najaar van 2019 zijn er 5 nieuwe verhalenpalen geplaatst. Dit keer bij het Cruquius Museum en in de nieuwe kernen van de gemeente Haarlemmermeer. Vanaf 1 januari 2019 maken ook Haarlemmerliede en Spaarnwoude deel uit van de gemeente Haarlemmermeer. In 2024 zijn er nog eens 5 verhalenpalen in de gemeente geplaatst. In totaal staan er nu dus 25 verhalenpalen in de Haarlemmermeer.
De verhalenpalen zijn meerpalen met lettersculpturen. Op de meerpalen zijn een plattegrond, het nummer van de verhalenpaal, de hoogte boven of beneden NAP en een informatieve tekst over de betreffende verhalenpaal bevestigd. Sommige NAP borden schijnen niet te kloppen en moeten (nog) vervangen worden. De borden zijn van gebolleerd emaille, de letters van mat zwart staal en de palen van geteerd hardhout gemaakt. De informatieve tekst bestaat uit maximaal 100 woorden met een beschrijving waarom deze plek voor de geschiedenis van belang is geweest.
Elke paal heeft een korte eigen naam, die op dat stuk geschiedenis slaat. Bovenop staat de naam in lettervormen. Deze lettervormen zijn ontworpen door kunstenaar René Knip. De palen worden ook wel schakelpalen genoemd en de ring van palen ‘Schakels aan de ketting’.
Heb jij de verhalenpalen met de lettersculpturen in de Haarlemmermeer al gezien?
Meer lezen
Tips voor je reis naar de Haarlemmermeer
