Dit is mijn verslag van de twaalfde etappe van het Pad van de Vrijheid van Veenendaal Prattenburg naar Rhenen over een afstand van 12 kilometer. Het Pad van de Vrijheid heeft een lengte van 150 kilometer rond Wageningen. Ik loop het Pad van de Vrijheid om 80 jaar bevrijding te vieren. Het Pad van de Vrijheid wil de gewonnen vrijheid herdenken en vieren. Ik wandel etappe voor etappe. Veel plezier bij het lezen van en het bekijken van de foto’s in deze blog over de elfde etappe van het Pad van de Vrijheid. Wandel je mee?
Pad van de Vrijheid etappe 12 : Veenendaal Prattenburg – Rhenen
Ik reis met de bus vanaf mijn woonplaats naar Schiphol Airport. Vanaf Schiphol Airport neem ik de trein naar Station Veenendaal Centrum. Vanaf Station Veenendaal Centrum neem ik buslijn 50 van Syntus naar bushalte Rhenen, Rhenendael-West.
De bushalte in Veenendaal staat voor het oorlogsmonument ‘Monument voor de Gevallenen’. Het is een bronzen beeldengroep van een staande mannenfiguur met toorts en gebalde vuist en een liggende mannenfiguur. Achter het beeld staat in een halve cirkel een zwart marmeren gedenksteen. Dit monument herdenkt 79 inwoners van Veenendaal die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog en 9 die zijn omgekomen in de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog.
Naast dit monument staat het vrijheidsmonument met 3 gedichten over vrijheid en herdenking: ‘Vrijheid’ van Anne Jacobs, ‘De vrijheid omarmd’ van Jan van Zwam en ‘Herinner’ van Thom Hiensch.
Oorlogsmonument: Het Kruis op de berg
Vlakbij de bushalte Rhenen, Rhenendael-West aan de overkant richting Veenendaal staat oorlogsmonument: Het Kruis op de berg, dat is opgericht ter nagedachtenis aan zes Nederlanders die hier op 20 november 1944 door de bezetter zijn gefusilleerd. De dood van deze zes Nederlanders was een represaillemaatregel na een vuurgevecht tussen verzetsmensen uit Rhenen en een Duitse onderofficier uit Veenendaal. Zes ‘Todeskandidaten’ moesten boeten als afschrikwekkend voorbeeld. Drie van hen kwamen uit de gevangenis aan de Weteringsschans in Amsterdam en drie uit de gevangenis aan het Wolvenplein in Utrecht. Een naam die mij direct opvalt is die van Ds. Ader. Hij was predikant in het Oost-Groningse Nieuw-Beerta. In 1942 vroeg een bevriende Joodse fotografe hem om een onderduikplek. Enkele tientallen mensen zaten ondergedoken bij het echtpaar en overleefden zo de oorlog. Ook in Amsterdam hielp Bas Ader honderden Joden aan een onderduikadres. Door verraad werd hij in juli 1944 opgepakt en gevangengezet. Ik heb thuis twee boeken liggen die het verhaal van Ds. Ader en zijn vrouw vertellen: Een Groninger pastorie in de storm en Te mogen léven! Boeken die ik jaren geleden via mijn moeder gekregen heb.
Landgoed Prattenburg
Vanaf de bushalte loop ik landgoed Prattenburg op. Het eerste deel is een mooi pad waar ik ook tijdens de 11e etappe al wandelde. Ik ga nu op zoek naar het bospad waar ik mijn wandelroute over Landgoed Prattenburg vandaag vervolg.
Landgoed Prattenburg ligt op de Utrechtse Heuvelrug. Landgoed Prattenburg is een van de vele buitenplaatsen op de Utrechtse Heuvelrug. Het landgoed meet ruim 430 hectare en bestaat grotendeels uit bos. Het landgoed is sinds 1694 in het bezit van de familie Van Asch van Wijck. Deze etappe kom ik niet langs het huis.
Ik loop in een redelijk rechte lijn dwars door het bos van het landgoed. Het is hier ontzettend rustig. Het wordt vandaag van vooral heel veel hoogteverschillen en dat begint al op Landgoed Prattenburg.
