In 2024 liep ik etappe voor etappe de oudste wandelroute van Nederland vanaf Station Amsterdam-Muiderpoort naar Arnhem Centraal Station. Ga jij nu ook de oudste wandelroute van Nederland lopen? Ik kan het je aanraden. Maar voor je begint wil je op een paar punten wijzen die je moet weten. In deze blog een overzicht van de oudste wandelroute van Nederland met mijn ervaringen, tips, hoogte- en dieptepunten en alles wat je wellicht ook nog wilt weten.
Geschiedenis van de oudste wandelroute van Nederland
De oudste wandelroute van Nederland is de eerste bewegwijzerde wandelroute van Nederland. Deze wandelroute werd in 1914 door de ANWB geopend. De tweede voorzitter van de ANWB, de heer Pos, kwam met het idee om een bewegwijzerde wandelroute dwars door Nederland te maken als promotie voor de ANWB. Het dagelijks bestuur plaatste in de Kampioen een vacature om het hele traject in kaart te brengen. Er waren maar liefst 242 sollicitanten. J.D.H. Beckering, kapitein van het Indische Leger, was degene die de route mocht uitwerken.
De wandelroute was bewegwijzerd met ruim zevenhonderd bordjes. Daarnaast stonden onderweg vier stenen informatiepanelen. Ook werd er een boekje met extra informatie en wandelkaarten uitgegeven. Het hele project kostte 3000 gulden. Op 26 mei 1914 werd deze wandelroute geopend. Het traject werd in 1951 geactualiseerd. In 2011 werd de oorspronkelijke route opnieuw in kaart gebracht. Ongeveer 80% van de wandelroute is nog steeds te lopen over dezelfde wegen en paden als toen. De overige 20 procent is niet meer af te leggen omdat het Nederland is veranderd.
In het boekje โTe voet van Amsterdam naar Arnhemโ uit 1914 staat de oudste wandelroute van de ANWB beschreven: 150 kilometer van Station Amsterdamย Muiderpoort, via het Gein naar het Gooi, Utrechtse Heuvelrug (Hilversum, Zeist, Maarn, Doorn, Amerongen), Rhenen, Wageningen, Heelsum, Oosterbeek en eindpunt Arnhem. Online heb ik een PDF bestand gevonden met het oorspronkelijke boekje van de Oudste wandelroute van Nederland.
Hoe loop je de oudste wandelroute van Nederland?
Voor je begint met de oudste wandelroute van Nederland denk je wauw 150 kilometer en 6 etappes, help waar moet ik beginnen. Ik raad je aan om gewoon je wandelschoenen aan te trekken, rugzak op je rug en af te reizen naar onze hoofdstad Amsterdam.
Deze wandelroute is door de ANWB verdeeld in zes etappes. De lengte van de etappes varieert van 21 tot 30 kilometer. De langste eerste etappe is 30 kilometer lang en is in twee deeletappes (1a+1b) verdeeld. De afstanden zijn voor mij te lang daarom heb ik mijn eigen etappe-indeling gemaakt. De route is vlak en voor ongeveer de helft verhard. Ik heb thuis de gratis ANWB Eropuit app gedownload om onderweg te kunnen navigeren mocht het nodig zijn. Op de website van de ANWB kun je de routebeschrijving en de GPS-bestanden downloaden. De ANWB heeft per etappe parkeerterreinen en bus- en treinhaltes vermeld, altijd handig als je je eigen indeling maakt. De ANWB heeft ook campingsuggesties opgenomen in de route. Je kunt natuurlijk ook ergens anders beginnen. Zelf vind ik dat niet zo handig.
Ik heb de hele oudste wandelroute van Nederland alleen gelopen, onderweg kwam ik altijd wel iemand tegen die om een praatje verlegen zat.
Vragen die je in de op kunnen komen zouden kunnen zijn: Waar begin ik? Moet ik het perse op volgorde lopen? Loop ik etappe voor etappe, zoals ik deed of loop ik de oudste wandelroute van Nederland in een keer? Loop je alleen, met je partner of met je vriendengroep?
