De zwarte wandelroute vanaf ingang De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Ik fiets via Hillegom en De Zilk naar de ingang De Zilk van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Meestal loop ik bij ingang Panneland het gebied in maar deze wandeling begint en eindigt bij ingang De Zilk. In deze blog neem ik je mee langs de zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen vanaf De Zilk. Ik ken dit deel van de Amsterdamse Waterleidingduinen niet. Ik ben in het verleden slechts twee keer via deze ingang het gebied binnengelopen. Als ik deze zwarte wandelroute loop is het bronst in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Pas aan het eind van mijn wandeling bij het Haasveld hoor ik de damherten burlen en en zie en vooral hoor ik geweigekletter. Tot aan het Haasveld heb ik amper damherten gezien en als ik ze gezien heb, is het van grote afstand.

Zwarte route De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen

De zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen begint vanaf ingang De Zilk. Deze wandelroute is 9,1 kilometer lang en wordt aangegeven met de zwarte routepaaltjes. Deze route gaat via de kopjesduinen, oude percelen met eiken hakhout, de Roggepan, langs het grensraster met het Zweefvliegveld, langs het Grote Vlak naar het Haasveld. En via de Vogelenvelderweg kom ik weer uit bij ingang De Zilk. Op het Haasveld stond vroeger een duinboerderij. De greppels uit die tijd zijn nog zichtbaar in het landschap.

De routebeschrijving van de zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen vanaf ingang De Zilk en ook andere wandelingen op de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn voor € 1,– te koop in het bezoekerscentrum bij ingang Oase.

De route staat heel goed aangegeven door de zwarte routepaaltjes. In principe heb je geen routebeschrijving nodig. De routebeschrijving geeft achtergrondinformatie over waar je loopt. Wat je ook kunt doen, is de route lopen met behulp van GPS. Ik heb de routebeschrijving opgeslagen en vanaf de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen heb ik het GPX-bestand voor deze wandeling gedownload en geopend in de GPX-viewer op mijn telefoon.

Lees meer: Alles over GPX-bestanden en GPS-wandelen

Mijn wandeling van de zwarte route De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Na mijn fietstocht door Hillegom en De Zilk parkeer ik mijn fiets op de daarvoor bestemde plek. Qua fietsen is het niet druk maar de parkeerplaats staat vol. Het is in Midden- en Zuid-Nederland herfstvakantie en dat is te merken want ik zie redelijk veel kinderen die met vader en moeder of opa en oma aan de wandel zijn.

Mijn zwarte wandelroute De Zilk start bij ingang De Zilk.

Vanaf ingang De Zilk volg ik via de klinkerweg de zwarte paaltjesroute die hier nog samenloopt met de paarse wandelroute.

Maar dat verandert al snel, want voorbij de Y-kruising waar ik het zandpad oploop het bos in, sla ik linksaf bij de kruising met verschillende paden. De paarse route gaat rechtdoor. Ik loop door het bos naar het Paardenkerkhof. Ook loop ik hele stukken door het bos. Wat opvalt zijn de vele varens in het bos en op de open vlakten. Ik zie af en toe borden dat daar het duingebied hersteld wordt. In en rond het Paardenkerkhof worden de velden beheerd met adelaarsvarens. Deze varens zijn bosvarens, maar het zijn er iets te veel geworden, wat ten koste gaat van het grijs duingebied, een habitattype dat de beheerders van de Amsterdamse Waterleidingduinen in stand willen houden en willen uitbreiden. De adelaarsvarens worden gemaaid en er worden stuifkuilen aangelegd om de dynamiek te vergroten en om grassoorten, kruiden en mossen meer ruimte te geven.

Het landschap verandert van bos naar duin en open vlaktes. De koude wind heeft vrij spel. Op het zandpad voor mij duikt een vlinder op, een kleine koper.

Ik loop hier langs het grensraster van het Zweefvliegveld. Ik heb geen vliegtuig gezien.

Ook hier nog altijd geen damhert. Pas aan het eind van de afrastering zie ik twee damherten op het terrein van het zweefvliegveld. Eén daarvan is later over of door de afrastering gesprongen want die zie ik vanaf het hek het open veld in sprinten. Het zandpad buigt bij het klaphekje met het erachter liggende fietspad af naar rechts. Ik heb daar een jaar eerder gefietst tijdens de De Hollandse Wildspot route.

Ik loop in het duingebied. Het is hier rustig qua mens en dier.

Na de duinen kom ik weer in een bosgebied uit. In het bos hoor ik gewei gekletter en zie in een flits een damhert weg sprinten. Ik heb het gevecht in het dichte bos niet gezien.