Ik kom uit bij de uitgang tegenover Residence Rhenen. Hier kwam ik tijdens etappe 9 en etappe 10 van de Oudste wandelroute van Nederland ook langs.
Ik steek de drukke doorgaande Veenendaalsestraatweg over. Ik neem het bospad dat langs Residence Rhenen gaat. Onderweg is er een zijpad om naar deze horecegelegenheid te gaan, mocht je hier een kop koffie of iets anders willen nuttigen. Hotel Berg en Bosch dat hier tot in de oorlog stond werd in brand gestoken door de Duitsers omdat ze vermoedden dat hier verzetsactiviteiten plaatsvonden. Na de oorlog werd het koetshuis een restaurant met Michelin-sterren. In 1971 werd het restaurant verkocht. Om in de jaren negentig weer open te gaan onder de naam Residence Rhenen met een koetshuis en een restaurant in de oranjerie.
Ik loop rechtdoor via het bospad. Het pad zou hier op een gegeven moment een u-bocht maken. Die u-bocht heb ik niet gezien omdat er een olifantenpaadje is ontstaan en je daar tussendoor kunt en op hetzelfde pad uitkomt. Scheelt weer een stukje.
Landgoed Kwintelooyen
Ik kom na een mooie wandeling door het bos uit bij uitzichtpunt Kwintelooyen. Ik kom via een zijpad uit bij het uitzichtpunt. Bij het uitzichtpunt staan een paar bankjes. Het uitzicht op Landgoed Kwintelooyen met op de verre achtergrond de Gelderse Vallei is geweldig. Je kunt hier via een aangelegd pad de heuvel aflopen. Ik geniet vanaf een van de bankjes van het uitzicht. Tijdens de 10e etappe van de Oudste wandelroute van Nederland zat ik hier ook. Elke vergelijking met die etappe loopt spaak want nu loop ik wel naar beneden.
Met de lange trap loop ik naar beneden. De treden zijn ongelijk, uitkijken dus. Veel wandelaars nemen de omgekeerde weg en gaan met de trap naar boven. Ik ben blij dat ik naar beneden mag. Onderweg genietend van het uitzicht vanaf de trap. De trap telt 169 treden en als je bovenaan de trap staat, sta je ongeveer 50 meter hoger dan onderaan de trap.
Eenmaal beneden sla ik rechtsaf en volg het pad met aan mijn linkerhand het bos.
Ik volg het pad tot aan een paar picknickbanken. Een eindje verderop ligt horecagelegenheid House of Bird Kwintelooijen. Bij de picknickbanken loop ik een steil bospad op. Ik kom weer in een geweldig bosgebied uit. Aan mijn rechterkant ligt in de diepte een mountainbiketrail. Ik kom geen mountainbiker tegen.
Landgoed Dikkenberg
Ik kom uit bij de Paasheuvel. De Paasheuvel is 52,9 meter hoog. Het hoogste punt van de berg is een kunstmatig opgeworpen heuvel waar met Pasen het paasvuur werd gebrand. De eigenlijke top lag ongeveer 200 meter westelijker. De Paasheuvel is het middelpunt en tevens hoogste punt is van het Sterrenbos. dat was in de 18e eeuw een vorm van barokke tuinarchitectuur met zichtlijnen en lanen op een bepaalde manier (stervorm) gegroepeerd. Via een trap loop ik naar boven. Boven is niet veel te zien, met uitzondering van een paar mooie zichtlijnen naar rechts en links en recht voor me. Op de heuvel ligt een steen met richtingaanwijzers. Ik loop de trap weer af.
Huis Remmerstein
Via een paar mooie bospaden kom ik uit bij Huis Remmerstein. Het huis is in 1912 gebouwd. Het huis is ontworpen door Samuel de Clerck in de stijl van Berlage. Hier werden in de Tweede Wereldoorlog Nederlandse officieren ingekwartierd. De tuinman van het huis stelde zijn tuinmanshuis beschikbaar voor Joodse vluchtelingen. Ook het landhuis zelf diende als opvangplek voor Joodse- en andere onderduikers. Ook vonden geestelijk gehandicapte kinderen uit een nabijgelegen internaat hier onderdak tijdens de oorlog.