De vraag: Loop ik etappe voor etappe, zoals ik deed of loop ik de oudste wandelroute van Nederland in een keer? was voor mij geen vraag want ik kan vanwege mijn CVS/Chronische vermoeidheid รฉรฉn etappe per keer lopen. Bovendien was de etappe indeling van de ANWB ook veel te lang voor mij. Ik heb uiteindelijk de 150 kilometer in 13 etappes gelopen.
De dagen na mijn wandeling waren voor mij hersteldagen, want ik was kapot na een hele dag wandelen met alle indrukken. But I did it.
Ik hoop dat ik er een compleet verhaal van heb gemaakt die je kunt gebruiken om de oudste wandelroute van Nederland te lopen. Mis je iets of heb je een specifieke vraag, laat het me weten via onderstaand reactieformulier. Ga je de oudste wandelroute van Nederland wandelen, ik wens je heel veel wandelplezier!
Markering van de oudste wandelroute van Nederland
De route van de oudste wandelroute van Nederland is NIET gemarkeerd. Op de website van de ANWB kun je de routebeschrijving en de GPS-bestanden downloaden.
Onderweg ben ik een aantal keren een bord van de oudste wandelroute van Nederland tegengekomen. Deze staan aan begin van de etappes volgens de indeling van de ANWB. In Amsterdam en Hilversum heb ik ze niet gezien, maar in Zeist, Doorn, Elst en Heelsum wel.
Etappes van de oudste wandelroute van Nederland
De oudste wandelroute van Nederland is 150 kilometer lang en bestaat in totaal uit 6 etappes, variรซrend in lengte van 21 tot 30 kilometer. Veel te lang voor mij. Ik heb mijn eigen indeling gemaakt. Alle hieronder genoemde begin- en eindpunten zijn met het openbaar vervoer bereikbaar. Soms moet je wel een stukje lopen om een bushalte te bereiken zoals naar en van Station Hilversum, naar en van Station Maarn, in Leersum, in Elst, vanaf en naar de Grebbeberg in Rhenen.
De oorspronkelijke indeling van de ANWB
- Etappe 1 : Amsterdam โ Hilversum : 30 kilometer; deze etappe is verdeeld in twee subetappes.
Etappe 1A : Amsterdam โ Driemond : 11 kilometer
Etappe 1B : Driemond โ Hilversum : 23 kilometer - Etappe 2 : Hilversum โ Zeist : 25 kilometer
- Etappe 3 : Zeist โ Doorn : 21 kilometer
- Etappe 4 : Doorn โ Elst : 24 kilometer
- Etappe 5 : Elst โ Heelsum : 27 kilometer
- Etappe 6 : Heelsum โ Arnhem : 23 kilometer
Mijn indeling van de etappes
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 1 : Station Amsterdam-Muiderpoort โ Driemond : 10 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 2 : Driemond โ Nederhorst den Berg : 10 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 3 : Nederhorst den Berg โ Hilversum : 14 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 4 : Hilversum โ Den Dolder : 17,7 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 5 : Den Dolder โ Zeist : 8 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 6 : Zeist โ Maarn : 14,5 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 7 : Maarn โ Doorn : 9 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 8 : Doorn โ Leersum : 10,7 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 9 : Leersum โ Elst : 16,9 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 10 : Elst โ Rhenen : 15 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 11 : Rhenen โ Heelsum : 18,1 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 12 : Heelsum โ Oosterbeek : 12,4 kilometer
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 13 : Oosterbeek โ Arnhem : 10,4 kilometer
Het idee van het lopen van de oudste wandelroute van Nederland is geboren
In 2024 heb ik het volledige traject van de oudste wandelroute van Nederland gelopen. Het idee deed ik op door het lezen van blogs van anderen die deze route al hadden gelopen. De oudste wandelroute van Nederland is 150 kilometer. Ik wandel etappe voor etappe en ga na elke etappe naar mijn eigen huis, omdat het voor mij anders niet vol te houden is. Reden: ik lijd aan CVS/Chronische vermoeidheid. Dat is ook de reden dat ik niet alle etappes achter elkaar loop en binnen een week in Arnhem ben. Ik reis elke keer naar het begin van de etappe en na afloop reis ik met het openbaar vervoer naar mijn eigen huis.
