Nederland | 10 mei 2020 | Geen reacties
Deze NS-wandeling in Amsterdam: het Westerborkpad begint officieel bij het Centraal Station van Amsterdam en gaat via de Amsterdamse grachten en de 9 straatjes naar het Rembrandtplein en verder. Ik begin deze wandeling vanaf het Rembrandtplein. De reden: het begin heb ik al zo vaak gezien en daar is in mijn ogen niet veel bijzonders te bewonderen, maar als je nog niet zo vaak de grachten van Amsterdam hebt gezien, zou ik de route bij het Centraal Station beginnen. Onderaan dit artikel geef ik je de link van de NS waar je de volledige wandeling kunt vinden. ⬇️
Deze wandeling gaat niet alleen langs de Amsterdamse grachten, maar ook langs vele Amsterdamse musea. Ik heb tijdens deze wandeling twee musea, het Verzetsmuseum en de Hollandsche Schouwburg, bezocht. Maar ik had er in totaal 9 (Anne Frank Huis, Hermitage, Joods Historisch Museum, Portugese Synagoge, Hortus Botanicus, Verzetsmuseum, Hollandsche Schouwburg, Tropenmuseum en Artis) kunnen bezoeken. Een paar musea op deze route heb ik in het verleden al bezocht: Hermitage, Joods Historisch Museum en de Portugese Synagoge. De overige musea staan op mijn wensenlijstje. Ik kan niet alles op één dag bezoeken.
Inhoudsopgave
Een deel van deze wandelroute is het begin van het Westerborkpad. Dit is een wandelroute die door het centrum van Amsterdam en langs enkele bijzondere stukjes Joodse historie in onze hoofdstad voert.
Jan Dokter volgde in 2008 het spoor van zijn familieleden en vele anderen die via Kamp Westerbork naar Oost-Europa en Duitsland werden afgevoerd. De familieleden van Jan Dokter werden in 1943 per trein van Amsterdam naar Kamp Westerbork vervoerd. Ze keerden niet meer terug. Jan Dokter liep de route, van de Hollandsche Schouwburg naar voormalig Kamp Westerbork, die zijn familieleden per trein aflegden.
Deze wandeling was de basis voor het ontstaan van het Westerborkpad. Het Westerborkpad is een lange afstandswandeling van 342 kilometer van Amsterdam naar Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Ik liep slechts een heel klein deeltje van deze indrukwekkende route in Amsterdam. De volledige route van de wandel- en bezinningsroute Westerborkpad staat op de website van Wandelnet. Wandelnet heeft in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen een serie wandelingen van station naar station samengesteld. De NS-wandelingen volgen een deel van het Lange-Afstand-Wandelpad (LAW).
Deze NS-wandeling volgt het eerste deel van het Westerborkpad, van het Centraal Station van Amsterdam via de Hollandsche Schouwburg tot aan NS-station Muiderpoort en loopt samen met een deel van het Westerborkpad.
De route is gemarkeerd met wit-rode stickers van het Westerborkpad, met daarin het logo van Kamp Westerbork. Ik heb ze niet gezien, en ook niet echt opgelet, moet ik eerlijk zijn. De route was voor mij duidelijk. De markeringen moeten te zien zijn op verkeersborden, -palen, op brugleuningen of op een bankje. Er is vooral gemarkeerd als er twijfel over de juiste route kan ontstaan.
Het Westerborkpad is één van de ongeveer 40 Lange-Afstand-Wandelpaden (LAW’s) in Nederland. Deze LAW’s variëren van 80 tot 725 kilometer. Aan de hand van de markeringen onderweg en de routes op de website van Wandelnet is het mogelijk om ook een LAW te lopen. Deze wandeling is maar een klein deeltje van de de vele mogelijkheden.
Huizen aan de Nieuwe Keizersgracht in Amsterdam
Ik begin mijn wandeling op het voor mij bekende Rembrandtplein. Ik heb hier heel veel voetstappen liggen, omdat ik hier vlakbij gewerkt heb. Vanaf het Rembrandtplein loop ik via de Halve Maansteeg naar de Amstel en loop rechtdoor over de Halvemaansbrug.