Op de kop van het Grote Vlak staat een bankje waar ik een mooi uitzicht heb over het duingebied met de Haasvelder Duinen. Ik geniet van het uitzicht maar hier boven op het duin is het koud en winderig.

Ik loop verder richting het grijze richtingspaaltjes met nummer 13.

Net als de damherten zie ik in dit deel bijna geen paddenstoelen. Pas na het Grote Vlak zie ik in de berm kleine exemplaren. Echt spectaculair zijn ze niet.
In de verte zie ik een paar damherten liggen en lopen. Ze zijn allemaal wel erg ver weg.

In het gras zie ik een parasolzwam.

Bij grijze richtingspaaltjes met nummer 12 kom ik uit op het Haasveld. Dit is een vroeger jachtveld waar vroeger een duinboerderij stond. De greppels uit die tijd zijn nog duidelijk zichtbaar in het landschap. Om heel eerlijk te zijn heb ik er niet opgelet want ik hoor in ene geburl in de verte.

Ik zie ook meer en meer damherten. Ik wijk een paar keer van mijn pad af, iets dat mag in de Amsterdamse Waterleidingduinen, om betere foto’s te kunnen maken en om te zien waar het geburl vandaan komt. Langs het pad liggen een paar damherten uit te rusten in de zon.

Een eindje verderop hoor ik weer geweigekletter. Dit keer staan de bokken vlak langs de kant van de weg maar wel zo dat het moeilijk fotograferen is omdat er takken van de struiken voor zitten. Ik wil de situatie ook niet verstoren dus moet ik dat maar even voor lief nemen. Na het gevecht lopen de damherten elk een kant op en wordt het weer stil.

Een eindje verderop zie ik een kudde damherten op een open veld. Ook hier lopen ze weer ver van het pad maar met het inzoomen met mijn camera zie ik dat hier volgens mijn ook hindes lopen. Hindes zijn er weinig op het moment vind ik, de damherten die ik tijdens mijn wandelingen, ook bij de andere ingangen zie, zijn voornamelijk de mannetjes.

Aan de zijkant staat een bankje met uitzicht op dit veld. Hier is de zwarte paaltjesroute een stukje gecombineerd met de blauwe wandelroute die vanaf ingang Panneland komt. Ik loop door het bos naar de Vogelenvelderbrug over het Oosterkanaal.

Ik steek deze brug over en loop terug naar ingang De Zilk. Dit is een redelijk lang stuk. Het landschap is mooi en de weg loopt af en toe flink omhoog en naar beneden. Ik zie verder geen dieren meer.

Na iets meer dan 9 kilometer ben ik terug op de plek waar deze zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen begon, bij de ingang De Zilk. Ik pak mijn fiets en fiets via De Zilk en Hillegom terug naar huis.

Meer foto’s die ik tijdens de wandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen maakte, zie je op mijn andere website JTravel.

Amsterdamse Waterleidingduinen

Ik bezoek bijna elke maand de Amsterdamse Waterleidingduinen. Mijn eerste wandeling in het gebied maakte ik in 2015. Ik kom hier vooral om damherten en vossen te spotten en te fotograferen. In totaal heb ik inmiddels al meer dan 70 wandelingen in de Amsterdamse Waterleidingduinen gemaakt. Vervelen doet het nooit. Meestal fiets ik naar ingang Panneland omdat dit de dichtstbijzijnde ingang voor mij is maar soms fiets ik naar ingang Oase of De Zilk.

De Amsterdamse Waterleidingduinen is het waterwinningsgebied voor Amsterdam. De Amsterdamse Waterleidingduinen is het oudste waterwinningsgebied van Nederland. De Amsterdamse Waterleidingduinen is 3.400 hectare groot, ongeveer 5 kilometer breed en 10 kilometer lang en ligt tussen Zandvoort, Aerdenhout, De Zilk en Noordwijk op de grens van Noord-Holland en Zuid-Holland.

Ik vind dit een heerlijk gebied voor een mooie wandeling. Het voordeel van de Amsterdamse Waterleidingduinen is dat je niet op de paden hoeft te blijven. Je mag overal struinen, tenzij er aangegeven staat dat het een rust- en infiltratiegebied is. Sommige delen zijn niet toegankelijk voor wandelaars. Dit staat ook duidelijk aangegeven. Houd je daar ook aan, de borden staan er niets voor niets. Het zijn rustgebieden voor bijv. de vossen die hier met de jongen in hun burchten bivakkeren. De boswachters schrijven direct een boete uit van € 90,– als je snappen in een verboden gebied.