Ik er 10 maanden over gedaan om het totale oudste wandelroute van Nederland te lopen.
Hoogtepunten van de oudste wandelroute van Nederland
Plaatsen
Tijdens het wandelen van de oudste wandelroute van Nederland liep ik door een aantal leuke plaatsen, zoals Rhenen, Doorn, Nigtevecht, Zeist, Oosterbeek, en Arnhem. Een aantal plaatsen kende ik al omdat ik daar eerder geweest ben. Ook liep door schitterende natuurgebieden zoals de Utrechtse Heuvelrug, Kaapse Bossen, Ankeveense plassen en de bossen bij Lage Vuursche.
Musea
Ik heb onderweg verschillende musea bezocht.
Onderweg zijn meer musea die je kunt bezoeken, zoals Museum Hilversum, het Watermuseum in Arnhem, Slot Zeist en Kasteel Amerongen. Ik had tijdens het wandelen van de etappes onderweg soms geen tijd om musea te bezoeken. Een paar heb ik wel op Mijn bucketlist โ Musea gezet. Van Slot Zeist en Kasteel Amerongen heb ik wel de tuinen bezocht.
Oorlogsmonumenten
Ze zijn niet opgenomen in de route maar ik kan het niet laten om oorlogsmonumenten te bezoeken. Ik kan onderstaand niet echt hoogtepunten noemen omdat als de Tweede Wereldoorlog er niet geweest was, deze monumenten er ook niet geweest zouden zijn.
- Grebbeberg en het Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen (etappe 10+11)
- Airborne Museum at Hartenstein en de Oorlogsgraven van het Gemenebest Arnhem Oosterbeek in Oosterbeek (etappe 13)
Per etappe heb ik de betreffende oorlogsmonumenten beschreven.
Dieptepunten van de oudste wandelroute van Nederland
Voor mij zijn er verschillende factoren die voor mij bepalen of een wandeling geslaagd is of niet. Iedereen heeft een eigen voorkeur voor landschappelijke kenmerken, zoals wandelen door het bos, onverhard lopen of juist verhard lopen. Er zijn een paar stukken die ik niet interessant vond, zoals:
- Het stuk door Diemen en door naar Driemond (etappe 1)
- Stukken door Hilversum (etappe 3+4)
- Het bedrijventerrein van Zeist (etappe 5)
- Het stukje door Zeist, het laatste stuk vanaf het oversteken van de N227 door Maarn naar het station en het deel langs de Woudenbergseweg (etappe 6)
- Veenendaalsestraatweg in Elst, deel naar en van de bushalte (etappe 9+10)
- Route door Rhenen (etappe 10)
- De Grebbedijk, het stuk tussen Wageningen en het Arboretum en het deel door Renkum en Heelsum (etappe 11)
- Het deel langs de drukke doorgaande weg rond Schaarsbergen (etappe 13)
Bij elke blog heb ik aan het eind mijn overdenkingen geplaatst en kun je lezen wat ik van de betreffende etappe vond en wat mijn hoogtepunten en dieptepunten waren.
Navigeren tijdens de oudste wandelroute van Nederland
Je bent voor de routebeschrijving van de oudste wandelroute van Nederland afhankelijk van de website van de ANWB waar je de routebeschrijving en de GPS-bestanden kunt vinden. Er is geen boekje te koop.
Ik heb onderweg vooral mijn GPS gebruikt. Op de website van de ANWB kun je per etappe een gpx-bestand downloaden en op je telefoon openen met een GPS viewer. Zelf gebruik ik (omdat ik een Android telefoon heb) de gratis GPX Viewer. Deze app heb ik gedownload uit de Play Store. Voor Apple telefoons is de app Topo GPS een goede gratis app om te gebruiken. Andere mogelijkheden zijn ViewRanger of Gaia.
Lees meer: Alles over GPX-bestanden en GPS-wandelen
Wat is de beste tijd om de oudste wandelroute van Nederland te lopen?
De oudste wandelroute van Nederland kun je het hele jaar lopen. Ik ben een mooi weer loper en liep alleen als ik ik zeker wist dat het droog zou blijven. Toch heb ik ook wel eens een bui gehad.
