Dit isย mijn verslag van de tiende etappe van het Pad van de Vrijheid van Lunteren naar Veenendaal De Klomp over een afstand van 13 kilometer. Het Pad van de Vrijheid heeft een lengte van 150 kilometer rond Wageningen. Ik loop het Pad van de Vrijheid om 80 jaar bevrijding te vieren. Het Pad van de Vrijheid wil de gewonnen vrijheid herdenken en vieren. Veel plezier bij het lezen van en het bekijken van de fotoโs in deze blog over de tiende etappe van het Pad van de Vrijheid. Wandel je mee?
Pad van de Vrijheid etappe 10: Lunteren โ Veenendaal De Klomp
Ik reis met de bus vanaf mijn woonplaats naar Schiphol Airport. Vanaf Schiphol Airport neem ik de IC Direct naar Station Amersfoort Centraal. Hier moet ik uitchecken bij de NS en weer inchecken bij RRReis en ik moet van perron wisselen. In 25 minuten sta ik vanaf Station Amersfoort Centraal op Station Lunteren.ย
Lunteren
Vanaf het station van Lunteren loop ik door de Wilbrinkstraat naar het centrum van Lunteren. Het ziet er gezellig uit, maar veel zie ik niet van het centrum want mijn route gaat via een pad naast het Kruidvat direct het centrum weer uit. Wat opvalt is dat overal vlaggen en vlaggetjes met de Lunterse vrouw hangen met het logo van de gemeente Lunteren. Het blijkt, bij navraag, dat het de laatste zaterdag van augustus de oud Lunterse Dag is. Dit is een dorpsfeest met folkloristische optocht, boerenmarkt en veel activiteiten. Klinkt gezellig en druk.ย
Ik loopt via de Reeรซnlaan en Hindelaan naar de Postweg. Deze drukke weg moet ik meer dan een kilometer volgen. Het begint al met de rotonde op de Postweg en de Westzoom, die zo lees ik, net geopend is, maar die schijnbaar voor fietsers en wandelaars nog niet af is. Het is even zoeken waar ik langs kan lopen. Aan de ander kant loop ik dit saaie stuk verder. Het Pad van de Vrijheid is samengesteld uit klompenpaden, lange afstandspaden, streekpaden en eigen bedenksels. Je moet, om dat aan elkaar te rijgen, langs minder mooie (asfalt)wegen lopen. Dit was deze etappe het geval, want het begin was niet leuk.ย ย
Buitengebied
De Postweg loopt onder de A30 door. Daarna is het fietspad waar ik op liep verdwenen. Dat vind ik hier niet fijn, want er zit een rare onoverzichtelijke bocht in de weg waardoor ik niet zie of er verkeer van de andere kant komt.
De route volgt vanaf hier het klompenpad Nederwoudsepad. Een klompenpad is een wandelpad die tussen zonsopgang en ondergang open is voor wandelaars die houden van rust en landschap. De paden lopen over particuliere grond, soms door weilanden met vee. Met de grondeigenaren zijn afspraken gemaakt over de openstelling voor wandelaars. Er zijn inmiddels ruim 160 Klompenpaden. Klompenpaden liggen verspreid over de provincies Utrecht en Gelderland. Dit klompenpad heeft een oranje markering.
De onverharde Drieรซnhuizerweg loopt recht toe recht aan. Af en toe loop ik langs een boerderij.ย
Aan het eind kom ik uit op de Klomperweg. Bij een klein bos wijst de route mij een bijna niet te ziene doorgang over een droge sloot met bramenstruiken aan de ene kant en brandnetels aan de andere kant en een pad bestaande uit boomstammen die ook nog ietsjes naar beneden loopt en na de sloot weer omhoog. Ik heb het gehaald, zonder gestoken te worden door de bramenstruiken en door de brandnetels. Ik loop een stukje door het bos en kom uit bij een vijver.ย
Ik loop om de vijver en kom weer uit op de Klomperweg tegenover een bushalte. Je kunt het stukje door het bos mijden door gewoon rechtdoor te lopen en dan kom je ook uit bij de bushalte. Ik volg nog steeds de route van het klompenpad Nederwoudsepad. Dit gebied heet de Fliert. Ik loop de lange Zwetselaarsepad uit. Het is gelukkig geen recht toe recht aan weg. Er zijn een paar weilanden met nieuwsgierige koeien en hier en daar een boerderij. De weg is deels onverhard, deels asfalt.