Er is zoveel te zien in de Amsterdamse Waterleidingduinen, zoals een schitterende natuur met bos, stuifzand, moerassige en vochtige valleien en droge vlakten, wild zoals damherten en met een beetje geluk kom je misschien wel een vos tegen, vogels (waaronder de ijsvogel en de wilde zwaan), insecten (zoals libellen) en reptielen zoals de boomkikker en zandhagedissen. Vanaf ingang Zandvoortselaan kun je de bunkerroute lopen en dichtbij ingang De Zilk is een heus kabouterdorp.

Lees meer: Tips en informatie over de Amsterdamse Waterleidingduinen

Bronsttijd

Ik liep deze zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen vanaf ingang De Zilk midden in de bronsttijd/burltijd van de damherten. Maar wat is de bronsttijd?

De burltijd/bronsttijd voor damherten begint in september t/m oktober en duurt een paar weken. Burlen is het bronstig loeien, de lokroep van mannetjes in paartijd. De mannetjes proberen de hindes te imponeren door zo hard mogelijk burlen (het is net of ze aan het boeren zijn nadat ze te veel cola hebben gedronken). Het kan op een gevecht uitlopen met een ander mannelijk damhert. Soms zie je wel dat ze de beweging maken met de kop in dikke nek en de bek open maar dan komt er (nog) geen geluid uit.

Wie het hardst en vaakst burlt trekt de hindes aan die hem willen paren. Het gewei van de mannetjes ziet er, als ze volgroeid gewei zijn, indrukwekkend uit. Het is een wapen in de strijd met andere mannelijke damherten. Het komt voor dat de herten elkaar verwonden. Het kost de bokken veel energie om de bronsttijd te overleven met hun geburl, de gevechten met andere mannetjes en het dekken van de hindes. Ze liggen overdag dan ook rustig in het gras tussen de bomen en struiken om uit te rusten en bij te tanken voor een gevecht aan het eind van de dag.

Ik heb het geburl pas rond het Haasveld gehoord. Het eerste deel van mijn wandeling heb ik amper damherten gezien, laat staan gehoord. Ik heb deze wandeling geen foto kunnen maken van burlende damherten, wel van een paar vechtende damherten.

Lees meer: Burlende damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Mijn route

Praktische informatie

Afstand

Deze zwarte wandelroute De Zilk vanaf ingang De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen heeft een lengte van 9,1 kilometer.

Ondergrond

Deze zwarte wandelroute De Zilk in de Amsterdamse Waterleidingduinen is grotendeels onverhard en soms een stukje verhard.

Start- en eindpunt

De zwarte wandelroute De Zilk begint en eindigt bij ingang De Zilk.

Ingangen

De Amsterdamse Waterleidingduinen heeft vier hoofdingangen:

Ingang De Zilk, Joppeweg 1 in De Zilk
Ingang Oase, Eerste Leijweg 2 in Vogelenzang
Ingang Panneland, Vogelenzangseduinenweg 2 in Vogelenzang
Ingang Zandvoortselaan, Zandvoortselaan 130 in Zandvoort

Wandelroutes

Elke ingang heeft twee eigen uitgezette en bewegwijzerde routepaaltjes met elk hun eigen kleur.

Vanaf ingang De Zilk zijn kun je de paarse route van 5 kilometer en de zwarte route van 9 kilometer lopen.
Vanaf ingang Oase kun je de gele route van 4 kilometer en de oranje route van 7 kilometer lopen.
Vanaf ingang Panneland kun je de rode en blauwe route lopen. De rode route is 4 kilometer lang en de blauwe route heeft een lengte van 8 kilometer.
Vanaf ingang Zandvoortselaan kun je de witte route van 4 kilometer en de groene route van 7 kilometer lopen.

Vanaf de ingang Zandvoortselaan naar ingang De Zilk wordt de begroeiing steeds minder wordt. Loop je bij de Zandvoortselaan en ingang Oase in Vogelenzang in een bosrijke omgeving, het terrein rond Panneland is al minder begroeid en bij ingang De Zilk is nog minder begroeiing.

Behalve de wandelroutes via de routepaaltjes zijn er nog veel meer wandelingen in de Amsterdamse Waterleidingduinen te maken, zoals de twee kinderroutes met opdrachten, de route ‘Roots 1’, de Bunkerroute, de route ‘Routewerk’, de belevingsroute geschikt voor rolstoelgebruikers, de ‘libellenroute’, de route ‘Het tientje van Waternet’ en de Duinverhalen wandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen vanaf ingang Oranjekom/Oase, Zandvoortselaan en De Zilk. Ik heb deze wandelingen allemaal op mijn Bucketlist – Wandelingen staan. Zodra ik één van deze wandelingen gelopen heb, zal er een blog over verschijnen. De bunkerroute, De oranje wandelroute Oranjekom vanaf ingang Oase en de Duinverhalen wandeling vanaf de ingang Oranjekom/Oase heb ik al gelopen. Daar zijn ook al blogs over verschenen.