Ik loop via de Kloveniersburgwal en over de brug en door de poort de Vendelstraat in. Hier staan een paar oude gebouwen van de Universiteit van Amsterdam. Via de Oudezijds Achterburgwal en door de Oudemanhuispoort kom ik uit op een overdekte boekenmarkt. Toen ik hier was, was hier nog niet veel te doen. Er waren enkele boekverkopers bezig hun waar uit te stallen, maar bezoekers waren er niet. Ik kom weer uit op de Kloveniersburgwal en sla rechtsaf, steek de brug over en loop via de Raamgracht, de Dwarsgracht, Groenburgwal, Staalmeestersbrug, Staalstraat naar de Stopera, het stadhuis en de Opera van Amsterdam.
Een doorkijkje vanaf een brug in Amsterdam
Via de Walter Süskindbrug kom ik uit bij het voor mij bekende museum, de Hermitage. Helaas is op het moment van publiceren van deze blog het museum vanwege de coronacrisis gesloten. Ik weet op dit moment ook niet tot wanneer de huidige tentoonstelling Juwelen! Schitteren aan het Russische hof nog te zien is. In deze schitterende tentoonstelling zijn honderden persoonlijke sieraden, portretten en kostuums van de Romanovs en andere St. Petersburgse adellijke families te zien. Ik heb deze tentoonstelling al bekeken.
De Hermitage bevindt zich in een oud gebouw dat in 1680 door de toen overleden rijke koopman Barent Helleman geschonken is aan de diaconie. De Diaconie was tot zijn enige erfgenaam benoemd. Hij liet 90.000 gulden na. Met dat geld besloot de Diaconie om een huis voor ‘oude besjes’ op te richten. De stad Amsterdam schonk een stuk grond en de bouw kon beginnen. Zestien maanden later was de Amstelhof klaar. Het tehuis bood onderdak aan 400 vrouwen. De officiële naam ‘Diaconie Oude Vrouwen Huys anno 1681’ lees je nog boven één van de deuren. In 1953 kreeg het gebouw de naam Amstelhof. Sinds 2009 is hier Museum de Hermitage Amsterdam gevestigd. De ingang van het museum is aan Amstelzijde 51.
Entree: Volwassenen: € 18,– per persoon, kinderen t/m 11 jaar gratis. Museumkaarthouders betalen voor deze tentoonstelling een toeslag van € 2,50 per persoon. (Prijzen zijn van 2020).
Openingstijden: dagelijks van 10.00–17.00 uur. De kassa sluit om 16.30 uur.
Adres: Amstel 51, 1018 EJ Amsterdam.
Website: Hermitage
De Hermitage in Amsterdam
De wandelroute gaat verder langs de Hermitage naar de Nieuwe Keizersgracht. Deze kant van de gracht wordt ook wel de ‘Schaduwkade’ genoemd. Ik heb deze kant van het museum nooit bekeken omdat ik, als ik een tentoonstelling in de Hermitage bezoek, van de andere kant of achterkant van het museum kom aanlopen.
De reden dat deze kant de ‘Schaduwkade’ genoemd wordt, is omdat je aan de grachtkant van de straat allemaal gedenktegeltjes ziet met de namen en leeftijden van Joodse bewoners die aan de overzijde van de Nieuwe Keizersgracht woonden. In de Tweede Wereldoorlog werden zij weggevoerd (www.4en5meiamsterdam.nl) en vermoord in één van de vernietigingskampen, veelal Auschwitz of Sobibor. Ik lees op een bordje langs de gracht dat er maar liefst 200 bewoners van deze gracht vermoord zijn. De bordjes met hun namen staan tegenover de huizen waar ze woonden. Ik krijg er kippenvel van als ik hier langsloop.
