Ik laat je kennismaken met de 25 verhalenpalen in de gemeente Haarlemmermeer staan. Ik neem je in 20 blogs mee langs 20 van de 25 verhalenpalen in de gemeente Haarlemmermeer. De blogs over de nieuwe verhalenpalen volgen zo spoedig mogelijk. Fiets je mee?
Wat is een verhalenpaal
Sinds 2018 zijn door de hele gemeente Haarlemmermeer 25 verhalenpalen geplaatst. Deze verhalenpalen vormen een ‘buitenmuseum’ in de polder. Deze verhalenpalen beschrijven het erfgoed van de polder. De verhalenpalen en de bijbehorende fietsroutes zijn een project van het Haarlemmermeermuseum De Cruquius. Een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds en het BNG Cultuurfonds maken dit project mogelijk.
Het begon met het langlopende erfgoedproject ‘Schakels aan de Ketting’ van het Haarlemmermeermuseum De Cruquius. Deze tentoonstelling was t/m januari 2019 te bezoeken. Ik bezocht deze tentoonstelling in het Historisch Museum Haarlemmermeer in Hoofddorp al in 2017. Deze tentoonstelling fungeerde als reisbureau voor het ‘buitenmuseum’.
Al in 2015 ontstond het initiatief van de verhalenpalen Haarlemmermeer. Bewoners van de gemeente Haarlemmermeer konden in 2016 en 2017 erfgoedlocaties insturen en na een selectie zijn er 15 locaties uitgekozen die elk een verhalenpaal hebben gekregen. In 2018 zijn deze verhalenpaal daadwerkelijk geplaatst. In juni 2018 werd de paal GEZAG (nr. 4) door de toenmalige burgemeester, Onno Hoes, geopend. In het najaar van 2019 zijn er 5 nieuwe verhalenpalen geplaatst. Dit keer bij het Cruquius Museum en in de twee nieuwe kernen van de gemeente Haarlemmermeer, Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Vanaf 1 januari 2019 maken deze 2 plaatsen deel uit van de gemeente Haarlemmermeer. In totaal staan er nu dus 20 verhalenpalen in de Haarlemmermeer. In 2024 zijn er opnieuw 5 verhalenpalen in de gemeente geplaatst.
De plaatsing van deze 5 nieuwe verhalenpalen is onderdeel van (het uitvoeringsprogramma van) de visie Ringdijk en Ringvaart. Eén van de doelen van het programma is om de Ringdijk en Ringvaart aantrekkelijker te maken voor recreatie en de identiteit van de dijk te versterken. Daarom zijn vier van de vijf verhalenpalen langs de Ringvaart geplaatst.
In totaal staan er nu 25 verhalenpalen in de Haarlemmermeer.
De verhalenpalen zijn meerpalen met lettersculpturen. Op de meerpalen zijn een plattegrond, het nummer van de verhalenpaal, de hoogte boven of beneden NAP en een informatieve tekst over de betreffende verhalenpaal bevestigd. Sommige NAP borden schijnen niet te kloppen en moeten (nog) vervangen worden. De borden zijn van gebolleerd emaille, de letters van mat zwart staal en de palen van geteerd hardhout gemaakt. De informatieve tekst bestaat uit maximaal 100 woorden met een beschrijving waarom deze plek voor de geschiedenis belangrijk is geweest.
Elke paal heeft een korte eigen naam, die op dat stuk geschiedenis slaat. Bovenop staat de naam in lettervormen. De palen worden ook wel schakelpalen genoemd en de ring van palen ‘Schakels aan de ketting’.
Aan de hand van QR codes kun je meer lezen over de geschiedenis van de Haarlemmermeer. Onderwerpen als de drooglegging van de Haarlemmermeer, het verzet in de Tweede Wereldoorlog, de spoorlijn door de gemeente, komen aan bod.
Het beeldalfabet voor de verhalenpalen zijn ontworpen door atelier René Knip. De firma Griekspoor heeft de palen door de hele gemeente Haarlemmermeer geplaatst.
De sculpturen zijn goed zichtbaar en vormen een herkenningspunt in het polderlandschap. Ik heb ze alle 20 opgezocht en gefotografeerd.
Selectiecriteria voor het plaatsen van de verhalenpalen
- Geografische spreiding waarbij de er verhalenpalen in verschillende plaatsen in de Haarlemmermeer staan.
- Spreiding van vier thema’s: land, water, lucht en mens. Dit varieert van verzet, naar boerderij, naar fort.
- Chronologische spreiding: de omgeving van de gemeente Haarlemmermeer kent een geschiedenis van meer dan 2000 jaar.
- Verdwenen, onzichtbare en zichtbare punten.
- Persoonlijke verhalen en algemene verhalen.
- De verhalenpalen langs de fietsroutes moeten goed zichtbaar en bereikbaar zijn.
Het is een wens om het aantal verhalenpalen uit te breiden naar meer punten in de polder.
Overige informatie over de verhalenpalen
- Er zijn vier verschillende thematische fietsroutes tussen de verschillende verhalenpalen uitgezet: Water route van ongeveer 30 kilometer, Land route van ongeveer 35 kilometer, Mens route van ongeveer 20 kilometer en de Lucht route van ongeveer 40 kilometer. Dit is nog een oude kaart van de verhalenpalen 16-20 zijn nog niet opgenomen in een fietsroute. Ga je op deze palen opzoeken in het nieuwe deel van de gemeente, houd er rekening mee dat er weinig bruggen en doorgangen zijn om per fiets aan de andere kant van de Ringvaart bij Ruigoord, de Spaardammerdijk, Stompe Toren en Vinkebrug te komen. Deze 4 nieuwe verhalenpalen zijn nog niet opgenomen in een fietsroute. Nr. 20 (VUUR – Gemaal de Cruquius is ook (nog) niet opgenomen in de fietsroutes. Deze verhalenpaal staat aan het begin van de waterroute, tegenover Gemaal de Cruquius.