Onder de rieten kap van Huis Remmerstein is een brief gevonden van een Britse parachutist die in de Tweede Wereldoorlog een crash overleefde en vervolgens ontsnapte aan de Duitsers. Op 18 september vertrok Frank McNaught, Brits parachutist van het 11e bataljon van het Parachute Regiment, naar Nederland. Hij zou gedropt worden tijdens operatie Market Garden. Zijn vrouw bleef in Groot-Brittannië achter. McNaught’s vliegtuig werd onderweg beschoten en stortte in de buurt van Achterberg neer. McNaught overleefde de crash en wist onder te duiken op de Buitenplaats Remmerstein. Hier verbleef hij, samen met Amerikaanse piloten, op zolder en schreef hij een brief aan zijn vrouw over zijn ervaringen van de laatste dagen. De brief eindigde abrupt en werd op de zolder verstopt achter het dakbeschot in een Amerikaans holster. In de brief schrijft hij: ‘I have missed you a lot my darling. I love you more than anyone else in this world, all this time here I have been tortured.’
In het bos is te merken dat het herfst is. Ik kom hier en der paddenstoelen tegen.
Rhenen
Ik loop verder door het bos, steek een doorgaande weg over en loop via een fietspad richting Rhenen. Ik verlaat op een gegeven moment het fietspad en loop langs een open vlakte rechts en bos links verder via een smal pad.
Dan denk je dat je al het klimwerk voor vandaag wel gehad hebt, volgt er nog een stijgend bospad. Ook hier volg ik nog altijd de rood-witte markering. Ik blijf het pad volgen tot aan Rhenen.
Gelukkig gaat mijn wandeling niet dwars door het dorp. Het eerste deel door Rhenen gaat via een dalend tegelpad achter de huizen langs.
Uiteindelijk kom ik uit bij de doorgaande weg door Rhenen. Deze steek ik over en sla linksaf Buitenomme in. Recht voor me is horecagelegenheid Moeke gevestigd. Dit stukje van Rhenen ken ik, want tijdens de Oudste wandelroute van Nederland heb ik hier ook gelopen. Ik loop de Buitenomme af. Ik heb een mooi zicht op de Cunerakerk.
Bij Schoutenboogaardweg 2 sla ik rechtsaf en loop ik via een pad tussen de weilanden door naar de Nederrijn. Ik zie door de begroeiing niet veel van de rivier. Aan het eind van pad sla ik rechtsaf en loop parallel aan de rivier richting de brug. Ook vanaf dit pad heb ik een mooi zicht op de Cuneratoren.
Ik loop onder de brug door en sla direct linksaf de Zwarteweg in. Mocht je water nodig hebben, hier is een watertappunt. Ook op het station van Rhenen kun je je waterfles bijvullen.
Voor me ligt Station Rhenen. Nog een drukke kruising oversteken en via de parkeerplaats van het station loop ik het station in.
Conclusie over etappe 12 van het Pad van de Vrijheid van Veenendaal Prattenburg naar Rhenen
Dit was een mooie wandeling door heel veel bosgebieden.
Hoogtepunten:
- Landgoed Prattenburg
- Landgoed Kwintelooyen
Aandachtspunten in verband met de Tweede Wereldoorlog zijn:
- Oorlogsmonument Het Kruis op de berg
- Residence Rhenen
- Remmerstein
In de wandelgids wordt de gedenksteen Lancaster en Luchtwachtdienst genoemd. Voor gedenksteen Lancaster moet je van de route afwijken. Luchtwachtdienst op de Koerheuvel is nu een appartementencomplex. Ik ben hier zo voorbij gelopen.
Mijn route
Wandelgids
In de wandelgids over het Pad van de Vrijheid staat de route beschreven. Daarnaast bevat de wandelgids heel veel achtergrondinformatie over de Tweede Wereldoorlog en de bijna honderd markante punten langs de route. Het zijn angstige, heldhaftige en soms bizarre verhalen die de periode 1940-1945 tastbaar maken. Om de route te kunnen volgen heb je de routebeschrijving uit de wandelgids nodig. De wandelingen zijn niet gemarkeerd maar met behulp van de routebeschrijving in deze wandelgids en eventueel het GPX-bestand van je gekozen wandeling die je kunt vinden op de website van het Pad van de Vrijheid kun je niet verdwalen.