Landgoed Roodselaar
Ik kom uit op de Fliertseweg. Links staat Huis Roodselaar. Dit is Thomashuis Lunteren. Het is een woonvorm voor 9 verstandelijke gehandicapte bewoners.
Aan de overkant zijn verschillende ingangen van Landgoed Roodselaar. Deze ingangen zijn afgezet met een wit hek met de naam Landgoed Roodselaar. Bij de ingang staat een Sequoia-achtige boom, een boom uit de cipresfamilie.
Het is een nieuw landgoed met een bos. Ik volg nog steeds de route van het klompenpad Nederwoudsepad. De paadjes kronkelen zich over het landgoed. Het is een mooi bos. Bij de Fliertsebeek loop het landgoed weer af. Zo te zien aan alle gekleurde klompenpadenaanwijzers lopen hier verschillende klompenpadenroutes langs.
Slaperdijk
Ik loop de Slaperdijk op. Vanaf hier volg ik de route van klompenpad Jufferpad.ย
Dit is de Grebbelinie. De Grebbelinie is een verdedigingslinie die loopt van Rhenen via Amersfoort naar Bunschoten. De Slaperdijk is er maar een klein stukje van. De Slaperdijk is een smal grind-fietspad die ik een paar kilometer volg.
De Slaperdijk is in de 17e eeuw aangelegd om overstroming van de Rijn tegen te gaan.ย Bij de doorbraak van de Grebbedijk in 1711 hield de Slaperdijk het water tegen. In 1855 brak de Slaperdijk echter wel door. Sinds het einde van de 16e eeuw waren er plannen om een linie in de Gelderse Vallei aan te leggen. Uiteindelijk werd de Grebbelinie tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748) aangelegd. Het was een waterlinie, die bestond uit een dijk die van zuid naar noord door de Vallei liep, met aan de oostzijde een serie inundatiegebieden. Om te voorkomen dat het water in een keer door zou lopen naar de Zuiderzee werd de Vallei door een aantal west-oost lopende dijken in segmenten (‘kommen’) verdeeld, elk met een eigen waterpeil. De Slaperdijk heeft als รฉรฉn van de dwarsdijken of โkomscheidingenโ gefunctioneerd. Tegelijk maakte de Slaperdijk het mogelijk om droog door de inundatiegebieden te komen. Het hoort nu bij de Grebbelinie. Nog voor de Tweede Wereldoorlog werd de een groot deel van de Grebbelinie opgeheven. In 1939 werd er door de dreiging gemobiliseerd. De oude vesting werd weer in staat van verdediging gebracht. De hoofdverdediging van Nederland was de Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie kreeg haar functie als vooruitgeschoven linie terug onder de naam Valleistelling.ย Na de Duitse inval in Polen, 1 september 1939, arriveerden 200.000 mannen in de Valleistelling. In februari 1940 werd de Grebbelinie de hoofdverdedigingslinie. Hier was betere camouflage mogelijk.ย
Het gaat wat op en af. Halverwege is er een onderbreking omdat de N234 de Slaperdijk doorkruist. Het tweede deel is veel drukker met fietsers. De fietsers komen vanaf het bezoekerscentrum.
Grebbelinie Bezoekerscentrum bij Fort aan de Buursteeg
De Slaperdijk eindigt bij de achteringang van Fort aan de Buursteeg.
Ik loop een rondje over het terrein. Ik had in mijn voorbereiding al gelezen over het kunstwerk ‘Eenheid van Alles’ van Ton Kroes. Het kunstwerk is bijna niet zichtbaar omdat hij in een bossage staat.
Het is een zogenaamde dodeceรคder, een kubusachtige vorm van metaal die als een soort uitkijkpost op de westelijke hoek van het fort staat. Binnenin, je kunt ze door de spleten in het kunstwerk zien, zijn de symbolen van godsdiensten geschilderd. Ton Kroes wil met deze kunstzinnige kazemat oproepen tot samenwerking. ‘Ongeacht welke godsdienst. We zijn samen verantwoordelijk voor elkaar en voor onze aarde.’ Een mooie gedachte.