- Over de verhalenpalen SPADE (nr. 7) en VERZET (nr. 5) zijn door de Polderdichter van Haarlemmermeer Mirjam Noach gedichten geschreven. Deze zijn ook terug te vinden in de betreffende blogs.
- Elke verhalenpaal heeft een QR code. Bij het scannen van deze code met je telefoon of tablet, lees je meer informatie en andere wetenswaardigheden over dit specifieke erfgoed in de Haarlemmermeer.
Waar vind je de 25 verhalenpalen
1 – LIJN / Spoor en dijk : op de hoek van de Kruisweg en de Paxlaan in Hoofddorp.
2 – DUIK / Dr. Nanningabad : in de bocht van de Ramaerstraat en het Wilsonpad, vlak voor de brug over het water bij de Geniedijk in Hoofddorp.
3 – BOER / Graan voor Visch : langs het fietspad langs de Hoofdweg tussen de molen en het politiebureau in Hoofddorp.
4 – GEZAG / Oude Secretarie : op de kruising Bennebroekerweg / Hoofdweg oostzijde, tegenover Hoofdweg 901A in Hoofddorp.
5 – VERZET / Onderduikadres : naast het huis op de Rijnlanderweg 1253 tussen de Venneperweg in Nieuw-Vennep en de Bennebroekerweg in Hoofddorp.
6 – LIED / J.P. Heije : aan het Dr. Heijepad, bij de ingang van de begraafplaats bij hek in Abbenes.
7 – SPADE / Begin Ringvaart : aan de Hillegommerdijk aan de Ringvaart bij Beinsdorp tegenover palingrokerij Gebroeders Been.
8 – EEND / Eendenkooi Stokman : aan de Kromme Spieringweg 355-357 in Vijfhuizen bij de ingang naast het pad richting de eendenkooi. (Deze verhalenpaal is als je vanuit de richting van Vijfhuizen komt, bijna niet te zien).
9 – DORP / Verdwenen dorp Nieuwerkerk : langs het fietspad aan de Schipholweg naast de doodlopende weg bij Schipholweg 695 bij Schiphol.
10 – HOEVE / Badhoeve : langs het fietspad van de Nieuwemeerdijk tegenover de brug over de Ringvaart naar Langsom aan de overkant van het water in Badhoevedorp.
11 – FORT / Fort aan het Schiphol : langs het fietspad langs de Ringvaart tegenover het tunneltje onder de N231-Nieuwemeerdijk in Badhoevedorp, vlakbij het viaduct van de A9.
12 – SLAG / Zeeslag 1573 : naast het fietspad nabij de rotonde Schipholweg-Spaarnwoudeweg in Vijfhuizen.
13 – MUNT / Romeinse vondst : op de hoek van de Kaagweg en de Huigsloterdijk in Abbenes.
14 – DIEP / Diepe kavel : langs het fietspad bij het crematorium aan de Hoofdweg 1100 oostzijde tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep.
15 – FRUIT / Olmenhorst : bij de ingang van Landgoed de Olmenhorst aan de Lisserweg 481 in Lisserbroek.
16 – STOMP / Stompe Toren : aan de Kerkweg 26 in Spaarnwoude, vlakbij de Stompe Toren, tussen de inrit naar de boerderij en het fietspad naar Spaarndam.
17 – RUIG / Ruigoord : in het kunstenaarsdorp Ruigoord op de kruising van Ruigoord en de Bauduinlaan.
18 – GEUS / Spaarndammerdijk : aan de Spaarndammerdijk in Halfweg in de bocht van de Spaarndammerdijk in de Verenigde Binnenpolder.
19 – VINK / Vinkebrug : op de hoek van de Groeneweg, Vinkebrug en de Batterijweg in de Verenigde Binnenpolder op de plek waar tot 2015 het buurtschap Vinkebrug lag.
20 – VUUR / Gemaal de Cruquius : tegenover Theehuis Cruquius en het Cruquius Gemaal aan de Cruquiusdijk aan de Ringvaart in Cruquius.
21 – VAART / Halfweg : nabij de sluizen en de trekvaart aan de Burgemeester van Hoevell tot Westerflierpad 2 in Halfweg.
22 – BOM / Schiphol : langs de Ringvaart bij Schiphol-Oost aan de Bataviaweg 420 in Oude Meer, tegenover de E.L.T.A. Straat. Deze verhalenpaal vertelt het verhaal over een bomaanslag op Schiphol in 1940.
23 – PAAL / Aalsmeer : deze is geplaatst aan de Leimuiderdijk 187 / to Grote Poellaan langs de Ringvaart bij Rijsenhout, over één van de eerste stukken ‘nieuw land’ in de polder.
24 – PLEMP / Gemaal Leeghwater : deze verhalenpaal staat aan de Lisserdijk op de hoek hoofdweg Oostzijde. Deze verhalenpaal vertelt het verhaal van Gemaal De Leeghwater in Buitenkaag.
25 – JJ17 / Hoofddorp : deze verhalenpaal staat in de tuin van restaurant Kastan aan de Van Heuven Goedhardlaan op de hoek met de Planetenweg 2 in Hoofddorp vlakbij het station. De verhalenpaal verwijst naar de verkavelingsstructuur van de Haarlemmermeerpolder.
Blogs over de verhalenpalen
Kaart
Heb jij de verhalenpalen met de lettersculpturen in de Haarlemmermeer al gezien?
Meer lezen
Tips voor je reis naar de Haarlemmermeer