Praktische informatie
Afstand van etappe 12 van het Pad van de Vrijheid
Etappe 12 van het Pad van de Vrijheid is een route van Veenendaal Prattenburg naar Rhenen. De afstand van deze twaalfde etappe is 12 kilometer.
Bereikbaarheid van etappe 12 van het Pad van de Vrijheid
Het beginpunt van deze etappe, bushalte Rhenen, Rhenendael-West, kun je met buslijn 50 van Syntus naar Station Veenenendaal De Klomp of Veenendaal Centrum reizen of je reist met buslijn 50 van Syntus vanaf Utrecht Centraal Station naar bushalte Rhenen, Rhenendael-West.
Vanaf Station Rhenen rijdt een sprintertrein naar Utrecht Centraal Station.
Horeca onderweg
In de bossen liggen geen horecagelegenheden. Aan de rand van Landgoed Prattenburg ligt Residence Rhenen en op Landgoed Kwintelooijen House of Bird Kwintelooijen. In Rhenen zijn meerdere horecagelegenheden, waaronder Moeke Rhenen.
Overnachten onderweg
In Veenendaal en Rhenen en omgeving zijn verschillende accommodaties waar je kunt overnachten.
Onderweg zijn er ook genoeg natuurhuisjes in Veenendaal en Rhenen en omgeving te boeken waar je in de natuur kunt uitrusten van je wandeling. De natuurhuisjes liggen vaak diep verscholen in de bossen.
Pad van de Vrijheid : overzicht etappes
Het Pad van de Vrijheid is een mooie wandelroute van ongeveer 155 kilometer rondom Wageningen. Het Pad van de Vrijheid telt 13 etappes. Je loopt over de beboste hellingen van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, en door de afwisselende landschappen van de Betuwe en de Gelderse Vallei.
Deze indrukwekkende wandelroute biedt jou de mogelijkheid om al wandelend, vrijheid te herdenken, te beseffen en te beleven. In 2025 vieren we 80 jaar bevrijding, iets wat niet vanzelfsprekend is.
In de wandelgids staat heel veel aan achtergrondinformatie over de Tweede Wereldoorlog en bijna honderd markante punten langs de route die de angstige, heldhaftige en soms bizarre verhalen die de periode 1940-1945 tastbaar maken.
De volledige route van het Pad van de Vrijheid staat op de website van Pad van de Vrijheid. Ik volg het Pad van de Vrijheid van de wandelgids en vooral ook via de GPS op mijn telefoon. Er zijn GEEN markeringen onderweg. Er is per etappe een podcast gemaakt. Deze kun je vinden op de website van Pad van de Vrijheid.
Heb jij wel eens een etappe van het Pad van de Vrijheid gelopen? Wat vond je er van? Heb je een andere aanbeveling voor een lange-afstandswandeling?
Meer lezen
- Pad van de Vrijheid etappe 1 : Wageningen – Rhenen
- Pad van de Vrijheid etappe 2 : Rhenen – Opheusden
- Pad van de Vrijheid etappe 3 : Opheusden – Herveld
- Pad van de Vrijheid etappe 4 : Herveld – Valburg
- Pad van de Vrijheid etappe 5 : Valburg – Driel
- Pad van de Vrijheid etappe 6 : Driel – Oosterbeek
- Pad van de Vrijheid etappe 7 : Oosterbeek
- Pad van de Vrijheid etappe 8 : Oosterbeek – Ede
- Pad van de Vrijheid etappe 9 : Ede – Lunteren
- Pad van de Vrijheid etappe 10 : Lunteren – Veenendaal De Klomp
- Pad van de Vrijheid etappe 11 : Veenendaal De Klomp – Veenendaal Prattenburg
- Wandelgids ‘Pad van de Vrijheid’
- Pad van de Vrijheid
- Pad van de Vrijheid