Heel luguber, tijdens mijn rondje om het kunstwerk, ligt hier een dode haas, ik denk dat die er nog niet heel lang ligt, maar hij begint, mede door de warmte te stinken. Maar verder is hij nog niet in staat van ontbinding. Ik heb het later gemeld bij de balie van het bezoekerscentrum. De haas zou opgeruimd worden.
Ongeacht welke godsdienst. We zijn samen verantwoordelijk voor elkaar en voor onze aarde.
Fort aan de Buursteeg is een aarden vestingwerk van de Grebbelinie. Het fort werd in 1786 aangelegd op de plaats waar de Buursteeg en de Slaperdijk bij elkaar komen. Het fort is maximaal 500 meter lang en 300 meter diep, inclusief grachten. Het is het grootste bewaard gebleven fort van de Grebbelinie. Door de grootte van het fort konden hier een paar honderd militairen binnen de vestingwallen bivakkeren.
In mei 1940 bivakkeerden hier een paar honderd militairen binnen de vestingwallen. Hier werd een anti-tankgracht gegraven, een mijnenveld aangelegd, prikkeldraadversperringen opgeworpen en zeven kazematten gebouwd. Ook wam er een pantserafweergeschut in de vorm van een 6-veldkanon en een mortier. Verder werden hier door de soldaten loopgraven ter verdediging aangelegd. Het fort kwam bij de Duitse aanval onder vuur te liggen, maar er is geen soldaat gesneuveld.
Nu is het fort een bezoekerscentrum. Ik heb dit keer geen bezoek gebracht aan het bezoekerscentrum, dit omdat ik voor 16.00 uur wil inchecken voor de trein en ik nog een stukje moet lopen. Mijn bedoeling is om bij het begin van etappe 11 het bezoekerscentrum wel te bezoeken. Naast het bezoekerscentrum is Restaurant Grebbelounge gevestigd. Het is druk op het terras. Bij de ingang van het terrein van het fort staat het bord van het klompenpad Jufferpad. Het fort is het beginpunt van dit klompenpad.
Ik loop een rondje rond de acht houten soldaten. Zij, en een ijsvogel (die ik niet gezien heb), bewaken en verbeelden een bijzondere geschiedenis van oorlog en vrede. In het bezoekerscentrum wordt een korte film vertoond over de geschiedenis van de Grebbelinie en er is een interactieve landschapstafel. Ook zijn er voorwerpen, een tijdlijn, veldtelefoons en een loopgraafreconstructie met animaties die de geschiedenis van het gebied verlevendigen.
Openingstijden
Maandag: gesloten. Dinsdag t/m vrijdag van 10.00-17.00 uur en zaterdag en zondag van 12.30-16.00 uur (deze openingstijden gelden voor de maanden maart t/m oktober).
Entree
Volwassene โฌ 6,– per persoon, kinderen van 6 t/m 12 jaar: โฌ 3,50 per persoon en kinderen van 0 t/m 5 jaar: gratis. Museumkaart is NIET geldig.
Adres
Grebbelinie Bezoekerscentrum
Buursteeg 2
3927 EJ Renswoude
Website
De Klomp
Na een bezoek aan Fort aan de Buursteeg loop ik via een grindpad langs de Klompersteeg en een stukje door De Klomp naar Station Veenendaal De Klomp. Ik loop hier op de grens van de provincies Gelderland en Utrecht. De Klomp hoort bij de provincie Gelderland en Veenendaal ligt in de provincie Utrecht. Net voor het stoplicht voor het station staat het Bevrijdingsmonument van De Klomp.
Op het monument staat de tekst:
1945-1995
50 jaar bevrijding
De Klomp 9 mei 1945
bevrijd door eenheden van
49 British Infantry Division
Polar Bear Division
Op het bord naast de steen staat van ‘Het verhaal van Ede’, met in het kort hoe De Klomp als een van de laatste plaatsen in Nederland werd bevrijd.