Ik liep mijn etappes tussen eind januari en begin oktober. Ik liep door de weeks. Helaas kwam het ook wel eens zo uit dat ik moest wachten tot 18.30 uur voor ik met de trein naar huis kon reizen. Ik heb een dalurenkaart van de NS. Hiermee mag ik alleen tussen 09.00-16.00 uur met 40% korting reizen. Zeker voor de etappes verder weg en zonder korting kunnen de reiskosten hoog oplopen als je pas na 16.00 uur een etappe afgerond hebt.
Vervoer van en naar de oudste wandelroute van Nederland
Ik liep etappe voor etappe en gebruikte het openbaar vervoer om naar het begin- of eindpunt van een etappe te reizen. Sommige etappes beginnen en eindigen bij een NS station, soms moet je vanaf of naar een station nog een bus nemen, zoals de etappes op de Utrechtse Heuvelrug. De tijden en routes kun je zoeken via 9292 of Google Maps. Zorg ervoor dat je een OV-chipkaart met saldo hebt.
Horeca en andere voorzieningen onderweg
Je komt tijdens het lopen van de oudste wandelroute van Nederland regelmatig door een stad of dorp. En in bijna elk dorp vind je wel een supermarkt. Ook zijn er meer dan genoeg horecagelegenheden te vinden aan het pad. Ik heb in mijn blogs een kopje opgenomen Horeca onderweg.
Ik zoek van te voren altijd uit of ik een supermarkt of horecagelegenheid tegenkom, maar ik neem ook altijd eten en water mee voor onderweg. Onderweg zijn ook watertappunten waar je je waterfles kunt bijvullen.
Overnachten langs de oudste wandelroute van Nederland
Ik liep etappe voor etappe, maar wil je meerdere etappes achter elkaar lopen en onderweg slapen aan (of in de buurt van) de oudste wandelroute van Nederland, onderweg zijn genoeg opties qua overnachten.
Overnachten in hotels en natuurhuisjes
Je komt tijdens elke etappe door steden en dorpen waar je kunt overnachten. Er zijn hotels en natuurhuisjes, waar je de nacht kunt doorbrengen.
Overnachten via Vrienden op de fiets
Als wandelaar of fietser kun je erย ook voor kiezen om via Vrienden op de fiets te overnachten bij mensen thuis. Je kunt voor โฌ 8,โ per kalenderjaar lid worden (woon je niet in Nederland, dan kost een lidmaatschap โฌ 10,โ per kalenderjaar). Als lid kun je via de website zoeken naar een plek om te overnachten. Een overnachting via Vrienden op de fiets kost โฌ 25,โ. Meestal is ontbijt inclusief.
Kamperen
Ik ben niet van het kamperen maar er zijn genoeg wandelaars die een lichtgewicht tent meenemen en onderweg hun tent op een camping opslaan. Je kunt de campings bijvoorbeeld vinden op Google Maps door te zoeken op โcampingโ.
Wat neem je mee als je de oudste wandelroute van Nederland loopt?
Ik wandel etappe voor etappe en heb standaard een paar dingen in mijn rugzak zitten die ik onderweg nodig heb/kan hebben. Ik heb al jaren een rugzak van Eastpak van 27 liter en die bevalt me tot nu toe goed. Daarnaast heb ik altijd een hervulbare waterfles, pleisters, insectenspray, medicijnen, snacks en een powerbank bij me. Een powerbank is handig als je je smartphone gebruikt om de GPS te volgen. Bij mooi weer smeer ik me in met zonnebrand en deet.
Draag comfortabele wandelkleding en schoenen met een goed profiel. De paden kunnen soms wat modderig zijn, vooral als het heeft geregend.
Overnacht je ergens onderweg dan heb je een extra kledingset nodig en is het handig om toiletspullen mee te nemen.
Ga je onderweg kamperen, dan heb je een lichtgewicht tent, slaapmat, slaapzak en een kooksetje nodig. En waarschijnlijk heb je een grotere rugzak nodig om dit alles te dragen.
Hoeveel kost het om de oudste wandelroute van Nederland te lopen?