Namen van vermoorde bewoners van de Nieuwe Keizersgracht in Amsterdam
Aan het einde van de Nieuwe Keizersgracht kom ik uit op de Weesperstraat. Ik steek direct de drukke weg over en kom uit bij de M.S. Vaz Diasbrug. Aan de andere kant van de brug ligt het Jonas Daniël Meijerplein met het standbeeld van de ‘Dokwerker’. Dit standbeeld staat hier sinds 1952 en is gemaakt door Mari Andriessen. Het standbeeld is ter nagedachtenis aan de Februaristaking van 22 en 23 februari 1941. Ruim 400 Joodse mannen werden toen verzameld om via Kamp Schoorl naar het oosten van Duitsland (Kamp Buchenwald en Kamp Mauthausen) te worden gedeporteerd. Op 25 februari 1941 legden de inwoners van Amsterdam als reactie op deze razzia’s hun werk neer. De staking breidde zich uit tot ver buiten Amsterdam. Dit was het enige grootschalige Nederlandse protest tegen de Jodenvervolging. De Februaristaking wordt elk jaar herdacht. Opdat we nooit vergeten wat er in 1940-1945 voor verschrikkelijks met de Joden is gebeurd.
De Portugese Synagoge en het Joods Historisch Museum zijn twee musea in de Joodse wijk van Amsterdam. Veel Joden uit in eerste instantie Spanje en Portugal en later ook de Centraal-Europese Joden vestigden zich vanaf 16e en 17e eeuw in deze buurt. Aan het eind van de 19e eeuw verhuisden ze richting de Plantagebuurt en later naar de Transvaal- en Rivierenbuurt. In de Tweede Wereldoorlog werd deze wijk steeds meer een getto. Na de Sjoa (Holocaust) was de wijk veranderd in een verlaten en verwaarloosde buurt. Na de oorlog is de wijk gesaneerd. Beide musea heb ik in 2019 al bezocht, ik loop er dit keer langs.
De Dokwerker aan het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam
Achter de ‘Dokwerker’ staat de 17e eeuwse Portugese Synagoge. Ik vind dit een heel indrukwekkend gebouw, zowel van binnen als van buiten. De Portugese Synagoge staat middenin het Joods Cultureel Kwartier. De synagoge is nog altijd in gebruik, maar ook geopend voor het publiek. Ik bezocht de synagoge in 2019. In één van de bijgebouwen is de schatkamer gevestigd, in een ander gebouw bevindt zicht de oudste nog functionerende Joodse bibliotheek ter wereld: Ets Haim Livraria Montezinos. Het interieur is ruimtelijk en licht. Het interieur dateert ook uit de 17e eeuw. De verlichting bestaat honderden kaarsen. Het is nog altijd de enige verlichting in de synagoge. De kaarsenkronen zijn gemaakt van koper. In de bijgebouwen bevindt zich de schatkamer met veel unieke ceremoniële voorwerpen van zilver, goud, zijde en brokaat. De Portugese Synagoge is onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier. Ook het JHM Kindermuseum, het Joods Historisch Museum, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum zijn onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier. Het Nationaal Holocaust Museum is t/m 2022 gesloten.
Entree: Volwassenen: € 17,– per persoon, kinderen van 13 t/m 17 jaar: € 8,50 per persoon, kinderen van 6 t/m 12 jaar: € 4,25 per persoon, kinderen tot 6 jaar gratis. Museumkaart: gratis. In het Joods Cultureel Kwartier kun je met één ticket terecht bij de vijf locaties: het Joods Historisch Museum, het JHM Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum. Het entreebewijs is 1 maand geldig: je kunt binnen 1 maand de vijf locaties éénmaal bezoeken. (Prijzen zijn van 2020).
Openingstijden: De Portugese Synagoge is in februari t/m november van zondag t/m donderdag van 10.00-17.00 uur geopend en in januari en december van 10.00-16.00 uur. Op vrijdag is de Synagoge in januari, februari, november en december geopend van 10.00-14.00 uur, in maart, april, september en oktober van 10.00-16.00 uur en van mei t/m augustus van 10.00-17.00 uur. Op zaterdag is de Synagoge in verband met de sjabbat gesloten. De Portugese Synagoge is op Joodse feestdagen gesloten.