Vanaf Station Veenendaal De Klomp neem ik de trein naar Utrecht Centraal Station waar ik overstap op de trein naar Amsterdam Zuid en daar weer overstap op een trein naar mijn woonplaats. De treinen rijden vanwege SAIL Amsterdam allemaal anders dan normaal.ย
Conclusie over etappe 10 van het Pad van de Vrijheid van Lunteren naar Veenendaal De Klomp
Dit was een van de mindere etappes met veel asfalt en drukke wegen. Hoogtepunt was de Grebbedijk en het terrein van het fort en het Grebbelinie Bezoekerscentrum bij Fort aan de Buursteeg. Ik heb het Bezoekerscentrum niet bezocht. Dit staat voor de volgende etappe in de planning.ย
Mijn route
Wandelgids
In de wandelgids over het Pad van de Vrijheid staat de route beschreven. Daarnaast bevat de wandelgids heel veel achtergrondinformatie over de Tweede Wereldoorlog en de bijna honderd markante punten langs de route. Het zijn angstige, heldhaftige en soms bizarre verhalen die de periode 1940-1945 tastbaar maken. Om de route te kunnen volgen heb je de routebeschrijving uit de wandelgids nodig. De wandelingen zijn niet gemarkeerd maar met behulp van de routebeschrijving in deze wandelgids en eventueel het GPX-bestand van je gekozen wandeling die je kunt vinden op de website van het Pad van de Vrijheid kun je niet verdwalen.
Praktische informatie
Afstand van etappe 10 van het Pad van de Vrijheid
Etappe 10 van het Pad van de Vrijheid is een route van Lunteren naar Veenendaal De Klomp. De afstand van deze tiende etappe is 13 kilometer.ย
Bereikbaarheid van etappe 10 van het Pad van de Vrijheid
Station Lunteren is per trein bereikbaar vanaf Amersfoort Centraal Station of via Station Ede-Wageningen.ย
Station Veenendaal De Klomp ligt aan de spoorlijn Arnhem – Utrecht Centraal Station.
Horeca onderweg
In het centrum van Lunteren zijn genoeg horecagelegenheden.
In het Grebbelinie Bezoekerscentrum bij Fort aan de Buursteeg bevindt zich Restaurant Grebbelounge, Buursteeg 2, 3927 EJ Renswoude.
grebbelounge.nl
Overnachten onderweg
Pad van de Vrijheid : overzicht etappes
Het Pad van de Vrijheid is een mooie wandelroute van ongeveer 150 kilometer rondom Wageningen. Het Pad van de Vrijheid telt 13 etappes. Je loopt over de beboste hellingen van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, en door de afwisselende landschappen van de Betuwe en de Gelderse Vallei.
Deze indrukwekkende wandelroute biedt jou de mogelijkheid om al wandelend, vrijheid te herdenken, te beseffen en te beleven. In 2025 vieren we 80 jaar bevrijding, iets wat niet vanzelfsprekend is.
In de wandelgids staat heel veel aan achtergrondinformatie over de Tweede Wereldoorlog en bijna honderd markante punten langs de route die de angstige, heldhaftige en soms bizarre verhalen die de periode 1940-1945 tastbaar maken.
De volledige route van het Pad van de Vrijheid staat op de website van Pad van de Vrijheid. Ik volg het Pad van de Vrijheid vanย deย wandelgidsย en vooral ook via deย GPS op mijn telefoon. Er zijn GEEN markeringen onderweg. Er is per etappe een podcast gemaakt. Deze kun je vinden op de website vanย Pad van de Vrijheid.
Heb jij wel eens een etappe van het Pad van de Vrijheid gelopen? Wat vond je er van? Heb je een andere aanbeveling voor een lange-afstandswandeling?
Meer lezen
- Pad van de Vrijheid etappe 1 : Wageningen โ Rhenen
- Pad van de Vrijheid etappe 2 : Rhenen โ Opheusden
- Pad van de Vrijheid etappe 3 : Opheusden โ Herveld
- Pad van de Vrijheid etappe 4 : Herveld โ Valburg
- Pad van de Vrijheid etappe 5 : Valburg โ Driel
- Pad van de Vrijheid etappe 6 : Driel โ Oosterbeek
- Pad van de Vrijheid etappe 7 : Oosterbeek
- Pad van de Vrijheid etappe 8 : Oosterbeek โ Ede
- Pad van de Vrijheid etappe 9 : Ede โ Lunteren
- Wandelgids โPad van de Vrijheidโ
- Pad van de Vrijheid
- Pad van de Vrijheid