Het lopen van de oudste wandelroute van Nederland kost je in principe niets.
Kosten zouden kunnen zijn: vervoer (dit is mijn grootste kostenpost geweest), museumbezoek onderweg (als je een museumkaart hebt, kost een museumbezoek helemaal niets, want alle musea die ik bezocht heb, zijn gratis voor museumkaarthouders), eten en drinken onderweg, eventueel een overnachting.
Hoe hoog je kosten zijn, hangt helemaal van je zelf af.
Tenslotte
Dit waren mijn tips als je de oudste wandelroute van Nederland gaat lopen. Ik heb geprobeerd om een zo compleet mogelijk overzicht te geven. Mis je nog dingen of heb je vragen over een van de onderwerpen die ik in deze blog noem? Laat het me weten via onderstaand reactieformulier, het contactformulier of stuur me een e-mail.
Ik hoop dat je hebt genoten van mijn blogs over de oudste wandelroute van Nederland. Mocht je nog vragen hebben, laat ze dan gerust achter in de reacties. Je kunt vanafย hier alle blogartikelen lezen.
Ik heb al weer plannen voor een volgende lange afstandswandeling in 2025. Welke dat gaat worden? Je leest het op mijn blog. Houd deze dus in de gaten.
Oudste wandelroute van Nederland : overzicht etappes
De eerste bewegwijzerde wandelroute van Nederland werd in 1914 door de ANWB geopend. De tweede voorzitter van de ANWB, de heer Pos, kwam met het idee om een bewegwijzerde wandelroute dwars door Nederland te maken als promotie voor de ANWB. Het dagelijks bestuur plaatste in de Kampioen een vacature om het hele traject in kaart te brengen. Er waren maar liefst 242 sollicitanten. J.D.H. Beckering, kapitein van het Indische Leger, was degene die de route mocht uitwerken.
De wandelroute was bewegwijzerd met ruim zevenhonderd bordjes. Daarnaast stonden onderweg vier stenen informatiepanelen. Ook werd er een boekje met extra informatie en wandelkaarten uitgegeven. Het hele project kostte 3000 gulden. Op 26 mei 1914 werd deze wandelroute geopend. Het traject werd in 1951 geactualiseerd. In 2011 werd de oorspronkelijke route opnieuw in kaart gebracht. Ongeveer 80% van de wandelroute is nog steeds te lopen over dezelfde wegen en paden als toen. De overige 20 procent is niet meer af te leggen omdat het Nederland is veranderd.
De Oudste wandelroute van Nederland is door de ANWB verdeeld in zes etappes. De lengte van de etappes varieert van 21 tot 30 kilometer. De langste eerste etappe is 30 kilometer lang en is in twee deeletappes (1a+1b) verdeeld. De afstanden zijn voor mij te lang daarom heb ik mijn eigen etappe-indeling gemaakt. De route is vlak en voor ongeveer de helft verhard. Ik heb thuis de gratis ANWB Eropuit app gedownload om onderweg te kunnen navigeren mocht het nodig zijn.ย
De nummering van 1 t/m 6 heb ik in mijn versie niet aangehouden. De links in de blogs zullen verwijzen naar de oorspronkelijke indeling.
Heb jij wel eens een etappe van de Oudste wandelroute van Nederland gelopen? Wat vond je er van? Heb je een andere aanbeveling voor een lange-afstandswandeling?
Meer lezen
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 1 : Station Amsterdam-Muiderpoort โ Driemond
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 2 : Driemond โ Nederhorst den Berg
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 3 : Nederhorst den Berg โ Hilversum
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 4 : Hilversum โ Den Dolder
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 5 : Den Dolder โ Zeist
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 6 : Zeist โ Maarn
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 7 : Maarn โ Doorn
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 8 : Doorn โ Leersum
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 9 : Leersum โ Elst
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 10 : Elst โ Rhenen
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 11 : Rhenen โ Heelsum
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 12 : Heelsum โ Oosterbeek
- Oudste wandelroute van Nederland etappe 13 : Oosterbeek โ Arnhem
- De oudste wandelroute van Nederland : een overzicht
- Oudste wandelroute van Nederland
- Oudste wandelroute van Nederland