Adres: Mr. Visserplein 3, 1011 RD Amsterdam.
Website: Portugese Synagoge
De Portugese Synagoge in Amsterdam
Aan de overkant van de straat is het Joods Historisch Museum gevestigd. Ook dit museum is een bezoek waard. Ik heb dit museum in 2019 bezocht. Het Joods Historisch Museum is een modern museum over het jodendom, gevestigd in vier monumentale synagogen bij het Waterlooplein, in het hart van de oude Jodenbuurt. In het Joods Historisch Museum krijg je een beeld van het Joodse leven in Nederland, in heden en verleden. Er wordt uitgebreid stil gestaan bij de ontwikkeling in de vorige eeuw. Je ziet hier schilderijen, films, gebruiksvoorwerpen en 3D presentaties. Daarnaast zijn er tijdelijke tentoonstellingen. Het Joods Historisch Museum maakt net als het JHM Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum onderdeel uit het Joods Cultureel Kwartier. Het Nationaal Holocaust Museum is t/m 2022 gesloten.
Entree: Volwassenen: € 17,– per persoon, kinderen van 13 t/m 17 jaar: € 8,50 per persoon, kinderen van 6 t/m 12 jaar: € 4,25 per persoon, kinderen tot 6 jaar gratis. Museumkaart: gratis. In het Joods Cultureel Kwartier kun je met één ticket terecht bij de vijf locaties: het Joods Historisch Museum, het JHM Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum. Het entreebewijs is 1 maand geldig: je kunt binnen 1 maand de vijf locaties éénmaal bezoeken. (Prijzen zijn van 2020).
Openingstijden: dagelijks van 11.00-17.00 uur. Het museum is gesloten op Joodse feestdagen.
Adres: Nieuwe Amstelstraat 1, 1011 PL Amsterdam.
Website: Joods Historisch Museum
Het Joods Historisch Museum in Amsterdam
Ik loop langs de Portugese Synagoge de Muiderstraat in, langs de Hortus Botanicus.
Aan de overkant ligt het Wertheimpark met het door Jan Wolkers ontworpen Spiegelmonument. In de gebroken spiegels zie je de lucht. Dit symboliseert het feit dat ‘de hemel na Auschwitz nooit meer ongeschonden is’. Onder het monument bevindt zich een urn met as uit Auschwitz. Toen ik er was, lagen er nog bloemen en kransen die er op de laatste zondag van januari tijdens de Auschwitz Herdenking waren neergelegd. Dit is de dag dat de bevrijding van vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau op 27 januari 1945 wordt herdacht. Ik krijg ook hier de rillingen over mijn lijf, zo indrukwekkend is het. Ik heb een deel van deze herdenking op televisie gezien en zie nu de beelden van de herdenking, maar tegelijkertijd ook beelden die ik op televisie en internet van vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau gezien heb voor me en herdenk in stilte hen die in de vernietigingskampen (en niet alleen in Auschwitz-Birkenau) hun leven verloren.
Vanuit het Wertheimpark, waar in de bomen halsbandparkieten hun nesten hebben, loop ik door de Henri Polaklaan en kom uit bij de Plantage Kerklaan. Ik ben linksaf geslagen voor een bezoek aan het Verzetsmuseum op Plantage Kerklaan nummer 61A.