Alle routes zijn te downloaden op je smartphone of je kunt de routes kopen in het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom. De routes hebben stuk voor stuk GPX-bestanden. Deze bestanden kun je downloaden op je telefoon zodat je nooit de weg kwijt bent. Want behalve de 8 uitgezette wandelingen hebben de andere wandelingen geen markeringen onderweg.

Overal in de Amsterdamse Waterleidingduinen staan paddenstoelen die je de weg naar de dichtstbijzijnde ingang wijzen. Via Google Maps kun je ook je route bepalen. Ben je niet zo handig met je telefoon, bij de ingangen (m.u.v. De Zilk) zijn plattegronden te koop en ook staan er plattegronden bij de ingangen.

Op de website van de Amsterdamse Waterleidingduinen staan 24 wandelroutes door het gebied.

De Amsterdamse Waterleidingduinen is een struingebied, dit betekent dat je niet verplicht bent om op de wandelpaden te lopen. Je kiest je eigen route.

Er zijn meer routes die door de Amsterdamse Waterleidingduinen lopen, zoals Groene Wissel De Zilk, Trage Tocht De Zilk, Trage Tocht Vogelenzang, Groene Wissel Vogelenzang en de 5^e etappe van deel 2 van Lange-afstands-wandeling (LAW) Nederlands Kustpad. De Groene Wissel Vogelenzang heb ik inmiddels gelopen.

Bereikbaarheid

Ingang De Zilk van de Amsterdamse Waterleidingduinen is goed per auto, fiets en bus bereikbaar.

Auto
Ingang De Zilk heeft een parkeerterrein die net buiten het dorp na het viaduct van de N206 ligt. Een parkeerkaart kost € 2,– per dag. Jaarparkeerkaarten kosten € 35,– per jaar. Deze zijn online te koop of bij het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom. Houdt er rekening mee dat de parkeerplaatsen bij de ingang regelmatig, zeker in de weekenden, vroeg vol kunnen zijn.

Bus
Arriva bus 157 rijdt 1x per uur tussen NS-station Hillegom en ingang De Zilk. De bushalte is Hoogduinweg of De Zilk. Voor de precieze bustijden, kijk op 9292.nl.

Fiets
Bij ingang De Zilk kun je je fiets gratis stallen. Er is geen toezicht. In de Amsterdamse Waterleidingduinen mag je NIET fietsen, met uitzondering van bezoekers die ontheffing van het fietsverbod hebben. Dit is voor bezoekers met een fysieke beperking die niet of nauwelijks in staat zijn om te wandelen.

Openingstijden

De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang. De exacte openingstijden en sluitingstijden hangen bij de ingangen.

Entree van de Amsterdamse Waterleidingduinen

Voor een bezoek aan de Amsterdamse Waterleidingduinen heb je een toegangsbewijs nodig. Dit toegangsbewijs kost € 1,50 per persoon en is verplicht voor iedereen vanaf 18 jaar.

Mocht je de Amsterdamse Waterleidingduinen vaker bezoeken, is het goedkoper om voor € 10,– een persoonlijke jaarkaart aan te schaffen.

De entreekaarten zijn zowel online, als bij de ingangen van de Amsterdamse Waterleidingduinen te koop. Bij de ingangen kun je alleen te betalen met je pinpas.

Kom je met de auto dan moet je een parkeerkaart voor € 2,– per dag aanschaffen. Kom je vaker in de Amsterdamse Waterleidingduinen en kom je met de auto, dan zijn ook zgn. jaarparkeerkaarten voor € 35,– per jaar te koop. Deze zijn online te koop of bij het bezoekerscentrum bij ingang Oase/Oranjekom.

Honden

Honden zijn in de Amsterdamse Waterleidingduinen NIET toegestaan.

Horeca

Bij de ingang De Zilk is GEEN horecagelegenheid.

Binnen de hekken van de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn GEEN horecagelegenheden. Neem zelf voldoende te eten en te drinken mee. Pas wel op voor bijv. de vossen als je ergens iets gaat eten. Ze komen af op etensgeuren.

Overnachten

Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in De Zilk en omgeving:

Vanuit De Zilk kun je heel goed de omgeving verkennen en bijv. de Bollenstreek, Leiden, Haarlem of Amsterdam bezoeken.

Heb jij wel eens een wandelroute langs de gekleurde routepaaltjes of een andere wandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen gemaakt? Zo ja, welke wandeling was dat en kan je het aanbevelen?