Het Spiegelmonument in het Wertheimpark in Amsterdam
In het Verzetsmuseum zie, hoor en lees je de verhalen over het uitzonderlijke en het alledaagse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. De expositie gaat over verzet en het geeft je een beeld van de samenleving waarin het verzet heeft plaatsgevonden. Het decor van nagebouwde straten en wandvullende kleurenfoto’s roept de sfeer op van jaren 1940-1945. Je ziet authentieke voorwerpen, foto’s en documenten, film- en geluidsfragmenten. Dit alles vertelt de geschiedenis van mensen in oorlogstijd. Je krijgt een globaal beeld van Nederland in bezettingstijd. Aan het begin van de tentoonstelling zie je een 10 minuten durende video over aanpassen, meedoen, onderduiken of verzetten? Wat doet jij als de Duitsers de baas zijn in Nederland? De vraag die in het Verzetsmuseum gesteld wordt en die stel ik mij ook wel eens als ik weer iets lees of hoor over de Tweede Wereldoorlog. Welke kant kies jij? Hoe zou jij reageren op een toenemende onderdrukking tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kies je de kant van het verzet, pas je je aan de situatie aan en probeer je een zo normaal mogelijk leven te leiden of kies je de kant van de bezetter. Met de wetenschap van nu zou ik zeggen de eerste of tweede, maar dat is met de wetenschap van nu en achteraf gezien. Wat zou jii kiezen als jij in die tijd de keuze moest maken?
Toen ik het Verzetsmuseum bezocht, werd hier de tentoonstelling ‘Mode op de bon’ gehouden. Deze tentoonstelling laat de vindingrijkheid zien die mensen hebben in tijden van schaarste. MBO studenten hebben speciaal voor deze tentoonstelling ontwerpen gemaakt die geïnspireerd zijn op de mode tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze tentoonstelling is nog t/m 6 september 2020 te zien.
Entree: Volwassenen: € 12,– per persoon, kinderen 7 t/m 17 jaar: € 6,50 per persoon, kinderen t/m 6 jaar: gratis. Museumkaart: gratis. (Prijzen zijn van 2020).
Openingstijden: maandag t/m vrijdag: 10.00-17.00 uur en zaterdag en zondag van 11.00-17.00 uur.
Adres: Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam.
Website: Verzetsmuseum
In het Verzetsmuseum in Amsterdam
Na mijn bezoek aan het Verzetsmuseum loop ik terug naar de Henri Polaklaan en loop ik rechtdoor de Plantage Kerklaan op. Aan het eind steek ik de trambaan over en breng een bezoek aan de Hollandsche Schouwburg.
De Hollandsche Schouwburg dateert uit 1892 en was een populair theater. De Duitsers veranderden de naam in ‘Joodsche Schouwburg’. Er traden Joodse musici en artiesten op voor Joods publiek. Vanaf 1942/1943 was dit de verzamelplek voor opgepakte Joden. Vanaf deze plek werden de Joden gedeporteerd naar de kampen Westerbork of Vught. Aan de overkant van de straat (herkenbaar aan zijn vele kleuren) is de crèche waar de kinderen tot hun deportatie waren ondergebracht. Vanuit de crèche zijn ongeveer 600 Joden gered. Ze ‘verdwenen’ tijdens een wandeling en baby’s werden in een boodschappentas overgedragen. Hier komt in de toekomst het Nationaal Holocaustmuseum. Tijdens mijn museumbezoek krijg ik weer de rillingen van de gedachten wat een drama’s zich hier moeten hebben afgespeeld. Tegenwoordig is het een herdenkingsplek. In de hal staat een monument in de vorm van een wand met de familienamen van alle 6.700 mensen die vanaf hier weggevoerd werden en er is een tentoonstelling over de Jodenvervolging in Nederland te zien. Buiten is een leeg binnenhof, wat vroeger de schouwburgzaal en het toneel was, waar aan het eind een obelisk is geplaatst. De Hollandsche Schouwburg, het JHM Kindermuseum, de Portugese Synagoge, het Joods Historisch Museum en het Nationaal Holocaust Museum zijn onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier. Het Nationaal Holocaust Museum is tijdelijk gesloten voor verbouwing. Vanaf 1 juni 2020 sluit ook de Hollandsche Schouwburg. In 2022 wordt in de twee tegenover elkaar liggende gebouwen een nieuw Nationaal Holocaust Museum geopend.
Entree: Voor de Hollandsche Schouwburg hoef je geen ticket aan te schaffen. De Hollandsche Schouwburg maakt onderdeel uit van het Joods Cultureel Kwartier. In het Joods Cultureel Kwartier kun je met één ticket terecht bij de vijf locaties: het Joods Historisch Museum, het JHM Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum. Het entreebewijs is 1 maand geldig: je kunt binnen 1 maand de vijf locaties éénmaal bezoeken. (Prijzen zijn van 2020).
Openingstijden: dagelijks van 11.00-17.00 uur.
Adres: Plantage Middenlaan 24, 1018 DE Amsterdam.
Website: Hollandsche Schouwburg
In de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam
Ik loop terug naar het kruispunt met de Plantage Kerklaan en loop steeds rechtdoor. Aan mijn linkerkant ligt Dierentuin Artis. Ik loop voorbij ‘het narcissen project’. Deze narcissen zijn geplant ter nagedachtenis aan de Holocaust. Aan het eind, bij de Mauritskade, sla ik voor het Tropeninstituut linksaf en weer rechtsaf de Linnaeusstraat in.
Ik loop het Oosterpark in. Ik neem weg aan de linkerkant omdat daar twee monumenten staan die ik wil zien: de Schreeuw, ter nagedachtenis aan de vermoorde Theo Van Gogh en aan het eind bij de uitgang tegenover het ‘Onze Lieve Vrouwe Gasthuis’ het Slavernijmonument. Als ik het Oosterpark verlaat, sla ik linksaf en loop ik via de Beukenweg en het Beukenplein, onder het spoorviaduct door naar het Krugerplein.
Het Slavernijmonument in het Oosterpark in Amsterdam
Vanaf het Krugerplein loop ik de Schalk Burgerstraat in en sla bij de eerste straat weer linksaf. Dit is de Transvaalstraat. Ik loop rechtdoor over het Transvaalplein en weer door de Transvaalstraat.
In deze buurt woonden voor de Tweede Wereldoorlog veel Joodse mensen. De Duitsers wezen deze wijk in 1941 aan als ‘Judenviertel’. Er kwamen daardoor veel nieuwe Joodse gezinnen van buiten de wijk in de Transvaalbuurt wonen. Hier vonden vanaf 1942 razzia’s plaats. Het Transvaalplein was de verzamelplaats. Vanaf 20 juni 1943, na een grote razzia, waren vrijwel alle Joden uit de Transvaalbuurt verdwenen. Het Transvaalplein is een ‘gewoon plein’ met een speeltuin. Maar op 9 voormalige balkons hangen borden over de historie van de wijk. Ik krijg opnieuw de rillingen als ik deze borden lees. Aan het eind van het Transvaalplein, op de hoek met de Transvaalstraat, is ter herinnering aan de trieste gebeurtenissen die hier plaatsvonden, een Davidster geplaatst.
Transvaalplein in Amsterdam
Via de Paardekraalstraat, de Pretoriusstraat en Linnaeusstraat, onder het spoorviaduct door naar het Oetewalerpad loop ik naar het eindpunt van deze wandeling: het Muiderpoortstation.
Op het Oosterspoorplein staat een monument die herinnert aan de ruim 11.000 Joden die uit Amsterdam en omgeving gedeporteerd zijn naar het doorgangskamp Westerbork. Veel Joden kwamen vanuit de Hollandsche Schouwburg maar ook vanaf andere verzamelplaatsen werden ze via het Muiderpoortstation afgevoerd.
Monument bij het Muiderpoortstation in Amsterdam
Er zijn zoveel aandachtspunten tijdens deze wandeling door Amsterdam dat in deze kaart (helaas) dubbele letters staan, dit omdat My maps alleen de letters A t/m J kent. Sorry dat het soms wat verwarrend kan overkomen, maar ik krijg mijn route anders niet goed ingetekend. De route begint bij de A op het Rembrandtplein en eindigt bij B op Station Amsterdam Muiderpoort.
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Meer foto’s zie je op mijn andere website JTravel.
Bewaar op Pinterest
Welkom op de website van JTravelBlog. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravelBlog en ook achter JTravel. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem je mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef je reisinspiratie en handige reistips. Ga je mee op pad?
Geen reacties
Geef een reactie